خصوصی‌سازی ‌ چگونه‌ منحرف شد؟

ارزان‌فروشی یک پالایشگاه
بر اساس گزارش دیوان محاسبات، قیمت کارشناسی شرکت پالایش نفت کرمانشاه، حدود 617 میلیارد تومان بوده که با تصویب هیات واگذاری، 70 درصد زیر قیمت واقعی و به مبلغ 199 میلیارد تومان واگذار شده است.

گزارش رسمی از تخلفات گسترده خصوصی‌سازی
بهمن‌ سال گذشته رئیس دیوان محاسبات گزارش تعدادی از تخلفات در زمینه خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی را در صحن علنی مجلس قرائت کرد که تأییدکننده گزارش‌های رسانه‌ای درباره ارزان‌فروشی برخی شرکت‌های دولتی به افراد خاص در چند سال اخیر بود. در گزارش دیوان محاسبات، برخی تخلفات در واگذاری‌ها همچون ارزش‌گذاری کم شرکت‌ها و همچنین اهلیت نداشتن متقاضی خرید به‌ویژه در شرکت‌هایی همچون هپکو اراک، ماشین‌سازی تبریز، پالایش نفت کرمانشاه، کشت و صنعت مغان و شرکت المهدی و هرمزال و همچنین شرکت توسعه گردشگری ذکر شده بود. دیوان محاسبات در این گزارش، جزئیات تخلفات در واگذاری شرکت آلومینیوم المهدی و طرح هرمزال، مجتمع کشت و صنعت و دامپروری مغان، شرکت‌های ماشین‌سازی تبریز، ریخته‌گری ماشین‌سازی تبریز و املاک ائل‌گلی و شرکت توسعه گردشگری را افشا کرده بود.

260 میلیارد تومان زیر قیمت
واگذاری شرکت آلومینیوم المهدی و طرح هرمزال - که تقریبا تولید نیمی از آلومینیوم مورد نیاز کشور را به‌عهده دارند - به مبلغ 914 میلیارد تومان صورت پذیرفت. در حالی که بررسی دیوان محاسبات نشان داد بخش اعظمی از دارایی‌های این شرکت به ارزش تقریبی 500 میلیارد تومان در واگذاری لحاظ نشده بود؛ یعنی این شرکت 500میلیارد تومان زیر قیمت فروخته شده بود. در نهایت با ارزیابی مجدد مبلغ 346 میلیارد تومان به ارزش سهام شرکت المهدی اضافه شد. با این حال بررسی‌های مجدد دیوان محاسبات نشان می‌دهد که شرکت‌های مذکور به مبلغ 260 میلیارد تومان کمتر از ارزش واقعی واگذار شده است.

تخفیف 2150 میلیارد تومانی
با توجه به بررسی‌های صورت‌گرفته توسط دیوان محاسبات، برآورد ارزش واقعی سهام مجتمع کشت و صنعت و دامپروری مغان بیش از 4000 میلیارد تومان بوده، اما سازمان خصوصی‌سازی این شرکت را به ارزش 1850 میلیارد تومان واگذار کرد که موجب بروز ضرر 2150 میلیارد تومانی به بیت‌المال شده است.

فروش به قیمت 2 سال قبل
براساس اعلام دیوان محاسبات، سازمان خصوصی‌سازی به واگذاری شرکت‌های ماشین‌سازی تبریز، ریخته‌گری ماشین‌سازی تبریز و املاک ائل گلی در سال 96 به قیمت سال 94 (مبلغ 611 میلیارد تومان) اقدام کرده بود؛ در حالی که قیمت روز آنها بسیار بیشتر بوده است. این اقدام سازمان خصوصی‌سازی خلاف قوانین و مقررات بوده و موجب ضرر و زیان بیت‌المال شده است. در واگذاری‌ها هر شش ماه باید شرکت‌ها ارزش‌گذاری شوند، چراکه ارزش آن تغییر می‌کند؛ اما متاسفانه در سال 96 این شرکت با همان مبلغ سال 94 واگذار شد که مغایرت صریح با قانون دارد.

از قلم افتادن هزاران مترمربع زمین
براساس گزارش دیوان محاسبات، در شرکت توسعه گردشگری هم تخلفات گسترده در نوع واگذاری و اهلیت متقاضی آن و همچنین ارزش واقعی شرکت مشاهده می‌شود. البته تخلفات این شرکت چندان در رسانه‌ها مطرح نشده، اما موضوعش بسیار مهم است.
این شرکت، هتل‌ها و دارایی‌های زیادی در استان‌های مختلف دارد که حتی در واگذاری لحاظ نشده بود. به‌عنوان نمونه فقط در شهر اصفهان این شرکت 22 هزار مترمربع زمین به مبلغ 300 میلیارد تومان دارد که عملا کمتر از
10درصد یعنی 26 میلیارد تومان برایش در نظر گرفته بودند.
این شرکت با 29 شرکت استانی، چهار واحد هتل، مجتمع آب‌درمانی سرعین، کاروانسرای شاه‌عباسی کرمانشاه و غار قوری قلعه در سال 96 به مبلغ 383 میلیارد تومان ارزش‌گذاری شده است. این در حالی است که یک قطعه زمین 22 هزار مترمربعی شرکت در اصفهان که حدود 300 میلیارد تومان ارزش داشته به مبلغ 5/26 میلیارد تومان ارزش‌گذاری شده است. همچنین حداقل 13 قلم از اموال و دارایی‌های شرکت شامل 263 هزار مترمربع زمین در استان‌های اصفهان، ایلام، گیلان، کرمان، یزد و همدان و بیش از 600 کیلوگرم ظروف نقره‌ای موجود در هتل لاله تهران در قیمت‌گذاری سال 96 لحاظ نشده است. با پیگیری دیوان محاسبات، واگذاری این شرکت متوقف شده است.

