منبری به وسعت ایران

بی‌تردید صحبت کردن و منبر رفتن در تلویزیون، بسیار سخت‌تر از منبر سنتی است. زیرا از طرفی جذب مخاطبانی از طیف‌های فکری مختلف به یک منبر تلویزیونی، پیچیده‌تر از انجام همین کار برای منبر مسجد است و از طرف دیگر سرعت انتشار گسترده ویدئوها در فضای مجازی، ممکن است محدودیت‌هایی برای بیان برخی سخنان یا حتی احادیث معصومین(ع) به سخنران تحمیل کند.

از این رو یک چهره روحانی، اگرچه ممکن است با سخنرانی برای مخاطب میلیونی تلویزیون به سرعت محبوب شود، اما همواره بسیار بیشتر در معرض قضاوت خواهد بود. گزارش پیش رو درباره ۱۰ روحانی مشهوری است که از قاب تلویزیون به محبوبیت و شهرت مضاعف رسیدند.

شهاب مرادی

متولد ۱۳۵۰ در تهران است و برای نخستین‌بار، در نیمه دهه ۸۰ با حضور در برنامه صبحگاهی «مردم ایران سلام» در شبکه دو به مخاطبان تلویزیون به شهرت عام رسید؛ اگرچه پیش از آن نیز تجربیات محدودی از دعوت به برنامه‌های دیگر داشت.

در آن زمان گفت‌وگوهای حجت‌الاسلام مرادی با محمدرضا شهیدی‌فرد مجری برنامه بسیار محبوب بود؛ گفت‌وگوهایی که بعدها در «پارک ملت» شهیدی‌فرد نیز تا حدی ادامه یافت.

مرادی از اوایل دهه ۹۰ کارشناس ثابت برنامه «آیینه خانه» در شبکه دو بوده است که پخش آن بعد از وقفه‌هایی همچنان ادامه دارد.

او همواره با توجه به دغدغه‌های جوانان شناخته می‌شود و اغلب مخاطبان و علاقه‌مندان او نیز از همین قشر هستند.

موضوع سخنان این روحانی سرشناس در «مردم ایران سلام» بیش از هر چیز دینداری اجتماعی و گاه با رویکردهای روان‌شناسانه بود و در «پارک ملت» به بحث‌هایی چون ازدواج و سبک زندگی می‌پرداخت.

او در «آیینه خانه» نیز همین مضامین را بیشتر در قالب پرسش و پاسخ ادامه می‌دهد. این روحانی خوش‌سیما با لحن گرم و دلنشین خود همچنان محبوبیت خود را در بین جوانان حفظ کرده است و جلسات او خارج از تلویزیون در باب ازدواج آسان و زندگی پس از ازدواج که برای جوانان برگزار می‌شود، بسیار پرطرفدار است. او در دوره‌ای رئیس سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران نیز شد.

حامد کاشانی

متولد ۱۳۶۴ و از جدیدترین چهره‌های روحانی است که در تلویزیون به مخاطبان شناسانده شده است. اگرچه او در سال‌های اخیر به عنوان کارشناس در برنامه «سمت خدا» حاضر شده، اما عمده شهرت وی به ماه مبارک رمضان سال ۹۹ برمی‌گردد که کارشناس ثابت سحرهای این برنامه با عنوان «ماه من» بود.

حجت‌الاسلام کاشانی در سلسله‌گفت‌وگوهای کوتاه خود در سحرهای رمضان سال گذشته با نجم‌الدین شریعتی مجری این برنامه، درباره فضائل امیرالمؤمنین(ع) سخن می‌گفت.

همان برنامه این روحانی جوان را به شهرت رساند و به نوعی به پدیده تلویزیون در ماه رمضان ۹۹ تبدیل کرد. حامد کاشانی که در دانشگاه امام صادق(ع) نیز تدریس می‌کند، بیش از هرچیز در زمینه تاریخ اسلام دارای تخصص است.

