فریب خوردن مثل آب خوردن!

این اولین بار نیست
ماجرای سوءاستفاده از احساسات مردم در شبکه‌های مجازی گویا تبدیل به اتفاق دیرینه‌ای شده و دیگر ماجرایی تازه نیست! از همان ابتدای زمان همه‌گیر شدن گوشی‌های هوشمند و دسترسی آسان به اینترنت، این نگرانی برای عده‌ای به وجود آمد که روابط مجازی قرار است به‌تدریج جایگزین روابط انسانی در دنیای واقعی شود اتفاقی که زمان نشان داد بیراه هم نبوده و نیست! از زمان وایبر، تانگو، وی‌چت، لاین، و .. که البته شدت و مقدار این نوع روابط مجازی کمتر بود تا زمان فیسبوک، اینستاگرام و... امروز مشهورترین و محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی فضای مجازی هستند و میلیون‌ها کاربر ایرانی را مجذوب خود کرده‌اند و مردم شاید دیگر زمانی برای روابط انسانی نداشته باشند. با یک پیام در پیام‌رسان‌ها از هم خبر می‌گیرند و دیگر فرصتی برای سر زدن به یکدیگر و یا حتی تلفن هم ندارند. وقتی روابط انسانی کمتر شود، روابط مجازی جایگزین می‌شود و این شاید یکی از دلایلی است که مردم مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند.
تکذیبیه!
پس از این اتفاقی که در اینستاگرام افتاد، محک با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که مبلغی در ارتباط با این کمپین برای محک واریز یا اطلاع‌رسانی نشده است و این مطالب اساسا دروغ است! متن اطلاعیه محک را بخوانید: «پیرو پرسش برخی نیکوکاران درخصوص انتشار پستی در اینستاگرام با موضوع «هربار استوری شدن این پست = هزار تومان کمک به مؤسسه خیریه محک»، این سازمان براساس اصول شفافیت و پاسخگویی وظیفه خود می‌داند که پاسخ به سوالات زیر را به اطلاع تمامی ذیربطان برساند.
این اقدام در قالب فعالیت شخصی در حال انجام و از سوی مؤسسه خیریه محک برنامه‌ریزی نشده است. هرگونه اقدام جهت کسب عواید و جلب مشارکت‌های مردمی در چارچوب اساسنامه و طبق ضوابط داخلی این مؤسسه، با انعقاد تفاهم‌نامه و قراردادهای حمایت مالی به طور رسمی ممکن می‌شود. این پویش فاقد تفاهم‌نامه‌ مشترک با محک است و هیچ مبلغی برای محک واریز نمی‌شود!» و به این ترتیب بسیاری از مردم متوجه شدند که فریب خورده‌اند!
از مذهب تا انسانیت
چند سال است روسای پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات استان‌ها خبر از کلاهبرداران و جاعلان حرفه‌ای فضای مجازی می‌دهند که اقدام به سوء استفاده از احساسات مذهبی افراد و کلاهبرداری از آنها می‌کنند. مهم‌ترین شیوه و شگرد کلاهبرداران هم در روزهای منتهی به اربعین بود که راه‌اندازی سایت‌های جعلی فروش بلیت، صدور سریع روادید اربعین، ارسال لینک‌های آلوده برای زائران در طول مسیر و کمک برای جمع‌آوری نذورات ذکر کرد. جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای اعزام افراد نیازمند و کم‌بضاعت به اماکن مذهبی یکی دیگر از شگردهای کلاهبرداران سایبری است. اما کم نیستند دیگر شگردهایی که از طریق آنها، سودجویان از احساسات مردم سوءاستفاده می‌کنند.
ماجرای زلزله سرپل ذهاب را به خاطر دارید؟ افراد سودجو با ایجاد گروه و جلب اعتماد مردم, به بهانه کمک به مردم زلزله‌زده با دادن شماره حساب اقدام به اخذ پول از مردم کردند و این در حالی بود که به هیچ عنوان این کمک‌های جمع‌آوری شده به دست نیازمندان آن نرسید! سیل شیراز یکی دیگر از مهم ترین این اتفاقات بود.
ناآگاهی
لطفا قبل از انجام هرکاری بارها به انجامش فکر و سپس عمل کنیم. جمله‌ای پیش پا افتاده که بارها شنیده‌ایم و عمل نکرده‌ایم! از سر ناآگاهی تصویری را در اینستاگرام به اشتراک می‌گذاریم و بعد خودمان آن را تکذیب می‌کنیم! بارها به دلیلی ناآگاهی و از سر دلسوزی و مهربانی، کاری را انجام داده‌ایم که بعد خودمان از انجام آن پشیمان شده‌ایم اما این داستان ممکن است صرفا به پشیمانی منجر نشود و گاهی شرایط به نحوی پیش می‌رود که ما قربانی نام می‌گیریم! کمک‌های مالی خود را خودتان به دست نیازمندان برسانید و اگر کسی را نمی‌شناسید، آن را به دست کسانی برسانید که مورد اطمینان و اعتماد شما هستند و این گونه است که حال خوب نصیبتان می‌شود و کمک شما به دست نیازمندان واقعی می‌رسد. اجازه ندهید کسی از مهربانی و ناآگاهی شما سوءاستفاده کند.
پلیس فتا را دریابید
اگر متوجه شدید که روزی یکی از قربانیان فضای مجازی شده‌اید، می‌توانید به‌صورت قانونی دنبال حق‌تان باشید و مجرم را پیدا کنید. پلیس فتا، پس از ارائه شکایت از سوی شاکی خصوصی‌یا از طریق شکایت مدعی‌العموم این امکان را خواهد یافت تا به درخواست آنها رسیدگی کند. بهترین و قانونی‌ترین راه برای ارائه شکایت، مراجعه به دادسرای جرائم رایانه‌ای است. پس از مراجعه به دادسرای جرائم رایانه‌ای، پرونده تشکیل می‌شود و رسیدگی به آن طبق روال قانونی به جریان می‌افتد.
یا اگر جرمی علیه شما در فضای مجازی اتفاق افتاد می‌توانید به سایت اینترنتی پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) به نشانی WWW.cyberpolice.ir مراجعه و روی آیکون ارتباطات مردمی کلیک کنید.
در این بخش، مشخصات، نشانی و شماره تلفن به همراه موضوع شکایت شما به ثبت می‌رسد و پلیس فتا در کمترین زمان ممکن با شما تماس گرفته و موضوع را پیگیری خواهد کرد.

