عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس:

طرف غربی برای «مذاکره و خرابکاری» تقسیم کار کرده است / هدف انتخاباتی پشت مذاکرات قرار دارد

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، با اشاره به مذاکرات وین و حادثه نطنز گفت: به نظر می رسد تقسیم کاری صورت گرفته است و به نوعی تلاش طرف غربی این است که از این طرف دست جمهوری اسلامی ایران را از بحث هسته ای خالی کند و غنی‌سازی متوقف شود و از طرف دیگر، ما را پای میز مذاکره مجبور به دادن امتیاز کند.
کد خبر: ۱۳۱۲۱۴۹

به گزارش جام جم آنلاین، زهره الهیان، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در برنامه تلویزیونی دستخط که امروز جمعه 3 اردیبهشت از شبکه پنجم سیما پخش شد، به تحلیل شرایط کشور و موضوع مذاکرات هسته ای، انتخابات آینده و عملکرد مجلس یازدهم پرداخت.

متن کامل گفت و گوی برنامه دستخط به این شرح است؛

«مهمان ارجمند این هفته برنامه «دستخط» از بانوان فعال در عرصه سیاسی کشور، متولد 1347 در کرمانشاه است.

پزشک متخصص بیماری‌های داخلی و صاحب تجربه کار در فرهنگستان علوم پزشکی است و در پرونده کاری خودش مسئولیت بسیج دانشجویی خواهران را دارد.

دومین دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی را در حال تجربه کردن است؛ هم مجلس هشتم و هم مجلس فعلی (یازدهم) نماینده تهران بوده است.

از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، رئیس کمیته حقوق بشر مجلس شورای اسلامی است.

از آدم های موثری است که صحبت ها و مصاحبه ها و اظهارنظرهای ایشان بلافاصله در فضای خبری منعکس می‌شود و خلاصه از بانوانی است که می‌توان گفت در حیطه مسئولیت های مختلف، ایشان را دیده‌ایم و موثر در فعالیت های سیاسی است و گفتنی های فراوانی برای ما خواهد داشت بخصوص در یک ساله مجلس و تعاملی که با دولت داشته‌اند.

در خدمت خانم دکتر زهره الهیان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی هستیم.

سلام؛ خیلی خوش آمدید.

خیلی متشکرم. بنده هم عرض سلام و ادب و احترام حضور بینندگان عزیز دارم، آرزوی قبولی طاعات و عبادات را دارم و امیدوارم ماه رمضان 1400 ماه پربرکتی برای همه ملت ایران و مسلمانان جهان باشد.

مجلس یازدهم چطور است؟

اگر از حق و انصاف خارج نشویم، انصافاً نمایندگانی جوان، متخصص و دلسوز و پرتحرک و بانشاط را در این مجلس می بینم. رویکرد کارشناسی و تخصصی در حوزه های مختلف وجود دارد و نمایندگان هم زمان زیادی برای مردم می گذارند.

هم ملاقات های مردمی، حوزه های انتخابیه و هم بحث های کارشناسی در جلسات و کمیسیون های تخصصی و مرکز پژوهش های مجلس برقرار است، اما قدری به واسطه جوان‌تر بودن نمایندگان نسبت به دوره های قبل، تجربیات کمتر است و ممکن است بعضاً اشتباهاتی بواسطه تجربه کم همکاران جوان اتفاق بیفتد و بعضاً ممکن است نقدهایی به این مجلس هم باشد، ولی در مجموع فکر می‌کنم در آینده ثمرات فعالیت ها و حرکت های خوب تخصصی که شکل می گیرد و صورت گرفته برای مردم آشکارتر شود.

جنس کار مجلس و جنس کار تقنین طوری نیست که انتظار این را داشته باشیم که به سرعت و در عرض یکی دو ماه جواب دهد و نتایج آن مشخص شود، اما ان شاالله با حضور دولت آینده و یک دولت انقلابی، دلسوز و مردمی و تعامل با مجلس و قوانین جدی و اصولی که الان روی آن کار می‌شود، ان‌شالله سال 1400 و سال های بعد از ان گشایش های خوبی برای مردم ایجاد می‌شود.

خود شما به مجلس هشتم که وارد شدید 41 ساله بودید. صحبت از جوانان مجلس یازدهم کردید، آن دوره هم جزو جوانان مجلس بودید که وارد شدید. اولین دوره بود، وقتی مقایسه می‌کنید چه فرق هایی بین خود و جوانان مجلس یازدهم می بینید؟

من به نکته ای اشاره کنم اشتباهات فقط برای جوانان نیست، ممکن است بزرگترها و با سابقه های مجلس هم اشتباه کنند و اتفاقاً اشتباهات فاحشی داشته باشند. ما هم زمانی که مجلس هشتم آمدیم، اولین تجربه بود و تعدادی از نمایندگان بعنوان نمایندگان بازسابقه و افرادی که تجربیات خوبی در دوره نمایندگی قبلی داشتند، به نوعی راهنمای ما بودند و الان هم ما و نمایندگان دیگر که سابقه و تجربه مجالس گذشته را داریم، باید به دوستانی که اولین دوره در مجلس هستند، کمک کنیم. در واقع با یک تعامل دوجانبه باید بتوانیم این دوستان را هم با سازوکار آشنا کنیم.

تا جایی که یادم هست شما کمک‌پذیر بودید. بچه های جوان الان هم کمک می‌پذیرند؟

بعضاً بله. البته برخی هم تخته گاز می روند و بعضا اشکالات و ایراداتی هم در عملکرد دارند. مجلس جای بسیار پیچیده ای است. سازوکارها و وظایف یک نماینده و تعامل با دولت و مسئولین و فضای سیاسی کشور و اینکه یک نماینده وقتی نطقی می‌کند، برد بسیار جدی هم در جامعه و عرصه بین الملل دارد. خیلی باید این دوستان و کلا سایر نمایندگان دقت در عملکرد داشته باشند و از تجربیات سایر همکاران استفاده کنند. گاهی این را در بین برخی از نمایندگان کمرنگ می‌بینیم.