یکی از ویژگی‌های اصلی این روحانی، وجوه استدلالی قوی در سخن گفتن خصوصا درباره تاریخ اسلام است که سخنان وی را برای مخاطبان جذاب کرده است.

او که مدتی است در شبکه‌های اجتماعی خصوصا توییتر به مسائل سیاسی ورود کرده، سال گذشته یک مناظره اینستاگرامی جنجالی درباره شهادت حضرت زهرا(س) با حسین دهباشی داشت.

محسن قرائتی

متولد ۱۳۲۴ کاشان است. نماد سخنرانی مذهبی در تلویزیون است و احتمالا هیچ ایرانی‌ای نیست که او را نشناسد یا حداقل یک بار پای سخنان وی ننشسته باشد.

حجت‌الاسلام محسن قرائتی که از سال‌های نخست انقلاب و به پیشنهاد شهید مطهری وارد تلویزیون شد، از همان روز اول برنامه مشهور «درس‌ هایی از قرآن» را با موضوع تفسیر قرآن در شبکه یک سیما آغاز کرد و تا امروز ادامه داده است.

او گفته که به توصیه شهید بهشتی، هیچ‌گاه درس دادن برای مخاطبان میلیونی تلویزیون را رها نخواهد کرد. از سال‌ها پیش این برنامه با حضور وی پنجشنبه‌ها عصر روی آنتن می‌رود و همواره توانسته با مخاطب عام به خوبی ارتباط برقرار کند.

قرائتی بعد از ۴ دهه، همچنان با خط خوش خود، پای تخته سیاه برای مخاطبان تلویزیون تفسیر قرآن می‌گوید؛ هرچند در دوره‌هایی مردم به عنوان تماشاگران در این برنامه حضور نداشتند، اما حالا سال‌هاست که سخنرانی‌های وی در سالن‌های اجتماعات ایراد شده و از تلویزیون روی آنتن می‌رود. تفاسیر وی در مجموعه ۱۲ جلدی «تفسیر نور» منتشر شده است.

لحن و لهجه شیرین کاشانی محسن قرائتی و مثال‌های جذاب و شنیدنی‌اش از ویژگی‌های بارز این روحانی ۷۵ ساله است که طی سال‌ها، مخاطبان فراوانی را جذب برنامه درس‌هایی از قرآن کرده است. قرائتی به دلیل سخن گفتنش به زبان مردم عادی و شوخی‌ های جالب مخاطب‌ پسند نیز معروف است.

سخنان این روحانی بی‌حاشیه، در سال‌های اخیر فقط یک بار برای برخورد با آقای دوربینی جنجالی شده است. عذرخواهی متواضعانه وی پس از آن ماجرا هنوز در یادها مانده‌است. او که سال‌ها ریاست سازمان نهضت سوادآموزی را بر عهده داشت به نماز فراوان اهمیت می‌دهد و رئیس ستاد اقامه نماز و زکات نیز بوده است.

محمدحسین فلاح‌زاده

متولد ۱۳۳۸ در شهرستان ابرکوه استان یزد است. حجت‌الاسلام محمدحسین فلاح‌زاده که سال‌هاست در زمینه احکام مطالعه می‌کند و صاحب تألیفات متعددی در این زمینه است، از سال‌های دهه ۶۰ به تلویزیون آمد و همین موضوع احکام را برای مخاطبان جعبه جادو ارائه کرد. جالب است که او در سال‌های نخست حضور در صداوسیما، بیشتر با برنامه کودک دیده می‌شد و احکامی مثل وضو و نماز را با زبانی ساده و لحنی شیرین، برای کودکان توضیح می‌داد.

فلاح‌زاده در چندین سال در ماه ذی‌الحجه، مناسک حج را از طریق تلویزیون بیان می‌کرد. او در سال‌های بعد با برنامه ظهرگاهی «زلال احکام» شبکه سه سیما شناخته شد و به یکی از نمادهای مذهبی تلویزیون، خصوصا در زمینه احکام تبدیل شد.

