صلح پایدار افغانستان در گذرگاه تهران - کابل

در روزهای پایانی اولین هفته از آذرماه شاهد دومین سفر رسمی هیات ارشد طالبان به ریاست ملاعبدالغنی برادر، رئیس دفتر سیاسی طالبان به تهران بودیم. سفری که پس از توقف مذاکرات صلح میان این گروه و آمریکا محسوب می‌شود؛ رویدادی که به اذعان رسانه‌های کابل نشانگر درک درست طالبان از جایگاه قابل‌توجه جمهوری اسلامی ایران در معادلات صلح افغانستان و سایر تحولات منطقه است و از سوی دیگر نشان می‌دهد ایران نیز به دنبال راه‌های معقول و مشروع برای رسیدن به یک توافق صلح قابل‌اعمال و پایدار در افغانستان است.

کد خبر: ۱۲۴۰۰۰۰

اما سفر هیات سیاسی طالبان به تهران در حالی اتفاق افتاد که گفت‌وگوهای سیاسی آنها با زلمی خلیل زاد، فرستاده ویژه واشنگتن در امور صلح افغانستان به بن‌بست خورده است و حال‌آن‌که طی یکی دو روز گذشته برخی رسانه‌ها از توافق طرفین پس از چهار روز مذاکره پنهانی در قطر خبر می‌دهند.
در مقابل همچنان صداهای مخالف برای توافق با آمریکا در میان طالبان به گوش می‌‌رسد.
حضور مقامات ارشد طالبان در تهران و دیدار آنها با رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان بیانگر این نکته مهم است که مقامات افغان مواضع جمهوری اسلامی ایران را در عرصه سیاسی - امنیتی به‌مثابه چکش تعادل دانسته و نقش تهران را در برقراری آتش میان گروه‌ها و طرف‌های درگیر در افغانستان سازنده‌تر از دیگر بازیگران موردتوجه قرار می‌دهند.
حال‌آن‌که حضور مقامات سیاسی و نظامی کابل در کشورمان و سفرهای دیپلماتیک طرف ایرانی به کشور بحران‌زده افغانستان دلیلی بر این ادعاست. ذکر این نکته هم مهم است که توجه داشته باشیم ایران و افغانستان به دلیل همجواری و نزدیکی فرهنگی دیرینه به‌غایت متأثر از یکدیگر بوده و بسیاری از تحولات داخلی آنها به‌ویژه در حوزه امنیتی بر کشور مقابل تأثیرگذار خواهد بود. ازاین‌رو صلح در این کشور برای ایران همواره مهم بوده و به نظر نمی‌رسد هیچ کشوری به‌اندازه ایران قادر به برقراری صلح پایدار در افغانستان باشد.
از سوی دیگر دولت ایالات‌متحده با ایجاد پروپاگاندای رسانه‌ای نظیر آنچه در سفر پنهانی هفته گذشته ترامپ به افغانستان رخ داد،تلاش دارد نقش و جایگاه خود را در افغانستان به جامعه جهانی یادآوری کند.
اما امروز گروه‌های مختلف سیاسی در کابل به درجه‌ای از تحلیل سیاسی رسیده‌اند که صلحی که آمریکا در آن نقش ایفا کند سرابی بیش نیست، چراکه در دو دهه اخیر و از زمان اشغال افغانستان توسط نیروهای ائتلاف آمریکایی به بهانه صلح و جلوگیری از ناامنی، وضعیت امنیتی مردم افغانستان را روزبه‌روز پیچیده‌تر کرده‌اند.
بدون شک نیروهای فرا منطقه‌ای حتماً به دنبال ایجاد صلح در افغانستان نیستند ،زیرا با صلح و آرامش مطامع آنها‌ تأمین نمی‌شود، بلکه با بحران و آشوب‌های از قبل طراحی‌شده آینده افغانستان دستاویزی به‌منظور ادامه حضور قدرت‌های خارجی در منطقه می‌شود.
نگاهی به بیش از دو دهه تحولات داخلی افغانستان نشان می‌دهد،کاخ سفید هرگز سامان‌بخش بحران‌های اغلب خودساخته در افغانستان نبوده بلکه مردم این کشور را قربانی محض منافع اقتصادی و توسعه‌طلبانه خود کرده است. بنابراین از هرگونه شکاف و چنددستگی میان دولت افغانستان و سایر طیف‌ها همچون طالبان استفاده می‌کند. لذا به نظر می‌رسد تنها گزینه بی‌خطر برای رسیدن به صلح پایدار برای مردم افغانستان گذرگاه تهران - کابل باشد.