روزهای پرحاشیه سازمان خصوصی سازی

6 مهر 1397
نامه ۸۰ نماینده مجلس به علی لاریجانی برای جلوگیری از واگذاری سیلوهای دولتی به قیمت ارزان.
28 آذر 1397
دستور وزیر اقتصاد برای توقف واگذاری پتروشیمی بیستون به علت ایرادات نمایندگان مجلس نسبت به ارزان‌فروشی این شرکت.
2 دی 1397
55 نماینده مجلس شورای اسلامی، در نامه‌ای به آیت‌ا... آملی‌لاریجانی، رئیس قوه قضاییه، خواستار تشکیل شعبه ویژه‌ای با نظارت وی برای بررسی پرونده‌های مربوط به سازمان خصوصی‌سازی شدند.
3 دی 1397
۵۰ نماینده مجلس با ارسال نامه‌ای از آیت‌ا... آملی‌لاریجانی خواستند دستور ممنوع‌الخروجی پوری حسینی، رئیس سازمان خصوصی‌سازی را صادر کند.
5 دی 1397
تجمع کارگران مجتمع کشت و صنعت و دامپروری مغان در اعتراض به نحوه واگذاری و خصوصی‌سازی این مجتمع.
11 دی 1397
جعفری دولت‌آبادی دادستان تهران گفت: درباره موضوع سازمان خصوصی‌سازی دستگاه قضایی به‌زودی ورود می‌کند.
12 دی 1397
جمعی از دانشجویان، کارگران و طلاب مقابل سازمان خصوصی‌سازی در اعتراض به نحوه واگذاری سهام شرکت‌های دولتی و در حمایت از کارگران هفت‌تپه، فولاد ملی، هپکو، آذرآب و ماشین‌سازی تبریز تجمع کردند.
17 دی 1397
فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: حراست وزارتخانه رعایت شدن یا نشدن مُر قانون در فرآیند واگذاری مجتمع گوشت اردبیل به پوری‌حسینی را بررسی می‌کند.
20 دی 1397
مرکز پژوهش‌های مجلس با غیرقانونی اعلام کردن واگذاری پالایشگاه کرمانشاه تاکید کرد: اهلیت خریداران درخصوص پالایشگاه کرمانشاه رعایت نشده و روش قیمت‌گذاری این پالایشگاه هم غلط بوده که روش قانونی و درستی نبوده است.
30 دی 1397
پوری‌حسینی رئیس سازمان خصوصی‌سازی ممنوع‌الخروج شد.
5 بهمن 1397
حجت‌الاسلام محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور درباره ممنوع‌الخروجی پوری حسینی، رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفت: گزارش‌هایی در مورد عملکرد وی بوده که باعث شده پرونده‌ای تشکیل شود و ممنوع‌الخروجی هم به خاطر این است که از ضایع‌شدن حقوق مردم پیشگیری کنیم.
8 بهمن 1397
رئیس دیوان محاسبات گزارش تعدادی از تخلفات سازمان خصوصی‌سازی در واگذاری‌ها را در صحن علنی مجلس ارائه کرد.
22 بهمن 1397
مردم تبریز در جریان راهپیمایی 22 بهمن با امضای طوماری از مسؤولان خواستند که ماشین‌سازی تبریز تعیین تکلیف شده و علیه سازمان خصوصی‌سازی اعلام جرم شود.
24 بهمن 1397
بسیج دانشجویی صنعتی سهند تبریز طی بیانیه‌ای ضمن انتقاد به نحوه واگذاری ماشین‌سازی تبریز به سازمان خصوصی‌سازی هشدار داد: در صورتی که شرایط این واگذاری رعایت نشود، تمامی عواقب ناشی از این تخلف بر عهده این سازمان است.
30 بهمن 1397
نامه جمعی از نمایندگان مجلس به وزیر اقتصاد درباره لزوم برکناری رئیس سازمان خصوصی سازی.
6 اسفند 1397
وزیر دادگستری از دستور وزیر اقتصاد برای تعطیل شدن جلسات مربوط به خصوصی‌سازی خبر داد و گفت: این تصمیم با هدف آسیب‌شناسی و رفع نواقص اشکالات صورت گرفته است.
22 اسفند 1397
استاندار مرکزی با انتقاد از عدم تحقق وعده‌های سازمان خصوصی‌سازی درباره رفع مشکلات شرکت هپکو از ارسال نامه به سران قوا در این زمینه خبر داد.
29 اسفند 1397
دادستان عمومی و انقلاب استان اردبیل با اشاره به احضار رئیس سازمان خصوصی‌سازی به دادسرای اردبیل، گفت: مشخص شد که بیش از ۱۴۰ میلیارد ریال بدهی در رابطه با مجتمع گوشت اردبیل وجود دارد.
