سقفی برای تـوان‌یابان

همه چیز از چهار سال پیش، از سال 94 شروع شد، از تفاهم‏نامه‎ای که بین بنیاد مستضعفان، سازمان بهزیستی، سازمان ملی زمین و مسکن و خیرین مسکن‎ساز بسته شد. در این تفاهم‏نامه برنامه‏ریزی شد که 14 هزار و 131 خانه برای خانواده‏هایی که دو معلول به بالا دارند، ساخته شود. حالا برنامه‏ریزی‎ها به نیمه رسیده
و 6191 خانه به خانواده‏های دارای بیش از دو معلول تحویل داده شده است. طرحی که در مجموع، 320 میلیارد تومان برآورد هزینه‏ای شده است. سهم بنیاد مستضعفان در ساخت این خانه‎ها، 184 میلیارد و 479 میلیون تومان است. سهم سازمان بهزیستی به اندازه 119 میلیارد و 410 میلیون تومان و خیرین مسکن ساز هم حدود 3 میلیارد تومان برای اجرایی شدن این طرح کمک خواهند کرد. تا به حال هم، برای ساخت خانه‏ها، بنیاد مستضعفان، حدود 120 میلیارد تومان پرداخت کرده و سازمان بهزیستی هم عددی به اندازه 70 میلیارد تومان، هزینه کرده است. یعنی تا به حال برای این طرح به اندازه 190 میلیارد تومان هزینه شده است.
6077 واحد مسکونی از این خانه‏ها در شهر و 5475 واحد در روستاها قرار دارند. یعنی در مجموع، به اندازه 11 هزار و 552 واحد مسکونی برای خانواده‎های محرومی که بیش از دو عضو معلول دارند، ساخته شده است. در این میان اما،
2579 واحد مسکونی نیمه‏تمام که قبلا ساخته شده بود با کمک این طرح، برای خانواده‎های معلولان، کامل شده است. از این تعداد خانه نیمه تمام، حدود 1660 واحد نیمه تمام شهری و 919 واحد نیمه تمام روستایی هستند. طرح‏های نیمه‏کاره، اغلب، در طرح مسکن مهر قرار دارند و با کمک وزارت راه و شهرسازی تکمیل می‏شوند.
تا پایان سال خانه‏دار می‏شوید
21 آبان 96 که زلزله، سرپل‌ذهاب را لرزاند، بسیاری از خانه‏های شهری و روستایی ویران شدند. حالا که حدود دو سالی از زلزله می‏گذرد، اما بسیاری از خانه‎های شهری، هنوز ساخته نشده‌اند. چندی پیش، پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان، در دیدار با خانواده‏های سرپل ذهابی که چند معلول دارند، گفت:‌ طرح ساخت مسکن خانواده‌های دو معلول که با همکاری بنیاد مستضعفان انجام می‌شود؛ تاکنون ۶۵درصد پیشرفت داشته است. فتاح برای رسیدن به این پیشرفت هم کمک مالی بنیاد به این طرح را افزایش داده و به دو برابر رسانده است. هرچند که رئیس بنیاد مستضعفان تاکید کرده است که برای سال آینده ساخت تعداد بیشتری از واحد‌های مسکونی برای معلولان را در دستور کار قرار می‏دهد تا معلولان از خانه مناسب برخوردار باشند. وی با اشاره به محرومیت‏زدایی در استان کرمانشاه تاکید کرده است: کار‌های خوبی در استان کرمانشاه توسط بنیاد صورت گرفته است. در خصوص تعهد سیمان برای بازسازی در مناطق زلزله‌زده سرپل ذهاب، بنیاد مستضعفان کاملا به تعهدات خود که تامین بیش از ۲۰۰ هزار تن سیمان بوده، عمل کرده است و در این راستا هرگونه تعهدی درخصوص تامین سیمان برای بازسازی در امر زلزله را به‌صورت رایگان انجام خواهد داد. بنا به گفته و قول و قرارهایی که فتاح به خانواده‏های سرپل ذهابی داده است تا آخر سال، معلولان صاحب خانه می‏شوند. این‌طور که به نظر می‏آید خانه‏های محرومانی که بیش از دو معلول دارند، زودتر از خانه‎هایی که در زلزله ویران شده و برخی از نهادها قول ساخت آنها را داده بودند، ساخته خواهد شد.
هر خانه یک پروژه
یک پای ساخت خانه‏ برای خانواده‏های محرومی که دو معلول به بالا در خانه دارند، بنیاد مستضعفان است. موسی برزگری، معاون بنیاد مستضعفان، درباره این طرح و جامعه هدف ساخت مسکن برای خانواده‏های معلول به ما می‏گوید:‌ هدف مناطق محروم و اغلب روستایی هستند. این البته به این معنا نیست که خانواده‏های شهری از این طرح سهمی ندارند، در حاشیه کلانشهرها و شهرهای کوچک، خانواده‏های محروم صاحب خانه شده‏‎اند.
برزگری توضیح می‏دهد که خانواده‏های محروم از طرف سازمان بهزیستی معرفی و در این طرح شرکت داده می‎شوند. او توضیح می‎دهد: ما برای هر خانواده با دو معلول و بالاتر، 14 هزار و 131 خانه می‏سازیم که هر کدام از آنها دقیقاً یک پروژه است. برای ساخت هر کدام از این خانه‏ها، به ویژگی‏های معلول، این که ویلچری است یا مسکن در ساختار روستایی یا شهری ساخته شده و حتی در چه آب و هوایی هم قرار دارد، توجه می‏شود. برزگری توضیح می‏دهد در کمیته‏ای که برای ساخت خانه‏ها هم تعریف شده است، توجه به مصالح ساختمانی که در فرهنگ شهر یا روستایی قرار دارد، جزو نکات مهم ارزشگذاری در پروژه‏ها هستند. برزگری تاکید می‏کند هر کدام از خانواده‌ها در هر بافتی که هستند، در روستا یا در شهر، در همان جا هم صاحب خانه خواهند شد. او می‎گوید: ما انبوه سازی نمی‏کنیم. این طور نیست که خانواده‎هایی که تا دیروز در روستا زندگی می‎کرده‌اند در شهر صاحب خانه شوند. شاید تامین مایحتاج روزانه، برای خانواده کم‏توانی که در روستا زندگی‏ می‎کند، زندگی کردن در شهر یا مکان دیگر و حتی تامین مایحتاجش، سخت باشد. ساخت و ساز خانه اما برای خانواده‏ای که معلول ویلچری دارد، متفاوت است با خانواده‏ای که معلول روانی یا قطع نخاعی دارد. نکاتی که معاون بنیاد مستضعفان تاکید می‏کند که در این پروژه، به آنها توجه شده است. برزگری توضیح می‏دهد که در حال حاضر، اولویت ساخت خانه‎های این طرح، برای خانواده‏هایی است که دو معلول و بیشتر دارند، این طرح اما در سال‌های بعد ادامه پیدا می‌کند و قرار است همه خانواده‏هایی را که عضو معلول دارند و از نعمت خانه محروم هستند شامل شود و همه را خانه‏دار کند. معاون بنیاد مستضعفان تاکید می‏کند نهادهای دولتی باید در زمینه‏هایی که دولت نمی‎‏تواند در آنها ورود کنند، پای کار بیایند و برای مردم که جزئی از نظام جمهوری اسلامی هستند، کار کنند. درست کاری که بنیاد مستضعفان، سازمان بهزیستی و خیرین در حال انجام آن هستند.