همانطور که شما اشاره کردید فقط بحث جوانان نیست. بحث جوانان فقط یک مطلب است و هر جوانی که در هر عرصه ای می آید آزمون و خطا دارد و در این شکی نیست. اما برخی ناظران بیرونی و حتی برخی از نماینده هایی که تجربه نمایندگی داخل مجلس دارند و الان هم نماینده هستند به نوعی از سال گذشته که مجلس یازدهم شروع شد سایه انتخابات ریاست جمهوری 1400 روی مجلس وجود دارد. اگر بخواهم صراحتاً بیان آنها را عنوان کنم، می گویند در هیئت رئیسه سه رکن اصلی ما رئیس، نائب روسا هستند و هر سه به فکر انتخابات ریاست جمهوری هستند و این قدری به کار با اصل کاری که باید در مجلس دربیاید، لطمه می زند. این را تصدیق می کنید؟

اینکه تعدادی از همکاران مجلس کاندیدای ریاست جمهوری هستند و از چند ماه قبل هم مطرح بوده، شکی نیست، بالاخره این نکته را هم که حضور در این جایگاه تاثیر خودش را بر عملکرد نمایندگان خواهد گذاشت نمی توان انکار کرد و اگر بخواهیم از موضع صداقت ورود کنیم تاثیرات منفی دارد منتهی یک حرکتی را برخی از دوستان در مجلس شروع کرده‌اند از جمله آقای زاکانی که نهضت نیامدن است و با تک تک این دوستان صحبت کردند که در این مسندی که حضور دارید بعنوان نائب رئیس مجلس ورود به عرصه انتخابات و شرایطی که اقتضائات کاندیدای ریاست جمهوری است ممکن است در کارکرد فعلی شما آسیب هایی وارد کند و خواسته‌اند فعلاً با یک وضعیت کُند و بدون ورود جدی، وظایف نمایندگی و جایگاهی که بعنوان نواب رئیس دارند را انجام دهند.

فقط نواب رئیس؟

قضیه درباره شخص رئیس مجلس متفاوت است و نمی تواند کمرنگ در مجلس باشد؛ یعنی به اندازه ای چالش ها و بحث های قانونی، تعامل با دولت، شورای عالی امنیت، مسائل مختلف اعم از درگیری بحث های هسته ای و مذاکرات و غیره است که می‌طلبد شخص رئیس مجلس شبانه روزی وقت بگذارد و انصافاً آقای دکتر قالیباف را اینچنین دیدیم.

صحنه انتخابات را بعنوان کسی که از بانوان تاثیرگذار در سیاست هستید، چطور می بینید؟

این دوره آنچه مسلم است تعدد کاندیداها باعث این شده بدنه اجتماعی سرگردان شود؛ البته مزایایی هم دارد. بالاخره جوانان کشور و مردمی که می خواهند رای بدهند به نوعی خودشان را مختار بین انتخاب چند کاندیدا از طیف‌های مختلف مختار می بینند و البته باید صبر کرد و دید شورای نگهبان کدام یک از این افراد را بعنوان یک رجل سیاسی که توانمندی در سطح ورود به این عرصه دارد، می شناسد.

قانون جدید می رسد؟

خیر، قانون جدید به انتخابات 1400 نمی رسد؛ چون اخیراً هم اصلاحات نهایی را داشتیم.

چون گفتند یک اختلاف نظری بین مجمع تشخیص و مجلس هست که باید رفع شود و بسیاری منتظر بودند این اختلاف نظر رفع و قانون ابلاغ شود.

بله، شاید اخیراً بود که اصلاحات شورای نگهبان در مجلس انجام شد تا آن اختلافی که با مجمع تشخیص است برطرف شود؛ طبق اعلامی هم که وزارت کشور داشت این قانون به این انتخابات نمی رسد.

فکر می کنید آقای رئیسی وارد عرصه می شوند؟

صحبت ها وجود دارد که آقای رئیسی ورود می کنند. خود ایشان تاکنون امتناع داشته‌اند و جایگاه قوه قضائیه را بعنوان رئیس قوه قضائیه در مسند خدمتگزاری به مردم و مبارزه با مفاسد و اصلاح ساختار سیستم قضائی موثر می‌دانسته‌اند و احساس تکلیف در این جایگاه می‌کردند، اما فشار نخبگان و مطالبه مردمی نسبت به ایشان زیاد است و باید صبر کرد و دید ایشان به چه نتیجه ای می‌رسند یا نه.

تحلیل خود شما چیست؟ فکر می کنید چه اتفاقی بیفتد؟

من فکر می کنم افرادی مثل آقای رئیسی، آقای قالیباف و از آن سمت آقای ظریف حضور دارند. ظاهراً آقای لاریجانی اعلام کرده که قصد حضور بعنوان کاندیدای ریاست جمهوری ندارد.

در مجموع طیف اصلاحات مثل همیشه با یک کاندیدا حاضر می شود، در جناح انقلابی و اصولگرا هم تلاش این است که شورای ائتلاف نیروهای انقلاب با کمک سایر احزاب و جریان های مطرح اصولگرا و انقلابی بر سر یک میز بنشینند و به نتیجه برسند که از یک کاندیدای واحد حمایت کنند، بنابراین خیلی خوب است که جریان انقلابی به وحدت و اجماعی بر سر یک کاندیدا برسند.

شورای ائتلاف با شورای وحدت چه فرقی دارد؟

شورای ائتلاف همان شورایی است که در طول انتخابات مجلس شکل گرفت، متشکل از نخبگان و تاثیرگذاران عرصه سیاست هست، احزاب مطرح در این شورا نماینده دارند، تشکل های مختلف از جمله تشکل های دانشجویی در این شورا حضور دارند. افراد عنوان‌دار که پشتوانه اجتماعی خوبی دارند و در واقع می توانند پیام را به بدنه اجتماعی منتقل کنند، حضور دارند و این شورا با یک وحدت رویه در انتخابات گذشته، یک لیست را ارائه داد که منجر به این شد که از نفر اول تا سی‌ام این لیست در تهران حضور پیدا کنند و در سایر استان ها اکثریت نمایندگانی که امروز در مجلس هستند کاندیداهایی هستند که از سوی شورای ائتلاف حمایت شدند.

شورای وحدت هم که جامعه روحانیت هستند، بزرگوارانی که در این جامعه روحانیت حضور دارند.

حاج آقا موحدی کرمانی و ...

بله، حاج آقای تقوی و آقای ابوترابی و سایرینی که در آن شورا حضور دارند و تعاملات هم بین شورای وحدت و شورای ائتلاف برقرار است.

