چرا ما خودروی برقی نداشته باشیم؟!

بگذارید صورت مسأله را جور دیگری ببینیم. همین الان در گزارش اصلی همین صفحه می‌توانید ویژگی‌های فناورانه خودروهای به نمایش درآمده در نمایشگاه خودروی لس‌آنجلس2019 را بخوانید. تقریبا همه خودروسازان معتبر جهان متمرکز بر تولید خودروهایی با کمترین مصرف سوخت هستند و خودروسازان پیشروتر و آینده‌نگرتر در حال ارائه خودروهای الکتریکی. ایده تولید و استفاده از خودروهای برقی، آینده محتوم خودروسازی در جهان است که هنوز برای ما در ایران، جنبه‌ای لوکس از فناوری را دارد. ته ذهن همه ما این است که ما کشوری نفت‌خیز هستیم و تازه در تولید بنزین خودکفا شده‌ایم... کو تا روزی که ماشین‌های برقی جا بیفتند! اینها به درد نمی‌خورند!
این دقیقا عادت تفکر تاریخی ماست که در پنج قرن اخیر، از زمانی که پدران ما با اغلب مظاهر فناوری روز مواجه می‌شدند، آنها را مسائلی مربوط به فرنگی‌ها و غیرضروری و لوکس برای ما در ایران تصور می‌کردند. کلا تغییر و روزآمد شدن برای ما کار بسیار سختی است و البته در توجیه این وضع استادیم! 500 سال قبل وقتی اجداد ما شنیده بودند سلاح‌های آتشینی به نام توپ و تفنگ آمده و عثمانی‌ها خود را به آن مجهز کرده‌اند، می‌گفتند کسر شأن دلاور ایرانی است که شمشیر بران را کنار بگذارد! اهمیت کارایی توپ و تفنگ در میدان نبرد را وقتی متوجه شدیم که از عثمانی‌های مجهز به آنها شکست سختی خوردیم. آن موقع بود که گفتند، چرا ما نداشته باشیم؟! وقتی هزاران کیلومتر خط آهن در اروپا کشیدند، ما فقط شنونده این تحول بودیم و دلخوش به جابه‌جایی با گاری‌ها و شترهایی که به آنها عادت داشتیم. تا این‌که تحولاتی رخ داد که فهمیدیم استفاده از راه‌آهن نیاز امروز کشور است. با بیش از صد سال تأخیر به این فکر افتادیم که راه‌آهن هم چیز خوبی است، چرا ما نداشته باشیم؟! مهندسان اروپایی را آوردیم برایمان راه‌آهن کشیدند. وقتی مترو گوشه‌گوشه پایتخت‌های اروپایی را به هم متصل کرد و چند دهه بعد به وسیله حمل و نقل کاملا معمولی تبدیل شد، باز هم با حدود صد سال تاخیر به این نتیجه رسیدیم که مترو هم چیز خوبی است، چرا ما نداشته باشیم؟! و باز هم دست به کار واردات فناوری شدیم. عادت کرده‌ایم به پیشرفت فناوری مشکوک باشیم، بگوییم پولش را نداریم، الان ضرورتی ندارد، صبر کنیم پیشرفت کند تا برویم از غربی‌ها و حالا از چینی‌ها و ژاپنی‌ها، حاضر و آماده بخریم.
مسأله ما با فناوری روز خودروسازی و مصرف بالای سوخت در کشور نیز ادامه همین ماجراست. کارایی موتور خودروهای تولید داخل خوشبینانه در سطح فناوری 40 سال پیش خودروسازان معتبر است. ذهنیت تلاش برای توسعه خودروی برقی برایمان کاری فوق برنامه و لوکس در حد ساخت یکی دو نمونه غیر کاربردی ساینا و راناست. در حالی که اگر همین امروز برای تولید جدی خودروهای برقی در کشور دست به کار شویم و هزینه کنیم، با کشورهای اروپایی و چینی همدوره‌ایم و می‌توانیم امیدوار باشیم که بعدها خودروسازی ما در این زمینه حرفی برای گفتن داشته باشد. وگرنه 50 تا صد سال دیگر دوباره باید دست نیاز به سوی چینی‌ها و اروپایی‌ها دراز کنیم تا صنعت خودروسازی فسیلی ما را برقی‌سازی کنند. همین امروز درک کنیم «خودروی برقی نیاز زندگی امروز است، چرا ما نداشته باشیم؟!»

کاظم کوکرم

دبیر گروه دانش