احکام مختلف مبتلابه مردم مانند خمس، زکات، وضو، نماز، روزه و... موضوع عمده برنامه‌های تلویزیونی وی را در ۴ دهه اخیر تشکیل داده است.

حجت‌الاسلام محمدحسین فلاح‌زاده آرام سخن می‌گوید و از جمله روحانیونی است که سخنان وی با کمترین واکنش و حاشیه‌ای مواجه شده است. این روحانی ۶۲ ساله که در ۳-۲ سال اخیر کمتر در تلویزیون حضور یافته، از اعضای بخش استفتائات دفتر رهبر معظم انقلاب است.

ناصر رفیعی

متولد ۱۳۴۴ در قم است. حجت‌الاسلام ناصر رفیعی در بیشتر از یک دهه اخیر در برنامه‌های مختلف تلویزیون به عنوان کارشناس دینی برنامه‌های مناسبتی حاضر می‌شود اما شهرت اصلی وی در قاب جعبه جادو، با حضور روی آنتن برنامه «سمت خدا» به دست آمده است.

او در سال‌های نخست به این مشهور بود که بیش از آن که به عذاب‌ های الهی بپردازد، درباره رحمت خدا صحبت می‌کرد و به اصطلاح عام، مخاطب را از اسلام نمی‌ترساند. رفیعی با لحن شیوا و آرام و سخن گفتن از دین، با نگاه علمی شناخته می‌شود.

احتمالا تحصیلات آکادمیک وی و حضور در دانشگاه، در این رویکرد بی‌تأثیر نبوده است؛ چراکه وی مدرک دکترای خود را در رشته علوم قرآن و حدیث از دانشگاه تهران اخذ کرده است.

او به نوعی تلاش دارد تا اخلاق را به شیوه‌ای کاربردی برای مخاطب عرضه کند و در همین راستا، احادیث و روایاتی دست اول و جالب برای مخاطبان تلویزیون ارائه می‌کند که از عوامل جذابیت سخنان اوست. این روحانی ۵۶ ساله، سال گذشته در یک مناظره بسیار پرسروصدای اینستاگرامی با حسن آقامیری روحانی مشهور فضای مجازی نیز شرکت کرد.

سید حسین حسینی قمی

متولد سال ۱۳۴۱ در قم است. حجت‌الاسلام سیدحسین حسینی قمی که مدت‌هاست به عنوان یکی از کارشناسان برنامه «سمت خدا» شناخته می‌شود، در همین برنامه تلویزیونی دیده شده و به شهرت رسیده است. لحن دلنشین وی از جمله جذابیت‌های گفتار حسینی قمی برای مخاطبان تلویزیون است.

ویژگی مهم سخنان حسینی قمی آن است که از مسائل تازه و به‌روز صحبت می‌کند و نظر دین را درباره اتفاقات روزمره مثل استفاده از ماسک در ایام کرونا و حضور در شبکه‌ های اجتماعی، برای مخاطبان ارائه می‌کند.

اخلاق و مسائل جوانان مهم‌ترین دغدغه‌های حجت‌الاسلام قمی است که موضوع اغلب سخنرانی‌های وی را تشکیل می‌دهد.

او یک بار نیز در اقدامی جالب توجه، وقتی درباره کسب حلال صحبت می‌کرد، شماره حساب خزانه دولت را به مخاطبان «سمت خدا» داد تا هرکس احساس می‌کند با تخریب جزئی اموال دولت، به بیت‌المال آسیب زده و به دولت مدیون است رد مظالم کند.

در سال‌های اخیر سخنان حجت‌الاسلام سیدحسین حسینی قمی یک بار درباره برنامه «خندوانه» و استندآپ‌کمدین‌های خانم این برنامه، جنجال‌ساز شده و مخالفت‌هایی را برانگیخته است. حجت‌الاسلام حسینی قمی در چند مرحله برای آزادی زندانیان نیز پیشقدم شده است.