بانک اطلاعاتی افراد دچار معلولیت

معلولانی که در طرح ساخت مسکن شرکت داده شده‏اند، توسط سازمان بهزیستی معرفی و شناسایی می‎شوند. سازمان بهزیستی، در سال‌های فعالیتش یک بانک‌های اطلاعاتی برای محرومان تهیه کرده است. یکی از این بانک‌های اطلاعاتی برای خانواده‏هایی است که یکی از آن اعضا، وارد لیست خانواده‏های دارای چند معلول شده‌اند که به این راحتی‏ها نیست.
معلولیت این افراد باید توسط تیم پزشکی امین سازمان بهزیستی تایید شود. پروسه خانه‏دار شدن برای خانواده‎هایی است که پرونده معلولیت آنها تایید شده، عضو معلول‌شان تحت تکفل است و سقفی هم بالای سر ندارند. با این شرایط در کل کشور از سال 94 تا 97، حدود 14 هزار و 131 خانواده شناسایی شده‏اند. هرچند که در یک سال گذشته، در سال 97 و بعد از پردازش دوباره، پرونده حدود 4000 خانواده دیگر هم به این پروسه اضافه شده است.
علی ربوبی، رئیس ستاد مسکن مددجویان سازمان بهزیستی کشور، به ما می‏گوید:‌‌ از ابتدای سال 99 هم ساخت مسکن برای پرونده‎های جدید را شروع خواهیم کرد. تا هیچ خانواده‎ای که عضو معلول در خانه دارد، دل‌نگران تامین مسکن نباشد. ربوبی تاکید می‏کند که سازمان بهزیستی در این طرح مشارکت دارد و در واقع کارهای تسهیلاتی را به سرانجام می‏رساند؛ تسهیلاتی که در چند بخش انجام می‏شود؛ خانه‏هایی که در روستاها ساخته می‏شود و خانه‏هایی که در شهر قرار دارد. بهزیستی به خانه‏هایی که در قالب روستایی هستند، 18 میلیون تومان تسهیلات بلاعوض می‏دهد؛ خانه‏هایی که زمین آنها توسط سازمان ملی و مسکن تامین می‎شود. اگر خانواده‏ای هم زمینی داشته باشد، در همان زمین سازه‌اش ساخته می‏شود. خانه‏هایی که در شهرها تحویل داده می‏شود هم تسهیلات 30 تا 40 میلیونی دریافت می‎کنند.
ربوبی توضیح می‏دهد، برای واحدهای مسکونی در شهرها، وزارت راه و شهرسازی هم کمک‏ می‏کند و مسکن مهر را در اختیار خانواده‏ها قرار می‏دهد. کمیته امداد در مناطق محروم طرح‏های خانه‏سازی برای خانواده‏های محروم دارد و از طرف دیگر بنیاد مستضعفان، بهزیستی و خیرین مسکن‌ساز نیز دست به کار شده‏اند تا سقف آرامش برای خانواده‏های محرومی که عضو معلول دارند، بسازند.

لیلا شوقی

جامعه