فکر می‌کنید به نقطه مشترک برسند؟

امیدواریم این اتفاق بیفتد و بسیار محتمل است. الان هم تعاملات بین شورای ائتلاف و شورای وحدت وجود دارد.

نامزد اصلاح طلبان را آقای ظریف می‌دانید؟

به نظرم می‌رسد آقای ظریف باشند.

الان زمانی که برنامه را ضبط می کنیم، تیم مذاکره کننده در وین مشغول مذاکره است و پیش از اینکه آقای عراقچی برود، در کمیسیون امنیت ملی گزارشی دادند. از آن جلسه صحبت و نکته ای دارید که بیان شود؟

آقای عراقچی تشریف آوردند و بعد از ایشان و بعد از اینکه تیم به ایران برگشت، کمیسیون امنیت از آقای ظریف دعوت کرد. آقای ظریف ابتدا امتناع کرد و متاسفانه این دوره که ما حضور داریم، برای چندمین بار است که آقای ظریف از این امتناع می کنند که دعوت کمیسیون را پاسخ بدهند.

به چه دلیل؟

دلایل مختلف دارد. این دوره بحث کرونا را مطرح کردند. اشاره کردند کمیسیون امنیت به وزارت خارجه بیایند. کمیسیون امنیت به هیچ وجه قبول نکرد بخاطر جایگاهی که مجلس دارد و وقتی مجلس وزیری را فراخوان می کند آن وزیر موظف است، حضور یابد و گزارش از عملکردی که مورد سوال نمایندگان است و تصمیم کمیسیون این شد که پیگیری را بطور جدی داشته باشند و از ایشان بخواهند که حتماً حضور یابند. بحث مذاکرات و رفع تحریم ها موضوع مهمی بود که برای کمیسیون مطرح بود که با پیگیری که شد ایشان به مجلس تشریف آوردند و نمایندگان توضیحات را ار خواستند و نقطه نظرات را بیان کردند. جلسه نسبتاً جنجالی بود.

کلیت حرف آقای ظریف چه بود که جنجالی شد؟

مجموعاً نمایندگان به این نوع مذاکره و روندی که دولت در مذاکرات دارد، نقد داشتند. بدین معنا که مذاکره در شرایطی که از این طرف می‌بینیم با 1+4 قرار است درباره بحث هسته ای، حقوق ملت ایران، لغو تحریم ها صحبت کنند، همزمان در نطنز انفجار صورت می‌گیرد و طرف اروپایی هم اتفاق نطنز را محکوم نمی‌کند.

به نظر می رسد یک تقسیم کاری صورت گرفته است و به نوعی تلاش طرف غربی این است که از این طرف دست جمهوری اسلامی ایران را از بحث هسته ای خالی کند و غنی‌سازی متوقف شود و ما را پای میز مذاکره مجبور به دادن امتیاز کند. اساس این مذاکره این است که این مذاکره در فضای زور و تهدید و ترور هسته ای.

واقعا فاجعه ای که در نطنز اتفاق افتاد یک فاجعه انسانی بود؛ اعلام هم شد. اگر پیرو انفجارهایی که در دستگاه های سانتریفیوژ ما رخ می داد، نشت هسته ای داشتیم چه فاجعه ای اتفاق می افتاد و چه بخشی از منطقه آلوده می شد و جان هزاران انسان به خطر می افتاد! اتفاقی که در چرنوبیل رخ داد و دیدید چه ابعادی این حادثه داشت. اینها قابل پذیرش نیست.

پاسخ آقای ظریف چه بود؟

آقای ظریف قاعدتاً از مذاکرات دفاع می‌کرد. متاسفانه ما این دوره آنچه می بینیم این است که دولت یک تعجیل بی‌منطق برای مذاکرات دارد، شتاب و عجله ای برای مذاکرات دارد؛ به عبارتی التماس برای مذاکره دارد. واقعاً ملت ایران بیش از این اقتدار و عزتشان مهم است که این گونه التماس برای مذاکره نکنیم. این اولین بار نیست که ما مذاکره داریم. دوره های گذشته هم مذاکره داشتیم، زمان آقای جلیلی هم بود. اما تفاوت این است که آن زمان مذاکره داشتیم ولی مذاکره با عزت و اقتدار بود.

البته برخی هم نقد می‌کنند آن مذاکرات درست است که از موضع عزت بود، ولی نتیجه ای هم حاصل نمی‌شد!

البته این را در نظر داشته باشید تحریم هایی که الان ما داریم با این روند مذاکرات، از زمان برجام و در طول پروسه برجام، تحریم هایی که به ملت ایران تحمیل شده خیلی بیشتر از تحریم هایی است که آن زمان علیه ما بود.

و سوال اصلی هم اینجاست که مسئولیت سیاست خارجی می‌توانند پاسخ دهند، مردم می گویند دولت مستقر شد و با شعار مذاکره آمد و مذاکره هم کرد و نتیجه مذاکره را در دوره اوباما دیدیم و چیزی نبود که با آمدن ترامپ بهم بریزد. زمان آقای اوباما مشخص بود ولی الان دو ماه به پایان دولت مانده است، این میزان عجله برای دو ماه چیست؟ خب صبر کنیم انتخابات برگزار شود و بعد مذاکرات را انجام دهیم. آن زمان که با آرامش مذاکره کردیم، این شد؛ الان با این عجله معلوم نیست چه اتفاقی بیفتد. حق هم دارند نگران باشند.

تحلیلی که وجود دارد، چه کارشناسان سیاسی و حتی افکار عمومی مردم متوجه این قضیه شده، این است که هدف انتخاباتی پشت مذاکراتی وجود دارد. این حقیقت تلخی است که وجود دارد. در جلسه ای که آقای ظریف تشریف آوردند به ایشان عرض کردم که افکار عمومی این امر را متوجه می شود و قطعاً مردم ایران هوشمند هستند.

برای کسب آراء، مذاکره و شرطی کردن اقتصاد ایران واقعاً درست نیست و این روند به نفع مردم نیست. شما می‌بینید هر زمان که مذاکره قرار است صورت گیرد و توافقاتی قرار است اقتصاد ایران دچار رکود می شود. چون همه منتظر هستند ببینند چه شد؟! این قصه پرغصه این سال های ماست یعنی از زمانی که بحث برجام بوده، به جای توجه به پتانسیل های داخلی بر سر منابع داخلی جوانان متخصص و مدیریت شرایط داخل چشم به مذاکره داشتیم و اینکه دشمن چه امتیازی به ما می دهد، اقتصاد ما دچار نوعی فضای صبر و رکود شده است.

