ایستگاه اول، سنت پترزبورگ، لطفاً پیاده شوید! +جدول

این در حالی بود که از پنج شهر میزبان دیگر مسابقات یعنی وارنا بلغارستان، روتردام هلند، باری ایتالیا، گدانسک لهستان و نینگبو چین، نیز پنج قدرت شناخته شده و سنتی والیبال جهان یعنی برزیل (وارنا)، امریکا (روتردام)، ایتالیا (باری)، لهستان (گدانسک) و آرژانتین (نینگبو)، مستقیماً بار سفر به توکیو را بستند تا این مرحله چهره هفت تیم صعود کننده به مسابقات نهایی رونمایی شود. این نوشتار در صدد است تا تحلیلی بی طرفانه و منصفانه بر عملکرد تیم ملی والیبال پر افتخار کشورمان که میلیونها هوادار پر شور ایرانی رویای حضور آن در آوردگاه جهانی المپییک 2020 را در سر می پرورانند، ارائه نماید.
تیم ملی والیبال کشورمان در این مرحله کلاً سه بازی انجام داد که بازی اول با کوبا قدرت سالیان دور والیبال جهان بود که این روزها اندک نشانی از صلابت دو سه دهه گذشته را در خود دارد و تیم والیبال کشورمان توانست این حریف چغر را که از بازیکنان پر توان و صاحب فیزیک بسیار عالی اما بسیار جوان و کم تجربه و خام سود می برد را در حالی که دو ست ابتدایی را واگذار کرده بود بسختی و با نتیجه 2-3 شکست بدهد. بازی دوم ما با مکزیک این تیم کم رمغ و کم نام و نشان والیبال قاره امریکا بود که بالاخره با تدبیر درست و مثال زدنی کادر فنی تیم ملی، تیم ذخیره و دوم ایران در مقابل این تیم قرار گرفت و ماحصل آن برد 0-3 بود. بازی سوم و سرنوشت ساز ما در مقابل روسیه، این قدرت درجه یک و قهرمان لیگ ملتهای والیبال 2019 دنیا بود که همانطوری که کارشناسان خبره والیبال پیش بینی می کردند و نگارنده هم در تحلیل بازیهای ایران در آن مسابقات هم عرض کرده بودم که روسیه همانند سایر تیمهای سرشناس، در این مسابقات با تمام سرمایه های شگفت انگیز و طراز اول خود شرکت خواهد کرد و تیم ما علی رغم امیدواری و تلاش بسیار نتوانست بر این تیم پر ستاره غلبه کند و نتیجه را 0-3 به این حریف قدر خود واگذار کرد. خلاصه عملکرد امتیازی تیم ملی ایران در این بازیها بشرح جدول دیل می باشد:

تحلیل عملکرد:

با توجه به آمار و ارقام جدول فوق و عملکرد ماههای گذشته تیم ملی منطقی تر بنظر می رسد که عملکرد تیم ملی والیبال در چارچوب مهارتهای اصلی والیبال یا همان فعالیتهایی که مورد ارزیابی و استناد فدراسیون جهانی والیبال است بشرح ذیل قرار گیرد:

1. حمله: همانطوریکه در جدول فوق شاهد هستیم تیم ملی کشورمان در این سه بازی بطور میانگین 50.3 امتیاز در هر بازی و 13.7 امتیاز در هر ست یا دست انجام شده امتیاز کسب کرده است. اگر چه قبلاً هم در تحلیل عملکرد تیم ملی در مسابقات لیگ ملتهای والیبال 2019 متذکر شدم که با میانگین 47.9 امتیاز حمله در 17 بازی انجام شده کار سختی برای انتخابی المپیک توکیو و جام جهانی خواهیم داشت، اما منصفانه باید گفت که با توجه به انتظار معقولانه از تیم ملی بابت حضور در جمع غولهای این رشته یعنی رتبه های اول تا ششم، عملکرد تیم ملی والیبال عملکرد نسبتاً بدی نیست. اما از آنجائیکه ضریب حملات موفق تیمی تابعی از دریافتهای مناسب و توزیع مناسب توپ توسط پاسور تیم است، مطمئناً بهبود دریافتها و هوشمندی بیشتر پاسور زحمتکش تیم و رساندن میانگین حملات موفق به مرز آرمانی 55 تا 57 امتیاز در هر بازی حاشیه امنیت خوبی برای موفقیت تیم ملی در تورنمنت های آتی خواهد بود. نکته دیگری که در خصوص مهارت حمله تیم ملی به نظر اینجانب می رسد این است که تیم ملی ما بطور سنتی از پاسهای کوتاه وسط، کنده بلند یا کنده تیز و یا نهایتاً پشت خط و پایپ استفاده می کند در حالیکه در صورت بهبود دریافتها می توان از پاسهای سرعتی فاصله دارتر از پاسور همچون بریده های جلو که سرعتی زن های توانمند ما مهارت بالایی در زدن آنها را دارند و بعضاً تک و توک زده شد، استفاده بهتری کرد.

