میوه‌های احیای مراتع

البته ذکر این نکته ضروری است وقتی صحبت از مراتع مناطق بیابانی می‌شود، منظور عرصه‌هایی هستند که در آن میزان تاج پوشش گیاهان مرتعی بیش از 5 درصد باشد، چراکه عرصه‌های دارای تاج پوشش گیاهی کمتر از 5 درصد در ردیف بیابان قرار می‌گیرد و در آن هر نوع طرحی برای افزایش پوشش گیاهی فقط از سوی دولت انجام می‌شود.
اما براساس قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع، در عرصه‌هایی با تاج پوشش گیاهی بالاتر از 5 درصد، بهره‌برداران عرفی و صاحبان پروانه چرای دام در مراتع، می‌توانند به شرط ارائه طرح‌های
مرتع داری و با مجوز سازمان جنگل‌ها اقدام به احیای مرتع و بهره‌برداری از آن کنند. در این شرایط، ادارات کل منابع طبیعی استان‌ها به نمایندگی از سازمان جنگل‌ها و در قالب قرارداد طولانی مدت، مدیریت مرتع و اجرای طرح را به بهره‌برداران عرفی واگذار می‌کنند. بهره‌برداران نیز موظفند مرتع‌های واگذار شده را فقط براساس طرح‌هایی که از سوی ادارات منابع طبیعی تایید شده، مدیریت کنند و حق اجرای برنامه‌های دیگری غیر از آنچه را در طرح پیش‌بینی شده است، ندارند.
در رد و تایید طرح‌های مرتع داری نیز نکاتی مثل تاثیر طرح بر مرتع به‌ویژه در زمینه حفاظت خاک و همچنین شیوه تامین معیشت مرتع دار براساس آن طرح مورد توجه کارشناسان ادارات منابع طبیعی قرار می‌گیرد. به این صورت که اگر در یک عرصه، امکان تولید علوفه دام وجود نداشته باشد یا چرای دام برای زیست‌بوم منطقه ضرر داشته باشد، از سایر ظرفیت‌ها و کارکردهای محیط از جمله کشت گیاهان دارویی، طبیعت‌گردی، زنبورداری و ... برای بهره‌برداری از مرتع استفاده می‌شود. در واقع، نکته حائز اهمیت در طرح‌های مرتعداری این است که معیشت بهره‌بردار مرتع به بهترین روش ممکن تامین شود، اما به این شرط که بهره‌برداری از آن مرتع با پایداری محیط همراه باشد، چراکه وقتی یک عرصه طبیعی در بلندمدت پایدار نماند، دیگر ثمری برای استفاده نسل‌های آینده نخواهد داشت.

عسگر علیزاده

کارشناس مرتع داری