تخت‌گاز در اتوبان تاریکی

جماعت توحید و جهاد
داعش را اگر سنباده بزنیم به گروهی به نام القاعده عراق می‌رسیم. حالا اگر القاعده عراق را سنباده بزنیم به گروهی به نام «جماعت توحید و جهاد» می‌رسیم. نطفه اولین این گروه 29سال قبل بسته شد. این گروه قرائتی بسته و تند از اسلام دارد. در سال‌های آخر درگیری با ارتش شوروی در افغانستان حضور داشت. با همه اینها، اقدامات تروریستی این گروه بعد از حمله آمریکا به عراق عامل اصلی شهرت این گروه در رسانه‌ها بود. در یک نگاه کلی می‌توان گفت بستر اصلی رشد این گروه افراطی عبارتند از اشغالگری نیروهای آمریکایی در عراق و دامن زدن به نزاع شیعه و سنی.
این گروه در آبان‌ماه 1383 در یک بیانیه رسمی اعلام کرد که به القاعده پیوسته است. زمانی که دو سال از اشغال عراق توسط ایالات متحده گذشته بود. درگیری‌های خونین فرقه‌ای میان شیعه و سنی در عراق هم باعث شد که تفکر افراط‌گرایی گروه‌هایی از این قبیل جذابیت زیادی برای جوانان اهل تسنن پیدا کند. جالب است بدانید که پرچم القاعده عراق شباهت زیادی به پرچمی داشت که امروز با نام داعش شناخته می‌شود. این گروه سلفی افراطی دشمنان خود را به این شکل لیست کرده بود: همه نیروهای خارجی حاضر در خاک عراق، دولتِ عراق، شیعیان اعم از عراقی و غیرعراقی، کردهای شمال عراق و دولت ایران.
رهبری القاعده عراق به عهده ابومصعب الزرقاوی بود. در دوران رهبری او بود که حمله اول به حرمین عسکریین(ع) در سامرا اتفاق افتاد. زرقاوی در نهایت در خردادماه 1385 در حمله نیروهای آمریکایی در بعقوبه جان باخت. ابوایوب المصری و ابوعمر البغدادی رهبران بعدی القاعده عراق بودند. بعد از ابوعمر هم قضایای دیگری رخ داد و داعش متولد شد به رهبری ابوبکر البغدادی. داعش در مشی و روش و نگاه، قرابت و شباهت زیادی با القاعده عراق دارد. جماعت توحید و جهاد و القاعده عراق را می‌توان پدر و مادری دانست که جریان داعش از پیوند و تکامل این دو ایجاد شده است.

ابومصعب الزرقاوی
بعدازظهر 17 خرداد 1385؛ گذشت چهار سال از تهاجم ارتش ایالات متحده به عراق باعث شده بود که صدای دو جت جنگنده نظامی در آسمان بعقوبه در شمال بغداد برای ساکنان عجیب نباشد. قضیه وقتی عجیب‎‌تر شد که اهالی منطقه با صدای انفجار متوجه شدند یک منزل مسکونی هدف دو بمب 250 کیلویی قرار گرفته و هفت نفر در این اتفاق کشته شده‌اند. هفت نفری که دو نفر از آنها زن و کودک بودند. چند ساعت بعد انتشار خبر کشته شدن ابومصعب الزرقاوی تیترِ یک رسانه‌های دنیا بود. نفر اول القاعده عراق که هرچند در ابتدا گروه تحت رهبری‌اش را برای مبارزه با اشغال‌گران آمریکایی هدایت می‌کرد اما قربانیان او عمدتا شیعیان و مردم غیرنظامی بودند.
الزرقاوی در سال 1345 هجری شمسی در زرقا در شمال اردن به دنیا آمد. منطقه‌ای که یکی از کانون‌های اصلی سلفی‌گری بوده است. در سال‌های بعد از اشغال عراق هم از مهم‌ترین انبارهای نیروی انسانی القاعده عراق برای مجاهد و اعزام به عراق جهت اقدامات تروریستی به شمار می‌رفت. در بهار 1378 شمسی الزرقاوی که به دلیل اقدامات تروریستی توسط دستگاه امنیتی اردن دستگیر شده بود بعد از چند سال زندان آزاد شد و به افغانستان رفت. او در افغانستان موفق به جلب نظر تعدادی از سران القاعده شده و در هرات اردوگاه آموزشی تاسیس کرده بود. در سال 1380 و زمان حضور در افغانستان، تروریست‌های تحت مدیریت او به دو تا سه هزار نفر رسیده بودند. بعد از هجوم آمریکا به عراق، الزرقاوی به این کشور رفت و با جمع کردن سلفی‌ها در این کشور به اقدامات تروریستی خود وسعت بخشید. در نهایت هم در پاییز 1383 به القاعده پیوست و القاعده عراق را راه‌اندازی کرد.
الزرقاوی در نامه‌ای که به سران القاعده، برنامه خود در عراق را در یک فرآیند چهار مرحله‌ای تعریف کرده بود: بیرون‌راندن نیروهای آمریکایی و متحدانشان از عراق، تأسیس دارالخلیفه اسلامی در این کشور، گسترش جنگ علیه دشمنان اسلام در کشورهای همسایه عراق(به طور مشخص ایران) و جنگ علیه اسرائیل. هرچند هدف اولیه الزرقاوی و گروهک تروریستی‌اش، آمریکایی‌ها و به تعبیر خودشان صلیبی‌ها بودند اما به دلیل گسترش پیدا کردن نزاع‌های فرقه‎ای در عراق، شیعیان یا به تعبیر خودشان رافضی‌ها هم همسان با صلیبی‌ها به اهدافی برای حمله تبدیل شدند. حمله به اماکن مقدس شیعیان مانند سامرا در چنین فرآیندی تحلیل می‌شود. «الزرقاوی در نهایت در خردادماه 1385 بعد از مدت‌ها تعقیب و مراقبت، شناسایی و کشته شد.