از رکود هم گذشته است. مردم تحت شدیدترین فشار هستند که با دو نظارت قوه مجریه می‌تواند حل شود. نمی خواهم از مرغ و تخم مرغ صحبت کنم ولی با بالا بردن درجه نظارت مشخص است خیلی چیزها حل می شود و فقط در مسیر مذاکره حرکت کردن ...

فعلا اقتصاد و افکار عمومی ما به نحوی است که جامعه را نسبت به مذاکرات و وعده ها شرطی کرده است. در طول 8 سال این وعده ها داده شد و اتفاقی هم نیفتاده است. شما الان وضع بورس را می بیند، وضعیت بازار را می بینید. یکباره یک امیدی در دل مردم ایجاد می کنند که با فضاسازی و امید به مذاکره و امید به اینکه طرف مقابل امتیازهایی به ما بدهد و تحریم ها لغو شود، بعد دوباره مردم دچار ناامیدی می شوند.

این انتخاباتی بودن مذاکرات را آقای ظریف قبول نداشت؟

سکوت کردند؛ چیزی نگفتند

پایان جلسه چه نتیجه ای داشت؟

البته بخش آخر جلسه بعد از اینکه صحبت ها را با آقای ظریف داشتم مجبور شدم بخاطر حضور در جلسه دیگری بلند شوم، ولی از دوستان شنیدم که انتهای جلسه پرچالش شده و آقای ظریف با اعتراض تشریف بردند.

و قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها چیزی بود که مجلس دست دولت را پر کرد و این که دولت اوایل قدری موضع داشت ولی موضع ها هماهنگ شد و چیزی شد که می توانستند از آن استفاده کنند. به نظر من اثر مثبت خودش را گذاشت.

قطعاً همینطور است. قدرت چانه‌زنی دولت در این مذاکرات بواسطه همین اجرایی شدن قانون لغو تحریم هاست که ابتدا دولت امتناع می‌کرد و با تعابیری که شایسته نیست این قانون را خطاب کردند ولی همین قانون باعث شد غنی سازی 20 درصد را انجام دهیم.

الان هم غنی سازی 60 درصد را داریم.

بله، الان هم بحث غنی سازی 60 درصد رقم خورده و سانتریفیوژها و نسل IR6 و نطنز و رآکتور اراک و ... این‌ها ثمرات این قانون بود که باعث شده امروز دیپلمات های ما با برگ برنده پای مذاکرات حاضر شوند که در این قانون هم این تدبیر شده که اگر دولت تخلف داشته باشد، وزارت خارجه، رئیس جمهور، سازمان انرژی اتمی از قانون استنکاف داشته باشند، مستوجب مجازات درجه دو تا 5 طبق قانون مجازات اسلامی خواهند بود و همین باعث شد دولت ناچار باشد، علی رغم این که تمایلی به اجرای این قانون نداشتند، این قانون را ناچار باشند که اجرا کنند و بازدیدی هم نمایندگان از کمیسیون امنیت و سایت های هسته ای داشتند. البته قبل از انفجار بود. غنی‌سازی شروع شده و شروع اجرای قانون کلید خورده است.

از انفجار نطنز چه اطلاعات جدیدی به کمیسیون امنیت ملی داده شده است؟ در کمتر یک سال دو انفجار در نطنز داشتیم.

بله، به نظر می‌رسد در سیستم حفاظت از نطنز و پدافند غیرعامل اشکالاتی هست که در کمیسیون جلساتی را بعد از انفجار اول برگزار کرد و آقای صالحی را کمیسیون امنیت خواست و ایشان توضیحاتی را داد. باید یک بازبینی در سایت نطنز صورت بگیرد.

به نظر می‌رسد از بازبینی هم گذشته است.

بله. به هر حال سیستم فعلی نشان می دهد یک نشتی و نفوذ وجود دارد و به همین دلیل در این دو برهه ما متوجه این شدیم که این مشکلات وجود دارد. البته هشدارها را کمیسیون به سازمان انرژی اتمی داده بود ولی خط نفوذ کار خودش را می کند. شما می بینید بعد از برجام هیئت های متعددی اجازه داده شد که از خارج کشور بیایند و از سایت های هسته ای ما بازدید کنند. بالاخره همین هیئت ها محل نشت اطلاعات و مباحث محرمانه مراکز هسته ای ما هستند. انتظار نمی‌توان داشت که این اتفاقت رخ ندهد وقتی تعداد زیادی از هیئت ها را راه می دهیم و بازدید از سایت های هسته ای ما دارند.

این اتفاق افتاده است؟

بله. بعد از برجام و مجوزی که وزارت خارجه به هیئت های خارجی برای بازدید از سایت های هسته ای داد.

بالاخره با این اتفاقی که افتاد، تصمیم چیست؟ دستگاه های امنیتی ما چه طرح و ایده ای دارند؟ کمیسیون امنیت ملی می خواهد چه کاری انجام دهد؟ جلسه ای با دستگاه های امنیتی برگزار کرده‌اید؟

کمیسیون چند نفر از عزیزان نماینده را مامور کرد که جلسات مستمری را با دستگاه های امنیتی و سازمان انرژی اتمی داشته باشند و مشکل را بررسی کنند و راه حل آن را که تغییر سیستم حفاظتی سایت نطنز و اجرایی شدن توصیه های سازمان پدافند غیرعامل است، عملیاتی کنند که با نظارت مجلس انجام شود، پیگیری و بازدیدی از سوی مجلس بعد از این صورت بگیرد تا به یک سازوکار مستحکم در ارتباط با این قضایا برسیم.

ولی باید قبول کنیم تا زمانی که اطلاعات را می‌دهیم و اطلاعات محرمانه مراکز هسته ای ما منتقل شده، خیلی انتظار بیشتری نمی توان داشت و باید این دسترسی ها محدود شود. بحث خروج از پروتکل الحاقی را داشتیم، از یکی دو ماه پیش طبق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها خروج از پروتکل الحاقی اتفاق افتاده یعنی اطلاعاتی از دوربین هایی که آنجا مستقر است داده نمی شود و دسترسی بازرسان هم طبق قانون محدود شده و از این به بعد، قدری جنبه های صیانتی جدی تر شده اما خط نفوذ هم آنجا کار خودش را انجام می دهد.