19 فروردین 1398
مجلس با تحقیق و تفحص از سازمان خصوصی‌سازی موافقت کرد
27 فروردین 1398
80 نفر از نمایندگان در تذکر به رئیس‌جمهور عنوان کردند که علت ممانعت شما و آقای جهانگیری از عزل رئیس سازمان خصوصی‌سازی چیست؟
3 اردیبهشت 1398
جمعی از دانشجویان و طلاب در اعتراض به روند خصوصی‌سازی‌ها مقابل وزارت اقتصاد تجمع کرده و خواستار عزل و محاکمه «پوری‌حسینی» رئیس سازمان خصوصی‌سازی شدند.
6 اردیبهشت 1398
رئیس قوه قضاییه از دادستان‌ها و سازمان بازرسی کل کشور خواست خصوصی‌سازی‌ها را قبل از این‌که به بحران اجتماعی و کارگری تبدیل شود، در دست بررسی قرار دهند.
15 اردیبهشت 1398
سؤال از رئیس‌جمهور در رابطه با عملکرد سازمان خصوصی‌سازی در مجلس
کلید خورد.
15 اردیبهشت 1398
شماری از نمایندگان مجلس در نامه‌ای خطاب به رئیس دستگاه قضا خواستار رسیدگی به پرونده رئیس سازمان خصوصی‌سازی شدند.
30 اردیبهشت 1398
رئیس‌کل دادگستری استان اردبیل گفت: هر سه شرکت مجتمع صنعتی گوشت اردبیل، کشت و صنعت مغان و سیلوی شهر اردبیل که در اجرای اصل ۴۴ توسط سازمان خصوصی‌سازی به بخش خصوصی واگذار شده است، دارای مشکل هستند.
31 اردیبهشت 1398
غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضاییه از تشکیل پرونده برای پوری‌حسینی، رئیس سازمان خصوصی‌سازی خبر داد.
25 خرداد 1398
نامه جمعی از نمایندگان مجلس به رئیس سازمان بازرسی درباره تخلف سازمان خصوصی‌سازی در واگذاری شرکت کشت‌وصنعت مغان به قیمت پایین.
5 تیر 1398
جمعی از طلاب انقلابی طی نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه خواستار رسیدگی دستگاه قضا به روند خصوصی‌سازی‌های افسارگسیخته شدند.
8 تیر 1398
مدیرعامل شرکت غله و بازرگانی منطقه ۱۳ کشور از اشتباه راهبردی سازمان خصوصی‌سازی در واگذاری سیلوی همدان به قیمت بسیار پایین، خبر داد.
10 تیر 1398
دیوان محاسبات کشور با ارسال نامه‌ای به وزیر اقتصاد، واگذاری شرکت ایریتک توسط سازمان خصوصی‌سازی را غیرقانونی اعلام کرد.
13 تیر 1398
خلع‌ید قربانعلی فرخ‌زاد خریدار ماشین‌سازی تبریز از این شرکت.
16 تیر 1398
رئیس دیوان محاسبات با تشریح محورهای اصلی تخلفات خصوصی‌سازی تشریح گفت: رعایت نکردن دستورالعمل اجرایی روش انتخاب مشتری و پایش اهلیت، تعدیل قیمت پایه بنگاه و رعایت نکردن آیین‌نامه روش‌های قیمت‌گذاری بنگاه‌ها از جمله محورهای تخلفات در خصوصی‌سازی براساس گزارش تفریغ بودجه سال ۹۶ بوده است.
19 تیر 1398
حجت الاسلام ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضاییه گفت:‌ پرونده‌های مربوط به خصوصی‌سازی باید از سوی سازمان بازرسی، استانداری و بخش‌های دیگر به صورت جدی پیگیری و اگر در جایی تخلفی صورت گرفته است، برخورد قانونی صورت گیرد.
30 تیر 1398
جمعی از دانشجویان دانشگاه‌های تهران و کرمانشاه در اعتراض به روند خصوصی‌سازی‌ها در کشور در مقابل نهاد ریاست جمهوری تجمع کردند.
23 مرداد 1398
با حکم وزیر اقتصاد، پوری‌حسینی از ریاست سازمان خصوصی‌سازی کنار رفت و ساعاتی بعد بازداشت شد.
23 مرداد 1398
ناصر سراج؛ رئیس سازمان بازرسی کل کشور با تأیید خبر بازداشت پوری‌حسینی گفت: گزارش سازمان خصوصی‌سازی، مراحل پایانی خود را در سازمان بازرسی طی می‌کند و به محض تکمیل به مراجع ذی‌صلاح ارسال خواهد شد.