محمدحسن راستگو

متولد ۱۳۳۲ در مشهد، یکی از دو چهره فقید این فهرست است. حجت‌الاسلام محمدحسن راستگو چهره شناخته‌شده و بسیار محبوب کودکان در ۴۰ سال اخیر است که کودکان دهه پنجاهی تا حتی هشتادی با وی خاطره دارند.

او که همواره دغدغه کودکان را داشته و صاحب تألیفاتی نیز در این زمینه است، از سال‌های نخست پس از انقلاب اسلامی به تلویزیون آمد و در شبکه دو سیما برای بچه‌ها مسابقه اجرا می‌کرد؛ مسابقاتی آموزنده که در آنها از کلمات و مفاهیم قرآنی استفاده می‌شد و کودکان را به سمت قرآن و کارهای خوب هدایت می‌کرد.

بسیاری از بزرگسالان امروز، معماهای جالبی را که وی برای کودکان طرح می‌کرد، به یاد دارند. زنده‌یاد راستگو از چهره‌های خلاق حوزه رسانه بود که مهارت‌های جذابی برای کودکان داشت؛ از جمله این که با هر دو دست روی تخته‌سیاه می‌نوشت و این کار را به صورت معکوس نیز انجام می‌داد.

این روحانی محبوب با قصه‌گویی و شعرخوانی برای کودکان شناخته می‌شود. مشهور است که حجت‌الاسلام راستگو اصل تعلیق را در قصه‌گویی بسیار رعایت می‌کرد و وقتی داستان به جای حساس می‌رسید، باقی قصه را به برنامه بعد موکول می‌کرد! حجت‌الاسلام راستگو آذر سال ۹۹ بر اثر عارضه مغزی، دار فانی را وداع گفت.

علی سرلک

متولد ۱۳۵۰ در شهرستان الیگودرز استان لرستان است. حجت‌الاسلام علی سرلک جزو نسل جدید روحانی‌های تلویزیون است که در دهه ۹۰ با سخنرانی‌ها و گفت‌وگوهای تلویزیونی خود مشهور شد. او که استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه هنر است، در زمینه‌های تعلیم و تربیت اسلامی، سبک زندگی اسلامی و مشاوره ازدواج و خانواده دغدغه دارد.

از معدود روحانیون این فهرست است که تا به حال کارشناس ثابت برنامه‌های تلویزیونی نبوده و با برنامه‌های مناسبتی و حضور به عنوان مهمان در برنامه‌های گفت‌وگومحور مشهور شده است.

از ویژگی‌های این روحانی سرشناس علاوه بر استفاده از قصه‌های قرآنی، به کار بردن شعرهای فراوان لابه‌لای سخنرانی‌های اوست.

علی سرلک دارای بیانی گرم و شیواست و به دلیل تدریس در دانشگاه، رابطه خوبی با نسل جوان دارد. او به اخلاق خوش شناخته می‌شود و پیچیدگی‌های برخی از روحانیون را در ارتباط ‌گیری ندارد. علی سرلک در زمینه مشاور خانواده و همچنین امور خیر و اجتماعی نیز فعال است و جالب این که با سینا سرلک خواننده مشهور هم نسبت فامیلی دوری دارد. «قاب کوچک» گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام علی سرلک ترتیب داده که آن را در دیگر صفحات می‌خوانید.

ناصر نقویان

متولد ۱۳۴۳ در شهر بابل استان مازندران است. او در سال‌های دهه هشتاد با سخنرانی‌های مناسبتی و در اواخر این دهه با حضور در برنامه «سمت خدا» به شهرت رسید.

ناصر نقویان بیش از هرچیز به دلیل استفاده از شعر و ادبیات خصوصا اشعار مولانا و حافظ در سخنان خود شناخته می‌شود.

این روحانی و استاد دانشگاه، چهره‌ای خوش‌صحبت و خوش‌لحنی است که با زبانی شیوا و مثال‌هایی جالب توجه در سخنانش برای مخاطبان آشناست.