امنیت سایت نطنز با کدام دستگاه امنیتی است؟

فعلاً با ناجا هست.

یک چیزی که در ایام عید اتفاق افتاد و خیلی هم روی این صحبت شد، بحث قرارداد یا تفاهم ایران و چین بود. چیزی که مشاهده می شود مزایا را خیلی از نخبگان بیان کردند، البته به نظر من کافی نبوده است چون خیلی از مردم اطلاعات کافی در این زمینه ندارند و به رغم اینکه اطلاعات کافی در این زمینه ندارند وقتی مراکز تحقیقاتی نظر آنها را می پرسد می گویند ما مخالف هستیم و ضرر دارد. چطور می شود اطلاعاتی ندارند و چنین ابراز نظری می‌کنند. نظر شما در این خصوص چیست؟

این بحث را 4-3 ماه پیش آقای ظریف در کمیسیون تشریف آوردند من این سوال را از آقای ظریف داشتم که قرادادی با این اهمیت که یک سند راهبردی و نقشه راه برای تعاملات با کشور مهمی مثل چین است، چرا برای افکار عمومی باز نمی‌شود؟ چرا به مردم اطلاع رسانی نمی‌شود؟ حضور نخبگان و متخصصین در صداوسیما، در فضای مجازی اهمیت دارد. مردم حق دارند مطلع نسبت به این سند باشند.

خب پاسخ ایشان این بود که طرف چینی تاکید دارد مفاد این سند محرمانه بماند. این قابل درک است؛ چون طرف چینی قطعاً تمام تخم مرغ های خود را در سبد ایران که نمی گذارد. همزمان که با ایران یک سند راهبردی را توافق می کند نیاز خودش می بیند با آمریکا و عربستان و سایر کشورهای دیگر روابط و تعاملاتش را حفظ کند. دولت هم اعلام کرد ما منعی برای رسانه ای کردن مفاد این تفاهم نامه نداریم ولی خیلی دیر بود.

به هر حال از چندین ماه پیش بدون این که مفاد سند مشخص شود، توضیحات کلی باید برای مردم داده می شد که اساساً هدف چیست و مزایای این تفاهم با چین برای آینده کشور و پیشرفت کشور چه خواهد بود، در چه زمینه هایی قرار است همکاری داشته باشیم.

شما می‌بینید وقتی می بینید این سند امضا شد و وزیر امور خارجه چین به ایران آمد و تفاهم‌نامه امضا شد موجی از حمله نسبت به ایران، مسئولین و چین در فضای مجازی اتفاق افتاد. این نشان می دهد این تفاهم‌نامه اهمیتی دارد که دشمنان ما به شدت بهم ریخته اند و در فضای مجازی به تکاپو افتاده اند، شایعه‌پراکنی می کنند، دروغ هایی که در ارتباط با این سند منتشر کردند که قرار است بخش هایی از آب های ایران واگذار شود، بخشی از زمین های ایران واگذار شود، چین پایگاه نظامی در ایران تاسیس کند و از این دست مباحثی که اساساً هیچ موضوعیتی نداشت و کذب محض بود.

در همان ایام به یک بانکی مراجعه کردم و دیدم همه کارمندان بانک درباره این تفاهم‌نامه صحبت می کنند و درباره سند 25 ساله با چین حرف می زنند و اطلاعات غلطی که در فضای مجازی گرفته‌اند با هم رد و بدل می کنند. اگر دیده باشید کلیپی هم در فضای مجازی منتشر شد که این کلیپ را دیدم برای من جالب بود. از بچه 5 ساله سوال می کنند که چقدر دوست داری پول داشته باشی و در چند مرحله این سوال را می پرسند، این بچه می گوید من آنقدری پول داشته باشم که کل ایران را بخرم و اجازه ندهم چینی ها به آن دست یابند! یعنی این برد فضای رسانه ای، مدیریت افکار عمومی از سمت آنور آب، در داخل کشور به حدی بود که بچه 5 ساله هم ذهنش درگیری نسبت به این تفاهم نامه داشته است؛

ببینید، آمریکا که ما را تحریم کرده و شیطنت می کند، اروپا هم که گشایشی برای ما طی 8 سال ایجاد نکرد و خباثت می کند و گشایشی برای ما ایجاد نکرد و حتی مواضع خودش را با امریکا هماهنگ می کند. خب ما هم چین و روسیه و سایر کشورها را (از دست بدهمی) و خودتحریمی کنیم؟!

اگر کشوری آمادگی دارد نفت ما را بخرد و زیرساخت ها را در ایران تاسیس کند، پتروپالایشگاه ها و زیرساخت های صنعت گردشگری را ایجاد کند، در حوزه IT و گردشگری و سایر موضوعات فعالیت کند، چرا باید در را به روی خودمان ببندیم؟ چین یک میلیارد و 400 میلیون نفر جمعیت دارد. اگر حداقلی از جمعیت چین، بخواهند ایران را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کنند و ما با کمک طرف چینی این زیرساخت ها را اعم از راه ها، هتل ها، تجهیز مراکز مختلف را ایجاد کنیم، تصور کنید چه سرمایه ای وارد کشور می‌شود! البته همواره شعار نه شرقی و نه غربی را تابلوی اصلی و شعار اصلی سیاست خارجی‌مان می‌دانیم. ما به هیچ وجه از زیرپا گذاشتن حقوق ملت ایران را در تعاملات نمی‌پذیریم و فکر می کنم مردم ما هم اتفاقاً از این نوع تعاملات استقبال می کنند.

احتمالا اگر آثار مثبت را در ادامه ببینند بیشتر از این می شود. شنیده شد از مفاد این قرارداد روسای سه قوه مطلع هستند. درست است؟

بله. برای روسای سه قوه به صورت محرمانه ارسال شده است. کمیته روابط خارجه هم ملزم شد که با جلسات پیگیر با مسئولین، بررسی کند که مفاد این سند و اینکه آیا حقوق ملت ایران به طور کامل در این سند رعایت شده یا خیر بررسی شود. رصد مجلس نسبت به این سند هم می تواند به نوعی نگرانی مردم را برطرف کند.

