زورگویان صفر و یکی

 در سریال‌ها و فیلم‌های فراوانی می‌توانیم فرد یا گروهی را ببینیم که برای افراد دیگری با کلام یا عمل فیزیکی مزاحمت و ناامنی ایجاد می‌کنند.

فشار روانی ناامنی و ترس روی هر فردی می‌تواند باعث شکست و آسیب‌های روحی جدی شود. در فضای مجازی کسی نمی‌تواند سیلی به صورت فرد دیگری بزند، وسائلش را بدزدد یا خراب کند اما می‌تواند به شیوه‌ای جدید قلدری کند، فحش بدهد، برای فرد حاشیه بسازد و با باند و گروهش او را تحث فشار قرار دهد.

Cyberbullying یا قلدری مجازی از رفتارهای تاریک و خشن افراد در فضای مجازی است که گاهی در پوششی ناشناس از خود بروز می‌دهند.

عجیب است برخی از این افراد در دنیای حقیقی انسان‌های متشخص با ظاهری موجه هستند اما سمت تاریک‌شان در شب‌های دنیای مجازی خود را نشان می‌دهد.

قلدری مجازی چیست؟

قلدری مجازی استفاده از ابزارهای ارتباطی دیجیتال برای برانگیختن حس عصبانیت، ناراحتی یا ترس و نبود امنیت در اشخاص دیگر است که به‌طور مکرر اتفاق می‌افتد. از جمله موارد آزارواذیت اینترنتی می‌توان به ارسال متن یا پیام‌هایی با محتوای نامناسب، فحش و تحقیر و توهین و ارسال عکس یا فیلم نامناسب در شبکه‌های اجتماعی و انتشار شایعات به‌صورت آنلاین اشاره کرد.

متداول‌ترین مکان‌هایی که آزارواذیت اینترنتی رخ می‌دهد:

رسانه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، اینستاگرام، اسنپ‌چت و تیک‌تاک
برنامه‌های پیام کوتاه و پیام‌رسان در تلفن‌همراه
برنامه‌های پیام‌رسان و گفت‌وگوی آنلاین از طریق اینترنت
تالارهای گفت‌وگوی آنلاین، اتاق گفت‌وگو
پست الکترونیک
انجمن‌های بازی آنلاین

چرا باید نگران باشیم؟‌

با افزایش استفاده از رسانه‌های اجتماعی، نظرات، عکس‌ها، پست‌ها و مطالب به اشتراک گذاشته‌شده، توسط غریبه‌ و آشنا قابل مشاهده است.

محتوایی که یک فرد به‌صورت آنلاین به اشتراک می‌گذارد، ازجمله محتوای شخصی و هرگونه محتوای منفی ​​یا آسیب‌زا به نوعی جزو سوابق دائمی فرد به حساب می‌آید که بیان‌کننده دیدگاه، فعالیت‌ها و رفتار اوست. این سابقه عمومی را می‌توان به عنوان یک شهرت آنلاین در نظر گرفت که ممکن است برای پذیرش دانشگاه، اشتغال، ازدواج و سایر زمینه‌های زندگی فرد مورد‌تحقیق و بررسی قرارگیرد.

آزارواذیت اینترنتی می‌تواند به اعتبار آنلاین افراد درگیر آسیب برساند و نه‌تنها شخص آزاردیده بلکه برای کسانی که زورگویی کرده یا در آن شرکت می‌کنند نیز آسیب‌زا خواهد بود. آزارواذیت اینترنتی نگرانی‌های منحصر به فردی دارد زیرا می‌تواند:

پیوسته باشد: چرا که دستگاه‌های دیجیتال توانایی برقراری ارتباط فوری و مداوم در ۲۴ساعت را دارند؛ بنابراین رهایی از این فشار برای کودکان و نوجوانانی که مزاحمت سایبری دارند، دشوار است.

دائمی باشد: بیشتر اطلاعاتی که به‌صورت الکترونیکی ردوبدل می‌شود در فضای اینترنت ماندگار است و هیچ‌گاه به‌صورت کامل پاک و حذف نمی‌شود.