2. دفاع: با مشاهده جدول می بینیم که تیم ملی کشورمان در این سه بازی بطور میانگین 7 امتیاز در هر بازی و 1.9 امتیاز در هر ست یا دست دفاع موفق داشته که با توجه به کسب 8.7 امتیاز در هر بازی لیگ ملتها نشان دهنده این است که ما افت چشمگیری در امتیاز دفاع روی تور نسبت به لیگ ملتهای 2019 داشته ایم. اما در زمینه دفاع آبشارهای حریفان، تیم ملی بطور میانگین 43.6 امتیاز در هر بازی و 11.9 امتیاز در هر ست یا دست به تیمهای حریف واگذار نموده است که با توجه به آمار 45.6 امتیاز هر بازی و 12.5 امتیاز در هر ست یا دست در لیک ملتهای 2019 نشان دهده عملکرد نسبتاً بهتری در دفاع روی تور است هر چند که تیمهای شرکت کننده در لیگ ملتها بجز روسیه شناخته شده تر از دو تیم کوبا و مکزیک در انتخابی المپیک توکیو بودند. با برسی حرکات دفاعی بچه ها در جریان این سه بازی شاهد هستیم که فاصله دفاع های وسط و کناری ما مخصوصاً در منطقه چهار همچنان بسیار زیاد و کاملاً غیر پوششی و متاسفانه بشدت امتیاز دهنده است. مضافاً اینکه در بعضی مواقع بازیکنان دفاع وسط ما بدلیل ضعف تکنیک پای متقاطع یا اصطلاحاً Cross-foot از دفاع منسجم و یکپارچه در دو سوی آنتن عاجز هستند. نکته دیگر به زاویه قرارگیری دست مدافعان در کنار آنتن و رو بسوی خارج از زمین بر می گردد که امتیازات زیادی را از تیم ما گرفته است. بنظر می رسد که تمرین بیشتر بر روی دفاع دو نفره و سه نفره و اصلاح حرکت پای مدافعین وسط و تنظیم زاویه دست مدافعان کنار آنتن تاثیر چشمگیری در بهبود وضعیت دفاع منسجم روی تور و رساندن عملکرد دفاعی به مرزآرمانی 10 تا 12 دفاع در هر بازی خواهد نمود.

3. سرویس: در والیبال مدرن امروز، هر تیم والیبال با دو فاکتور یا عامل هجومی در زمین مسابقه حضور دارد که فاکتور اول سرویس زهردار و پر سرعت و فاکتور دوم حمله روی تور است. از قدیم هم گفته اند سرویس زن در زمین والیبال برای لحظاتی حاکم بازی است و قدرت بلامنازع خود را به زمین دیکته می کند!! با مشاهده جدول امتیازات انتخابی المپیک توکیو در می یابیم که تیم ملی کشورمان در سه بازی انتخابی المپیک بطور متوسط 5 امتیاز در هر بازی یا 1.4 امتیاز در هر ست یا دست از مهارت سرویس بدست آورده است که در مقایسه با آمار لیگ ملتهای 2019 که بطور میانگین 4.6 امتیاز کسب کرده بنظر می رسد وضعیت اندکی بهتر شده باشد، کما اینکه هم در لیگ ملتهای 2019 و هم در انتخابی المپیک امتیازاتی را هم از بابت سرویس اصطلاحاً Ace کسب نموده ایم. اما از آنجائیکه مهارت سرویس زدن رابطه مستقیم و علت و معلولی با دریافت مناسب و حمله قاطع تیم حریف دارد، به جرأت می توان اعتراف کرد که تیم ملی ما فاقد فاکتور هجومی و ترسناک اولیه، یعنی سرویس زهر دار است! در همین بازیهای انتخابی توکیو ما شاهد بودیم که سرویس های وحشتناک دو سه بازیکن روس از جمله کلیوکا و پولتائف و موزرسکی و یا یکی دو بازیکن کوبا و مکزیک حتی به تماشاگران پشت گیرندهای تلویزیونی استرس وحشتناکی وارد کرده بود چه رسد به بازیکنان درون زمین و کادر فنی! علاوه بر این، اشکالات عجیبی در نحوه سرویس زدن بچه ها دیده می شود که قدیمی هستند و بنظر می رسد تیم ملی برای اصلاح این اشکالات نیاز به زمان و بکارگیری مربی یا تمرین دهنده اختصاصی برای سرویس است. بطور مثال بنظر می رسد که گامهای سرویس برخی بازیکنان دارای ناهماهنگی های عجیبی است و عجیب تر اینکه چرا در فواصل تمرینی تا مسابقات بصورت علمی و تخصصی بر روی آنها کار نمیشود. در ضمن باید به نوسانهای عجیب و غریب و ناشی از استرس بالای دریافت کننده های قدرتی پرداخت که بعضاً حتی سرویسهای معمولی و پرشی موجی کم اثر را هم به تور می زنند.

4. اشتباهات بازیکنان: با مشاهده جدول عملکرد انتخابی المپیک توکیو در می یابیم که بچه های تیم ملی بطور میانگین در هر بازی 23 امتیاز و یا در هر گیم 6.3 امتیاز بابت ارتکاب اشتباهات فردی اعم از سرویس اوت یا تور، اسپک اوت یا تور، خطای تور، خطای دو ضرب، خطای پای رد یا خطای سرویس و ..... به تیم های حریف واگذار نموده اند!. این در حالیست که در لیگ ملتهای 2019 بطور میانگین 24.6 امتیاز در هر بازی و یا 6.7 امتیاز در هر ست تحت این عناوین واگذار کرده بودند که نشان دهنده بهبود نامحسوس و بسیار جزئی در این زمینه می باشد. متاسفانه در هر دو مسابقات، امتیازات زیادی از این بابت به کیسه حریفان ما ریخته شده است. برای نشان دادن اهمیت این امتیازات که خارج از تاکتیک ها و مهارتهای گروهی جریان بازی واگذار شده و بیشتر ناشی از ضعف اعتماد بنفس و استرس بالای فرد فرد بازیکنان است، همین بس که اختلاف ما با روسیه صعود کننده به المپیک در کل سه ست یا دست بازی، 10 امتیاز بود که با توجه به مجموع 16 امتیازی کل اشتباهات بچه ها در آن بازی، در صورت حفظ اعتماد بنفس و اجتناب از ارتکاب 70 درصد از این اشتباهات، الآن تیم ما بجای روسیه مسافر مستقیم توکیو شده بود. نگارنده پیشنهاد می کند در این زمینه حتماً و الزاماً بررسی دقیق صورت گرفته و حتی المقدور از خدمات یک تیم حرفه ای به همراه یک روانشتاس ورزشی خبره بهره گرفته شود. البته کمبود تمرین کافی روی حرکات و مهارتها از جمله دلایل بارز و مشهود در این زمینه می تواند باشد که مطمئناً تمرینات مستمر و با برنامه به همراه آمادگی روحی و روانی بیشتر باعث می شود تا ضریب اشتباهات بچه ها پایین و پایین تر بیاید.

5. توپگیری، دریافت و پاس: با مراجعه به جدول عملکرد انتخابی المپیک در می یابیم که بچه های تیم ملی در طول سه بازی بطور متوسط اقدام به 29.3 توپگیری، 14.3 دریافت صحیح و 29 پاس سالم در هر بازی نموده اند. این در حالیست که در مسابقات لیگ ملتهای 2019 و در 17 بازی بطور متوسط 31.1 توپگیری، 11.05 دریافت و 33.7 پاس سالم داشته اند که بنظر می رسد در توپگیری و پاس افت داشته اما در دریافت تا حدودی بهتر عمل کرده اند. البته این مقابسه زمانی صحیح خواهد بود که قدرت و کیفیت تیمهای انتخابی المپیک بجز روسیه در نظر گرفته شود. مجدداً متذکر می شوم که ممکن است چنین بنظر آید که این فعالیتها، تاثیر مستقیمی روی عملکرد امتیازی بازیکنان ندارند، اما حقیقت اینست که والیبال بر محور دریافت، توپگیری و پاس می چرخد، بنا بر این، جایگاه رفیعی در بازی والیبال دارند.

6. مربیگری و هدایت تیمی: بی طرفانه و بدون تعصب باید اذعان کرد که عملکرد کادر فنی تیم ملی والیبال علی رغم برخورداری از دانش و سرمایه فکری بالا و تجربه درخشان بین المللی و زحمات و تلاشهای بسیار، در جاهایی آنطور که باید نبود! در ابتدا این سوال مطرح می شود که در نبود آقای سعید رضایی که برای درمان در تهران مانده بود آیا بهتر نبود احدی از مربیان جوان و شناسنامه دار بطور مثال سرمربی محترم تیم ملی جوانان که صاحب تجربه بالایی نیز هست و بتازگی تیم ملی جوانان را به مقام قهرمانی جهان رهنمون نموده در کادر فنی حضور می یافت؟ یا آیا نمی شد یکی از مربیان بین المللی خانم بطور مثال سرمربی تیم ملی بانوان در این کادر فنی پر تلاش برای تجربه اندوزی بیشتر جای داده می شد؟ سوال دیگر اینکه با عنایت به سن و سال هفت یا هشت نفر بازیکنان اصلی و تحلیل و خستگی جسمی و روحی آنها بعلت حضور مداوم در مسابقات مختلف، حضور در تقریباً تمام مسابقات لیگ ملتهای 2019 و دو مسابقه انتخابی المپیک به فاصله کم با همین تعداد تقریباً ثابت، استراتژی مناسبی برای هدایت یک تیم در میان غولهای والیبال دنیا هست؟ علاوه بر این، با توجه به لزوم تجربه اندوزی جوانان تیم ملی که عملکردشان در بازی دوم با مکزیک بخوبی نشان دهنده توان بالا و آمادگی ذهنی لازم برای رقابت با غولهای والیبال جهان بود، آیا نمی شد این جوانان بیشتر به بازی گرفته شوند؟ نگارنده از انتهای ست یا دست اول بازی با روسیه و با دیدن روند بازی و عملکرد بی نقص سرمایه های توانای این تیم بخصوص پولتائف و کالیوکا و ولکوف و حتی موزرسکی به این یقین رسیدم که اینجا لیگ والیبال ملتها که نه بلکه انتخابی المپیک 2020 توکیوست و روسها اجازه خود نمایی به بازیکنان با تجربه تیم ملی ما نخواهد داد! لذا آرزو می کردم که با توجه به وجود فرصت دیگری چون مسابقات قهرمانی آسیا برای حضور در توکیو، سرمربی محترم و با تجربه تیم ملی کل تیم اصلی را بیرون کشیده و دو یا هر چند ست یا دست باقیمانده را به جوانان ذخیره تیم ملی میدان داده تا برای آینده از این آوردگاه و نبرد با قدرت اول والیبال جهان توشه خوبی برداشت نمایند. اگر چه نکات ابهام برانگیز دیگری چون تاخیر در گرفتن تایم استراحت پس از دست دادن چهار یا پنج پوئن و تاخیر نسبی در درخواست ویدیو چک و .... ابهامات کوچک دیگری در مورد عملکرد کادر فنی نیز بنظر می رسد اما در همین حد بسنده می کنم.
امید اینکه این نوشتار بی طرفانه توانسته باشد بقدر ممکن ذهن اهالی والیبال را به عملکرد تیم ملی والیبال قدرتمندمان و نکات ضعف و قوت آن معطوف نماید.

هومن ستاره آسمان