گفته اید وزارت بهداشت از اواخر بهمن و اوایل اسفند طرح شهید سلیمانی را متوقف کرد. گفته اید مجلس با تحقیق و تفحص بدنبال کسانی است که در قضیه کرونا در عید کوتاهی کردند. یعنی تحقیق و تفحص کلید خواهد خورد؟

این متن سوالی است که بنده از وزیر بهداشت داشتم. در آبان ماه به یاد داشته باشید تعداد فوتی ها به 480 نفر رسید. آن زمان پیش بینی می شد که در بهمن ماه سال 99 به بالای یک‌هزار نفر هم برسد. همان آبان ماه طرح شهید سلیمانی در کلیه استان ها کلید خورد. با این طرح به 57 فوتی در روز رسیدیم، به جای هزار کشته! در همین دوره زمانی که طرح شهید سلیمانی اجرا شد و به شدت آمار فوتی ها و مبتلایان افت کرد، در کشورهای اروپایی در همین دوره زمانی 4 برابر شد. با دست خالی که نه واکسنی داشتیم و نه اعتبار جدی داشتیم.

متاسفانه با آقای نوبخت و سازمان برنامه و بودجه جلسه ای داشتیم. خواستیم که اعتبار لازم را اختصاص بدهند و ندادند! بالاخره با دستور سردار سلامی و کمک سپاه‌های استانی این طرح کلید خورد، اما از اواخر بهمن طرح متوقف شد؛‌ حالا دلیلش را نمی‌دانم.

مسئولین بعضاً امتناع داشتند که یادی از نیروهای بسیجی کنند. نیروهایی که جان بر کف درب خانه ها می رفتند و بیماریابی می کردند. بعضاً خود این بسیجیان مبتلا شدند. چه اتفاقی می افتد نمی دانم ولی سوالی که از وزیر بهداشت داشتیم این بود که به چه دلیل با این همه موفقیت این طرح متوقف شد؟

پاسخ داده‌اند؟

هنوز پاسخی ندادند. سوال اخیراً در دستور کار کمیسیون بهداشت قرار خواهد گرفت که باید پاسخ دهند، البته بخشی‌اش به ستاد ملی کرونا و تصمیماتی که شخص رئیس جمهور هم می گیرد، مربوط می شود. آن بخش را فعلاً از وزیر بهداشت سوال کردیم و از ستاد ملی کرونا یک تحقیق و تفحصی زمزمه هایش بود که اعضای کمیسیون بهداشت داشته باشند، بخاطر همین نابسامانی که قبل از تعطیلات نوروزی دیدید. مردم واقعاً سرگردان بودند. مسئولی اعلام می کرد سفرها باید محدود شود و ممنوعیت تردد در جاده ها اعمال نشد و حاصل این است که الان تعداد فوتی های ما از 320 بالاتر رفته است.

بحث تحقیق و تفحص جدی است؟

مطرح شد، ولی به جهت اینکه در بحران کرونا یک تشتتی بین مسئولین ایجاد نشود و یک هماهنگی و تعاملی برقرار شود، فعلاً کمیسیون بهداشت دست نگه داشته است. دیروز دیدم که آیت الله رئیسی این را اعلام کردند نسبت به مسئولینی که در این ارتباط ترک فعل داشته‌اند و به نظرات کارشناسی و تخصصی وزارت بهداشت توجه نداشته‌اند، بصورت حقوقی و قضائی برخورد خواهد شد و پیگیری قضائی می شود.

متولد 1347 در کرمانشاه هستید؟

بله.

پدر چه کاره بودند؟ در قید حیات هستند؟

پدر بنده ارتشی بودند. 7 سال در سال های دفاع مقدس در جبهه های جنگ حضور داشتند و الان هم در قید حیات هستند.

خدا حفظشان کند؛ مادر چطور؟

مادر هم خانه دار بودند. در دوری پدر، ایشان هم پدر و هم مادر بودند. ایشان هم در قید حیات هستند.

چند خواهر و برادر هستید؟

ما 4 خواهر و دو برادر هستیم.

فقط شما پزشک هستید یا پزشک در خانواده دارید؟

نخیر؛ پزشک نداریم.

کسی مثل پدر ارتشی نشده است؟

نخیر. نظامی نشدند. دو برادرم وکیل هستند. خواهرها هم خانه دار هستند.

چه سالی ازدواج کردید؟

سال 1376 ازدواج کردم.

چطور آشنا شدید؟

بواسطه یکی از اساتید که معرفی کردند.

ایشان هم پزشک هستند؟

نخیر، ایشان مهندس متالوژی هستند و شرکت نفت بودند و الان هم بازنشسته هستند.

مهریه چقدر بود؟

مهریه 110 سکه و سه دانگ از یک آپارتمان بود البته بعداً شش دانگ به اسم بنده شد؛ مهریه را دو برابر گرفتیم.

چند فرزند دارید؟

دو فرزند دارم. یک پسر و یک دختر هستند.

چه می‌کنند؟

دخترم دانشجو است و رشته روانشناسی می خواند و پسرم دانش آموز کلاس دهم است.

دختر خانم متاهل نشدند؟

اخیراً ازدواج کردند.

داماد از اهالی سیاست است یا خیر؟

دامادم علاقه‌مند به سیاست هستند ولی از خانواده سیاسیون نیستند.

خانم هایی که در عرصه سیاسی هستند چطور کار خانه را می‌رسند یا کلاً فراموش می‌شود؟

بستگی دارد. در یک جایگاهی مثل مجلس فرصتی نمی ماند. صبح ساعت 5 صبح که از خواب بیدار می شویم به مجلس می‌رویم، شب که بازمی‌گردیم یک زمان‌هایی حتی به 11-10 شب هم می‌کشد. فشار، بار و استرس ناشی از موضوعات مهم کشوری، وظایفی که وجود دارد، جلسات متعدد در روز انرژی باقی نمی گذارد، مگر روز تعطیلی باشد و فرصتی ایجاد شود.

در دوران مجلس همکاری خانواده هست، فرزندان و همسرم کمک و حمایت می‌کنند و الحمدالله کارهای خانه چیزی کم ندارد و مدیریت وجود دارد.

در هفته غذایی درست نمی کنید؟

تقریبا نه. استثنائاً برخی روزهای تعطیل شاید غذایی درست کنم.