سوءاستفاده از احساسات
ما ایرانی‌ها شاید به احساساتی بودن معروفیم. به این‌که بارها و بارها قربانی مهربانی بیشتر از حدمان شده ایم و این دقیقا همان چیزی است که افراد سودجو هدف می‌گیرند. افرادی با نشر مطالبی تحریک‌کننده و با استفاده از جملات پرسوز‌وگداز که ذهن و اندیشه کاربران را تسخیر می‌کند، وجوهی را برای یاری‌رساندن به یک‌نیازمند فرضی دریافت می‌کنند و مخاطبان خود را به این شیوه فریب می‌دهند. آنها با برانگیختن حس ترحم و کنجکاوی افراد با شیوه‌هایی همچون ارسال ایمیل، قرار دادن مطلب در شبکه‌های اجتماعی، تماس تلفنی و ... اقدام به فریب مردم می‌کنند و تنها با ساخت سایت، گروه، کانال تحت عنوان موسسات خیریه برای دریافت کمک‌های مالی برای افرادی که مشکلات زیادی دارند از جمله زندانیان و بیماران اقدام می‌کنند و این در حالی است که پلیس فتا بارها و بارها به مردم هشدار داده است بیش از هرچیز مراقب کلاهبرداری با عنوان‌های «کمک‌های خیرخواهانه» و «سوءاستفاده از انسان‌دوستی» باشند و به هرکسی اعتماد نکنند چون مورد اخاذی قرار می‌گیرند. یکی از مهم‌ترین صورت‌های کلاهبرداری هم انتشار عکس‌های دلخراش از آسیب دیدگان اجتماعی یا بیماران نیازمند است.

یگانه عصاری

رسانه