جشنواره شعر فجر در جوار مزار شهید فخری زاده افتتاح شد

به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از فارس ، آئین افتتاحیه پانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، عصر دیروز در امامزاده صالح (ع) و در جوار مزار شهید محسن فخری‌زاده با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ‌ایوب دهقانکار مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و حجت‌الاسلام والمسلمین بی‌آزار، تولیت آستان مقدس امامزاده صالح (ع) برگزار شد.

صالحی: انقلاب اسلامی که انقلاب کلمه بود با شعر آغاز شد

صالحی، وزیر ارشاد در ابتدای سخنان خود، شعر را به نحوی همزاد ایران دانست و ابراز داشت: ‌در مقاطع‌ مختلف ما شاهد این اتفاق بوده‌ایم و در انقلاب اسلامی که انقلاب کلمه بود و با کلمات آغاز شد و روند خودش را ادامه داد، نیز شعر حضور داشت و شعر هم که یک کلمه صیقل خورده است با انقلاب اسلامی ارتباط خاصی پیدا کرد. بنابراین می‌توان گفت حیات ایران و انقلاب اسلامی با شعر پیوند خورده است.

وی با تاکید بر اینکه امسال در جشنواره شعر فجر سه تقارن داریم که جشنواره را متاثر کرده خاطر نشان کرد: از یکسو چهلمین روز درگذشت شهید فخری‌زاده،‌از سوی سالگرد سردارمان شهید سلیمانی و از سوی دیگر بحث مدافعان سلامت و جبهه‌ای که آنها در آن مشغول فعالیت هستند. شعر نیز با این اتفاق‌ها نسبت‌هایی را برقرار کرده است.

به گفته وی،‌ به نظر می‌آید در همه قالب‌هایی که ما در حوزه شعر در سده‌های مختلف داشته‌ایم، این چند اتفاق نسبت‌هایی را با آن برقرار می‌کند. اگر ما به عنوان مثال شعر حماسی داشتیم و داریم در تاریخ ایران زمین و بعد از اسلام شاهنامه قله بلند این اتفاق است. حال باید گفت حماسه‌ها و شعرهای حماسی چگونه شکل می‌گیرند؟ این شعرها ویژگی‌ها و معیارهایی دارند. مثلا شعرهای حماسی شعرهایی هستند که با اسطوره‌ها و قهرمان‌ها در تماس هستند.

صالحی در بخش دیگری از سخنانش به شعر حماسی،‌عرفانی و وجود جبهه خیر و شر اشاره کرد و افزود: زندگی سردارانمان سلیمانی و فخری‌زاده و حتی مدافعان سلامت سرشار از مضامین برای شعر است. ما درحوزه‌ حماسه‌ها تقابل خیر و شر را نیز می‌بینیم. هر قدر این فاصله و عمق خیر و شر بیشتر باشد، این تقابل و تضادها و بعد آن جریان حماسه‌ها و اسطوره‌ها معنای خودش را بهتر پیدا می‌کند. ما در فضای دفاع مقدس، زندگی شهید سلیمانی، شهید فخری‌زاده و مدافعان سلامت، این بحث خیر و شر را به شکل قابل توجهی می‌بینیم. شر در دوره دفاع مقدس در یک جبهه وسیعی قرار داشت. امکانات مالی، امکانات لجستیک، امکانات نظامی، خدمات رسانه‌ای، خدمات اطلاعاتی و مجموعه‌ای از امکانات درفضای جبهه شر در اختیار صدام قرار داشت؛ بنابراین این تقایل خیر و شر در یک فضای وسیعی خودش را عرضه می‌کرد.

صالحی با اشاره به گنجینه‌های مضمونی شعر حماسی گفت: جریان دفاع مقدس و جریان زندگی شهید فخری‌زاده‌ها و شهید سلیمانی‌ها و همچنین مدافعان سلامت، مضامین متنوعی را برای شعر حماسی فراهم کرده است و لذا تاریخ شعر چهل ساله ما به نحوی است که در آن شاهد نمایه‌های فراوانی از شعر حماسی هستیم.

وی اظهار کرد: ملت‌ها به طور عام و ملت‌هایی که سابقه تمدنی و تاریخی کهن دارند در مقطع‌های مختلفی از حیات ملی با اتفاقاتی روبرو می‌شوند که آن اتفاقات نیازمند روایت است. روایتی که بتواند برای دیگران به یادگار بماند که این ملت‌ها چگونه گذران زندگی، مقاومت و پایداری کرده‌اند و چگونه توانسته‌اند عزت خود را به یادگار بگذارند. 