خانم الهیان کدام غذا را بهتر می توانند درست کنند؟

من اگر آب ببینم، شناگر خوبی هستم یعنی خانواده از دستپخت بنده راضی هستند ولی معمولاً شرایط کمتر پیش می آید.

کرمانشاه یک غذای خاصی دارد ...

ترخینه است. ترخینه خواص دارویی برای سرماخوردگی و آنفولانزا دارد. کرمانشاهی ها ترخینه که شامل گندم و دوغ می شود، در شرایطی که مدتی مانده. می‌دانید که پنی سیلین یک نوع کپک است که ترکیب آن به صورت صنعتی استخراج می شود، ترخینه هم به نظر من چنین چیزی است. گندمی که در دوغ خیسانده شده می‌ماند و قارچی که در آن رشد می کند، خاصیت آنتی بیوتیک دارد.

با خانواده بحث سیاسی می کنید؟ دختر و پسر به لحاظ فکری به شما نزدیک هستند یا فاصله دارند؟

بله، معمولاً بحث های سیاسی را روزهایی که فرصت می شود در خانه داشته باشیم که فرزندان هم به فضای سیاست آشنا شوند و الحمدالله نسبت به همسن‌های خودشان مسلط به بحث های سیاسی هستند و تحلیل نسبت به شرایط دارند.

اصولگرا هستند یا اصلاح طلب؟

اصولگرا هستند. انقلابی هستند.

جرات ندارند اصولگرا نباشند! (می‌خندد)

نه، اختلاف نظر هم داریم. گاهی مخالفت می کنند و بحث دوطرفه درمی‌گیرد. اختلاف نظر جدی برخی مواقع وجود دارد. من فکر می کنم بچه ها وقتی این تفاوت آرا را می بینند، یاد می گیرند هر حرفی را قبول نکنند.

اگر وقتی بماند تفریح خانم الهیان چیست؟

من اگر وقت داشته باشم ورزش را در برنامه های می گذارم، چون به لحاظ کاری از صبح تا شب که در جلسات هستیم بی‌تحرک هستیم، پشت میز می‌نشینیم. سعی می کنم زمانی را در روز برای ورزش اختصاص دهم تا باعث شود کارکرد مغزی بهتر شود. کسی که دائم می خواهد کار فکری کند حتماً خون‌رسانی با ورزش به سلول های مغزی بیشتر می شود. در کنار این مطالعه دارم.

تلویزیون و فیلم می‌بینید؟

بیشتر شبکه خبر را می بینم. برخی از فیلم های سیاسی را که دوستان معرفی می کنند با شناخت می‌بینم، یعنی از قبل بدانم فیلم در چه موضوعی است سعی می کنم تماشا کنم.

سریال چطور؟

معمولاً وقت نمی شود.

شبکه نمایش خانگی را می بینید؟

نه، ولی خیلی نقد به این نوع سیستمی دارم که با کمترین نظارت و با محتوایی که ممکن است برای خانواده ها آسیب‌زا باشد، کار می کند. امیدواریم تا زمانی که تحت نظارت صداوسیما آمده است اتفاقات خوبی رقم بخورد.

زمان انقلاب 10 ساله بودید؟

بله.

خاطره ای ندارید؟

برخی از تظاهراتی که با بزرگترها شرکت کردم، هنوز به یاد دارم.

در کرمانشاه؟

تهران بود. من از دو سالگی در تهران بودم. کرمانشاه متولد شدم ولی در تهران بزرگ شدم.

پدر دوران جنگ بیشتر در میدان جنگ بودند.

بله.

جای خالی ایشان را حس می کردید؟

بله، قطعاً. پدر در جبهه بودند. مادر، خواهرها و برادرها به مشهد رفتند و من در تهران مدتی تنها بودم، چون کلاس های دانشگاه برگزار می‌شد و بعد کلاس های ما را به ورامین منتقل کردند و مدتی در ورامین واحدها را می‌گذراندم و نهایتاً یک ترم در مشهد مهمان شدم.

درجه پدر چه بود؟

آن زمان سرهنگ بودند.

نیروی هوایی یا زمینی؟

نیروی زمینی، مخابرات ارتش بودند.

در واقع هر لحظه منتظر بودید.

بله. سه همسنگر داشتند که هر سه شهید شدند.

دوران سختی بود البته ما هم درک کردیم، ولی مردم بسیار به هم نزدیک بودند و این روحیه نزدیک بودن مردم و کنار هم بودن شیرین بود.

این بود؛ به علاوه ارتباط مردم با مسئولین خیلی عمیق بود. الان متاسفانه با وجود خیلی از نعماتی که داریم و امکانات نسبت به آن زمان خیلی بهتر شده، دسترسی ها بهتر است، اما برخی از ناکارآمدی ها و مفاسد باعث بی‌اعتمادی مردم نسبت به مسئولین شده و در کنار آن، احساس تبعیض وجود دارد. متاسفانه در طول چند سال گذشته این تبعیض و شکاف جدی‌تر شده و شاخص ها نشان می دهد ما در موضوع عدالت که یکبار مقام معظم رهبری هم در این زمینه ابراز نارضایتی کردند از اینکه در بُعد پیشرفت ما بر اساس شاخص ها پیشرفت های خوبی داشتیم، ولی در عدالت متاسفانه آن رضایتمندی وجود ندارد.

در سال 76 دانشجو بودید؟

در سال 74 از رشته پزشکی عمومی فارغ التحصیل شدم. در سال 76 ازدواج کردم و همان سال در دستیاری دانشگاه تهران پذیرفته شدم. بعنوان رزیدنت داخلی در بیمارستان امام (ره) مشغول شدم؛ یعنی ازدواج و دوره تخصص من همزمان بود.

در سال 76 به چه کسی رأی دادید؟

سال 76 سالی بود که آقای خاتمی و آقای ناطق رقیب بودند و من به آقای ناطق رأی دادم.

در سال 84 به آقای احمدی‌نژاد رأی دادید؟

دوره اول به آقای قالیباف رای دادم و دور دوره که رقابت بین آقای احمدی نژاد و آقای هاشمی بود، به آقای احمدی نژاد رای دادم.

فکر می کردید ایشان رای بیاورد؟

دور دوم بله، شرایط مناسبی داشتند، البته در قیاس بین مرحوم هاشمی و آقای احمدی‌نژاد بیشتر احمدی نژاد آن زمان را می‌پسندیدیم، نه احمدی‌نژاد الان.

سال 87 برای مجلس هشتم چه کسی شما را ترغیب کرد؟

یک زمزمه هایی از مجلس هفتم بود و صحبت شد، درباره این که بنده کاندیدا شوم. آن زمان شرایط فراهم نشد، در سال 87 دوستان جبهه متحد اصولگرایان پیشنهاد دادند و بنده هم چون در فضای سیاسی بودم و بسیار علاقه‌مند به فضای سیاسی بودم، از زمان فعالیت های دانشجویی در فضای سیاسی بودیم، احساس کردم می‌توانم در این زمینه فعال و تاثیرگذار باشم.

پرکارترین زن مجلس هشتم شدید.

به گزارش مرکز پژوهش ها، بله.

یک دیدار خصوص خانم های مجلس با حضرت آقا داشتند، نقل کردید ایشان تاکید بر تک همسری داشتند.

از قبل می دانستیم نگاه ایشان به تحکیم بنیان خانواده، در قالب تک همسری است. منش ایشان و امام (ره) هم مطلع هستید که به چه صورت است. یکجا فضای اجتماعی بحث تعدد زوج ها مطرح شد و سروصدا کرد، فرمایشی از حضرت آقا دفتر منتشر کرد که حکایت از نگاه ایشان به بحث تک همسری داشت که فرموده بودند «خدا یکی، محبت یکی و یار یکی»! این فرمایش حضرت آقا نشان می‌دهد تاکید ایشان به تک همسری است.

گفته بودید به یکی از علما ارادتی داشتند و به ایشان گفته بودند کاش شما دوهمسری نبودید؛ درسته؟

بله، تعریفی از یکی از علما داشتند و می‌گفتند ایکاش ایشان چند همسر نبودند.

سال 89 که پیشنهادی را به مجلس بردید که ثبت ازدواج موقت در دفاتر اسناد رسمی بود که نمایندگان مخالفت کردند.

فرمایشی که دارید مربوط به قانون حمایت از خانواده که در مجلس هشتم به تصویب رسید و خیلی چالش‌برانگیز بود. هم در خصوص تعدد زوجات و هم درباره ثبت ازدواج موقت که مخالفت شد. مسئله این بود که درباره بحث تعدد زوجات تا به حال که قانونی نداشتیم و دولت لایحه ای را داد و در آن بحث همسر دوم را یک شرایط حداقلی برایش گذاشته بود و ما این شرایط را با پیگیری های جدی و جلسات متعدد در کمیسیون قضائی به این سمت بردیم که برای اختیار کردن همسر دوم، باید 9 شرط باشد که اولین شرط این است که همسر اول رضایت بدهد.

سایر شروط اعم از این که کسی که همسر اول ایشان در زندان است، بیماری صعب العلاج دارد، مشکلات روحی و روانی دارد، تقریباً تا جایی که اطلاع دارم 9 شرط را پیگیری کردم که قرار دهیم که بحث کیان خانواده و قداستی که دارد حفظ شود و تعدد زوجات باب نشود که معمولاً هم می‌بینید تعدد زوجات یعنی مردی که همسر دوم اختیار می‌کند، در فرهنگی که ما ایرانی ها داریم آن خانواده از هم فرومی پاشد، نارضایتی و طلاق و مشکلات خانوادگی ایجاد می‌شود. این را خداوند در شرایط خاصی بر اساس یکسری معذوریت ها قرار داده است که این را قانونمند کردیم.

گفته بودید در مجلس قبل نماینده ای داشتید که هم و غم او سرو قلیان به صورت عمومی بصورت قانونی بود و یکی از مسئولین دولت قبل هم دنبال واردات سیگار بود.

بله.

اسم آنها را بیان نمی کنید؟

اسم را اجازه دهید بیان نکنم ولی یکی از نمایندگان متاسفانه به دنبال این بود که سرو قلیان در اماکن عمومی قانونمند شود؛ این جای تعجب داشت. مجلس دهم متاسفانه چنین حرکت هایی داشت که به هیچ وجه قابل پذیرش نبود که همان فرد الان در دولت فعلی مسئولیت گرفته و یکی از مسئولین هم در دولت بدنبال واردات سیگار بود؛ اینها فاجعه است.

در کدام دولت؟

همین دولت آقای روحانی در چند سال پیش بود. این برای کشور یک فاجعه است که مسئولی در مسند نمایندگی یا جایگاه مسئولیت کلان در دولت به جای پیگیری حقوق مردم و رفع مشکلات مردم، دنبال این قبیل مجوزها باشد.

گفته بودید طب سنتی میراث 7 هزار کشور است و باید توجه بیشتری به آن شود. در بودجه 1400 توجه کمی شد و با سیاست های ابلاغی رهبر انقلاب هم همخوانی ندارد.

سیاست های کلی سلامت در بند 12، اشاره دارد به اینکه از داشته های علمی و آورده های طب سنتی در نظام سلامت کمک گرفته شود و ادغام در نظام سلامت شود. بر همین اساس فراکسیون طب سنتی را راه‌اندازی کردیم، چون ظرفیت علمی بسیار غنی در کشور داریم که منحصر به ایران و تمدن چند هزار ساله ماست که هیچ جای دنیا این علم را ندارند و تلاش کردند که در طول 100 ساله گذشته این علم را نابود کنند و موفق هم بودند.

باید این علم را احیا کنیم و فراکسیون طب سنتی را بر همین اساس پایه‌ریزی کردیم و الان پیگیر هستیم که طب سنتی در قوانین کشور جایگاه خوبی داشته باشد.

خیلی لطف کردید؛ من خداحافظی می‌کنم اما برنامه با دستخطی که سرکار خانم الهیان می‌نویسند به پایان خواهد رسید.

«امیدوارم در معرفی اندیشه امام (ره) و رهبری و مفاهیم انقلاب اسلامی به نسل جوان، توفیقات روزافزون داشته باشید.

از مجری توانمند و مسلط برنامه دستخط، جناب آقای رنجبران نیز کمال تشکر را دارم».

منبع: فارس

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۱ انتشار یافته: ۰
اجتهاد زنان سیره عُقلاست

درگفت‌وگو با رئیس دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا ابعاد بیانات رهبر انقلاب درخصوص تقلید زنان از مجتهد زن را بررسی کرده‌ایم

اجتهاد زنان سیره عُقلاست

نیازمندی ها