سخنرانی‌های نقویان بیشتر از هرچیز درباره موضوعات اخلاقی بود. وی بی‌تردید از جمله روحانیون صریح‌اللهجه محسوب می‌شود و همین صراحت، در اوایل دهه ۹۰، او را دچار برخی حواشی سیاسی کرد که تاکنون گریبانگیر وی بوده است.

ناصر نقویان در دوره دولت‌های یازدهم و دوازدهم حتی برخی مسؤولیت‌های سیاسی را نیز بر عهده گرفت.

نقویان به جز یک قسمت «سمت خدا» که به نوعی تجلیل از چهره‌های حاضر در این برنامه در سال‌های متوالی بوده است، مدت‌هاست که در تلویزیون دیده نمی‌شود.

علی‌ اکبر موسوی حسینی

متولد ۱۳۱۸ در تهران بود. او از روحانیونی است که در دهه ۶۰ به تلویزیون آمد و به دلیل برنامه پرطرفدار «اخلاق در خانواده» بسیار مشهور شد، تا جایی که مخاطبان او را به عنوان «حسینی اخلاق در خانواده» می‌شناختند.

حجت‌الاسلام سید علی‌اکبر موسوی حسینی در این برنامه با استفاده از آیات، احادیث و روایات به روابط میان زوجین، والدین و فرزندان می‌پرداخت و در این راه از برخی شیوه‌های جدید مثل نمایش نیز بهره می‌برد؛ به شکلی که بعد از اجرای یک نمایش کوتاه توسط بازیگران در برنامه، وی مسائل خانوادگی مطرح در نمایش را تحلیل و درباره آن توضیحاتی را بیان می‌کرد.

مسائل روانشناسی و مشاوره خانواده، محور برنامه «اخلاق در خانواده» بود و راهکارهای حسینی برای زندگی مشترک که هفته‌ای یک شب در شبکه دو روی آنتن می‌رفت، میان مخاطبان محبوب بود. لحن و صدای آرام و دلنشین این روحانی از ویژگی‌های وی بود که نصایح اخلاقی‌اش را برای مخاطبان شنیدنی می‌کرد.

او تا اوایل دهه هفتاد در تلویزیون حضور داشت. در سال‌های دهه هفتاد شایعاتی درباره علت پخش نشدن برنامه‌اش از تلویزیون به وجود آمد که تکذیب شد. او علاوه بر عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی نماینده مردم تهران در مجالس چهارم و پنجم شورای اسلامی بود.

حسین دهنوی

متولد ۱۳۴۰ در نیشابور استان خراسان رضوی است. حجت‌الاسلام حسین دهنوی که از دهه هشتاد و با برنامه «گلبرگ» شبکه سه سیما به تلویزیون آمد، از چهره‌هایی است که سال‌هاست دغدغه خانواده و ازدواج دارد و در این زمینه کتاب‌های مختلفی نوشته و سخنرانی‌های فراوانی در سراسر کشور ایراد کرده است.

حسین دهنوی بیش از هرچیز با سخنان خود درباره ازدواج و خصوصا ازدواج آسان شناخته می‌شود و به نوعی از مهمترین مروجان آسان‌گیری در مناسک ازدواج است.

او در دوره‌ای به رسانه ملی آمد که در تلویزیون درباره دغدغه‌هایش مثل آداب و مناسک ازدواج و همچنین همسرداری، کمتر صحبت می‌شد و با این سخنان به سرعت مشهور شد.

حجت‌الاسلام دهنوی با لحن شیرین و صدای آرام خود شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر و همزمان با گسترش فضای مجازی و وایرال شدن شماری از صحبت‌های دهنوی، حضور این روحانی سرشناس در تلویزیون کمتر شده است.

مصطفی قاسمیان - روزنامه نگار / ضمیمه قاب کوچک روزنامه جام جم