 وی ادامه داد: شعر و شعرا بخشی از روایت‌گران عمده این ملت‌ها هستند. شاعران می‌توانند با بیان و کلماتی که کنار یکدیگر قرار داده و عرضه می‌کنند تاریخ تصویری را به زبان کلمه ارائه کنند. بخش قابل توجهی از آنچه ما امروز از رشادت‌های انسان‌های بزرگ در طول تاریخ داشته‌ایم به طور خاص رشادت امام حسین (ع) و اصحاب‌شان و اهل بیت(ع) در عاشورا توسط شاعران روایت‌گری شده و تبدیل به یک جامعه محب اهل بیت(ع) و کل جامعه انسانی شده است.
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: در تاریخ ملت ایران هم ما شاهد مقاطع قابل توجهی بوده‌ایم، در طول چند هزار سال و به طور خاص در صد سال اخیر و به طور اخص در ایام انقلاب اسلامی و پس از آن.
 
صالحی یادآور شد: به نظر می‌رسد که شاعران در فضای اجتماعی ما بخش مهمی از راویان حقایق تاریخ بوده‌اند، با این نگاه جشنوارهای شعر فجر کنار یکدیگر در سال‌های مختلف قرار گرفته‌اند و امسال هم در شرایط متفاوتی جشنواره شعر فجر را داریم که نقطه شروع آن را امروز برگزار کرده‌ایم که هم عطر سردار شهید سلیمانی و هم شهید فخری‌زاده و همچنین چهلمین سالگرد دفاع مقدس را دارد. 
 
وی در پایان گفت: ترکیب این اتفاقات به نحوی با بحث شعر نسبت برقرار می‌کند که شعر و شاعران می‌توانند این اسطوره‌ها و تاریخ را در قالب کلمات به تصویر بکشند و در نهاد جامعه ما جایگزین کنند.

در بخشی دیگری از این برنامه که مستقیم از شبکه ۴ سیما پخش می‌شد فرزند شهید فخری زاده مثنوی خود برای پدر و غزل سروده شده با عنوان «پدر» را برای حاضران خواند.

کوهی کنار کوه چه سنگین به خون نشست
کوهی که هیچ‌گاه به ذلت کمر نبست

آری  شهید زیست به طوفان صد بلا
عمری چه‌ها ندید ز دشمن از آشنا

از آن گلوله‌ها که به جان تو کاشتند
گویی توان جنگ مقابل نداشتند

تو محسنی و خون علی (ع) در رگت روان
زین رو سکوت کردی و زیستی نهان

یک عکس ساده این همه غوغا عجیب نیست
گمنام در زمین که به عالم غریب نیست

وقتی برای خلق خدا کار می‌کنی
در بطن فتنه گرمی بازار می‌کنی

بعد تویی که فخر زمین ای شهید علم
تنها نه من که بار یتیمی کشید علم

تنها کنار همسر خود جنگ می‌کنی
آن کوچه را دوباره به خون رنگ می‌کنی

گودال و عصر غربت و اسب و زنی حزین
بابا و تیر و مادر بنشسته به زمین

حاشا به ما  که سرو برومند می‌دهیم
حالا هویزه نه ز دماوند می‌دهیم

ای بادبان بگو که شهیدی دگر رسید
از باغ انقلاب گلی شعله‌ور رسید

اما نه آن گلی که دوباره بکاریش
از تو به جای مانده فقط یادگاریش

ما عشق را به حادثه پیوند می‌دهیم
ما خون تازه‌ای به دماوند می‌دهیم

سعید بیابانکی از شاعرانی بود که در این محفل شعرخوانی داشت اما پیش از آن گفت: یک روز قبل از اربعین امسال در محفل شعرخوانی مختصر و پرشوری مهمان دکتر محسن فخری زاده بودم.پس از پایان مراسم که نزدیک ظهر بود مرا مهربانانه به دفترش دعوت کرد…ساعتی محضر آن بزرگمرد را درک کردم که جهانی بود بنشسته در گوشه‌ای. از شعر و ادبیات سخن گفت. یاد شاعران سفر کرده کرد. از جمله قیصر امین پور، سید حسن حسینی احمد زارعی و دیگران...

خبر دهید به کفتارهای این وادی
گلوله خورده پلنگ غیور آبادی

گلوله خورده همان مهربان ناآرام
همان شهید مجسم یگانه گمنام

درخت پر بر و بار فضیلت و نیکی
گلوله خورده چو ماهی میان تاریکی

گلوله خورده همان بی‌بدیل بی‌تکرار
همان درخت تناور درخت پر بر و بار

بهار را به زمین زد خزان زرد و گریخت
انار جان تو را دانه دانه کرد و گریخت

خبر دهید ذلیلان بهار را کشتند
پلنگ زخمی این کوهسار را کشتند

تو مرد وادی گمنام زیستن بودی
تو اهل سوختن اهل گریستن بودی

چه شد که نام تو اینگونه منفجر شده است؟
شمیم نام تو در شهر منتشر شده است؟

بهشت بر تو مبارک شهید میهن ما
نثار راه تو فریادهای روشن ما

عقیق خونی دور از یمن خداحافظ
شهید عارف گلگون کفن خداحافظ...

در بخش دیگر محمدمهدی سیار مثنوی‌ای را که دو روز پس از شهادت شهید فخری‌زاده سروده بود خواند.

غروب بود که از ره رسید مرگی سرخ
در این زمانه مرگ سفید مرگی سرخ!

در این زمانۀ منع عبور و منع مرور
خوشا گشایش راهی چنین به قلعۀ نور

شکست صولت سرما… مگر بهار شده‌ست؟
که باز دامن البرز لاله‌زار شده‌ست

چه شعله‌ای‌ست چنین پر شرر دماوندا!
چه آتشی‌ست تو را در جگر دماوندا!

چقدر لاله دمیده‌ست… داغ تازۀ کیست؟
گدازه‌های پراکندۀ جنازۀ کیست؟!

چه سرخ می‌شکفد آتش سرازیرت
گدازه‌های تن آرش کمانگیرت

تو کوه نور شدی… تو حرا شدی کم‌کم
دهان گشوده به إقرأ و ربک الأکرم

«احد» شدی تو و رقصید «هند» و عصیانش
که بر کشد جگر حمزه را به دندانش‌

‌فغان اگر نرمانیم بدسگالان را
برادران سگ زرد را… شغالان را

به قاتل تو چه پیغامی و چه پسغامی؟!
سخن مباد مگر دشنه‌ای و دشنامی

احمد علوی دیگر شاعر حاضر در این مراسم هم این شعر را خواند:

آرزوی موج چیزی نیست جز فانی شدن
هست این فانی شدن، آغاز عرفانی شدن

موج، کی یکجا نشستن را تحمل می‌کند؟
عشق اقیانوس آرام است، طوفانی شدن

پیله را بشکن اگر رؤیای تو پروانگی‌ست
آزمون سخت یوسف چیست؟ زندانی شدن

هیچ‌کس مثل شهیدان مدافع حس نکرد
حال اسماعیل را هنگام قربانی شدن...

در وصیت‌نامۀ پروانه‌ها آورده‌اند
مرگ یعنی صاحب یک عمر طولانی شدن...

ما کجا و آرزوی مرگ سرخی مثل او
ما کجا و تاری از موی سلیمانی شدن

میزبان وقتی حسین بن علی شد، واجب است
این چنین آمادۀ رفتن به مهمانی شدن

شاعر دیگر عباس احمدی بود که هنگام دعوت از او مجری برنامه از واژه جوان استفاده کرد و او اینطور پاسخ داد: «من شاعری جوانم منهای گیسوانم»

او شعری را به شهید فخری‌زاده تقدیم کرد:

فیض بزم حق همیشه حاضر و آماده نیست
ره به این محفل ندارد هر که مست باده نیست

«پله پله تا ملاقات خدا» سهل است…لیک
خواب می ماند هر آنکس شب، سرِ سجاده نیست

حاج قاسم، شهریاری، احمدی روشن…بلی
جز شهادت مقصدی در آخر این جاده نیست

زادگاه رستم است اینجا به اهریمن بگو:
کشور من خالی از امثال «فخری زاده» نیست

از نگاه سر به‌زیرش در یگانه عکس او
می توان فهمید او آقاست، آقا زاده نیست!

هر که خشنود است از تحریم و قتل ما، بدان:
بی گمان هم دین ندارد او و هم آزاده نیست

آخرین عوعوی صهیون است بازش کن نترس
این سگ مردار را که حاجت قلاده نیست

میهنم از اسب افتاده ولی از اصل، نه!
میهنم زخمی است، اما از نفس افتاده نیست

در این مراسم، تابلوی یادبود این محفل با امضای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به حامد فخری‌زاده اهدا شد.

در این مراسم شاعرانی چون میلاد عرفانپور، ‌علی داوودی، ‌رضا اسماعیلی، عباس براتی‌پور، ‌علی محمد مودب،‌ یوسفعلی میرشکاک،‌ حسین اسرافیلی و.. حضور داشتند و شعر خواندند.