اثبات آن دشوار است: از آنجا که معلمان و والدین ممکن است در مورد مزاحمت اینترنتی توجه کافی را نشان ندهند و متوجه عمق ماجرا نباشند، تشخیص آن دشوارتر است و ممکن است علاوه بر فشار روانی، کودک و نوجوان مجبور شود این شرایط را به تنهایی پشت سر بگذارد.

اگر فرزندم در این شرایط بود چه باید بکنم؟

کشف و درک این‌که فرزندتان دچار قلدری مجازی شده به احتمال زیاد دردناک و ناراحت‌کننده است. شما یا فرزندتان ممکن است بخواهید تلافی کنید اما بهتر است به کودک خود کمک کنید تا شرایط را تخفیف دهد، از خود محافظت کند و تلاش منطقی کند جلوی زورگویی را بگیرد. در اینجا چند مورد به والدین توصیه می‌شود:

به کودک خود اطمینان دهید که او را دوست دارید و از او حمایت می‌کنید.

به کودک خود کمک کنید از رایانه یا دستگاه فاصله بگیرد و کمی استراحت کند. اگر می‌توانید زورگو را شناسایی کنید و در صورتی که والدین او را می‌شناسید و زورگو در حلقه افراد نزدیک فرزند شماست، صحبت با والدین را در نظر بگیرید.

در صورتی که زورگو در مدرسه فرزندتان است با مدرسه‌اش تماس بگیرید. اگر قلدری به‌صورت آنلاین اتفاق می‌افتد، ممکن است به‌صورت آفلاین هم رخ دهد.

بچه‌ها ممکن است همیشه اذیت‌وآزار را به عنوان قلدری تشخیص ندهند. بعضی از بچه‌ها نیز ممکن است خجالت بکشند یا نتوانند دراین‌باره با والدین‌شان صحبت کنند. به همین دلیل مهم است قبل از شروع تعامل کودک با دیگران در اینترنت در مورد رفتار آنلاین و دیجیتال صحبت‌کنید.

فرد آسیب‌دیده و والدینش چطور باید رفتار کنند؟

رایانه را خاموش کنید، حملات را نادیده بگیرید و از مزاحمت اینترنتی دور شوید.

پاسخ ندهید و تلافی نکنید. اگر عصبانی هستید یا صدمه دیده‌اید، ممکن است بعدا چیزهایی را بیان‌کنید که پشیمان شوید. قلدرهای مجازی اغلب می‌خواهند از شما واکنشی ببینند؛ بنابراین به آنها اجازه ندهید که برنامه‌هایشان عملی شود.

قلدر را مسدود کنید. اگر از طریق پیام کوتاه یا یک سایت شبکه اجتماعی پیام‌هایی ​​دریافت می‌کنید، شخص را از فهرست دوستان خود خارج کنید؛ همچنین می‌توانید پیام‌ها را بدون خواندن حذف‌کنید.

به یک بزرگسال مورداعتماد بگویید. یک فرد بالغ مورداعتماد فردی است که فکر می‌کنید به شما گوش خواهد داد و مهارت، تمایل و اختیار لازم برای کمک به شما را دارد. گفت‌وگو با یک بزرگسال خسته‌کننده نیست بلکه راهی است برای دریافت حمایت. حتی اگر زورگویی ادامه یابد می‌توانید به اتکا به این گفت‌وگو از بزرگسال مورداعتماد درخواست کمک جدی کنید.

والدین بهتر است در موارد خاص و شدید پیام‌ های قلدری را ذخیره و چاپ کنند. ممکن است حتی لازم نباشد درباره این مساله با کودک و نوجوان گفت‌وگو کنید چون ممکن است فرزندتان دچار استرس و فشار روحی بیشتر به نسبت قبل شود. اگر آزارواذیت ادامه داشت، شواهد را ذخیره کنید. این مدارک می‌تواند دلیل مهمی برای نشان‌دادن به والدین یا معلمان و مراجع قانونی باشد.

زهرا صالحی نیا - کارشناس سواد رسانه / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم