توفیق در ثبات

این‌که در فرآیند برنامه‌سازی برای یک رسانه تلویزیونی، گذشته از تمام مؤلفه‌های مهم و ضروری در امر تولید برنامه، از تخصص و تجربه متولیان آن گرفته تا خلاقیت و نوآوری و حتی جسارت در طرح مضامین، امکانات مناسب فنی و تولیدی و... عامل مهم دیگری که به ثمر نشستن تلاش‌های برنامه‌سازان را از یک سو و جلب رضایت بینندگان آن‌سوی قاب را از سوی دیگر تضمین می‌کند، ثبات در سیاست‌های رسانه در نگاهی کلی و شبکه زیرمجموعه تولیدکننده آن در رویکردی جزئی‌تر است. سیاستی که اگر اتخاذ آن بر مبنای اصول و مبانی درست رسانه‌ای از یک سو و توجه کافی و وافی به خواست مخاطبین آن طرف قاب از سوی دیگر باشد حصول نتایج درخشان دور از دسترس نخواهد بود.
به شبکه چهار بازگردیم، شبکه‌ای که برنامه تخصصی شب‌های هنر که هر شب آن به یکی از حوزه‌های مختلف هنری و فرهنگی (تئاتر، شعر، روایت، سینما، موسیقی و معماری) اختصاص دارد. تنها مصداق آن در عرصه ثبات در سیاستگذاری و برنامه‌سازی به حساب نمی‌آید و می‌توان در عمر دو دهه‌ای آن مصادیق فراوان دیگری دال بر سیاستگذاری طولانی‌مدت و پایبندی و اجرای آن در عرصه عملی که از استانداردهای مدیریت یک شبکه تلویزیونی محسوب می‌شود را برشمرد. از برنامه تخصصی آسمان شب ساخته برادران صفاریان‌پور شروع می‌کنم که به جز وقفه‌هایی مختصر به مدت 15سال از سال 80 تا سال 95 روی آنتن شبانه این شبکه بود و علاقه‌مندان علم نجوم را از امکان دسترسی هفتگی به تازه‌های این علم برخوردار کرده بود. برنامه باثبات دیگر این شبکه که خوشبختانه همچنان تداوم خود روی آنتن را حفظ کرده، برنامه تخصصی زاویه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی است که از پخش سری نخست آن متجاوز از ده سال می‌گذرد و در این مدت هرچند به واسطه فراز و فرودهایی مدیریتی یا تغییر شرایط زندگی شخصی دست‌اندرکاران این برنامه، تغییراتی در مجریان و گردانندگانش پدید آمده اما به واسطه اثرگذاری برنامه در مناسبات مورد پرداخت و تامین رضایت مخاطبان ده ساله‌اش، شبکه همچنان به استمرار پخش آن و حتی روز و ساعت پخش‌اش مقید مانده که تصمیمی تحسین‌آمیز محسوب می‌شود. بی‌شک با بررسی کنداکتور 23 ساله شبکه چهار می‌توان مصادیق متعدد دیگری را برشمرد که در عین حفظ اصول شبکه در یک ویژگی مهم یعنی ثبات و استمرار و حرکت در مسیر ذائقه مخاطبین شبکه اشتراک داشته‌اند و این امتیاز کمی نیست. نکته جالب توجه قضیه اینجاست که شبکه‌ای که بنا به ماهیت خاص تخصص محور خود تولید برنامه‌های دارای مخاطب گسترده نظیر سریال‌های نمایشی یا برنامه‌های ترکیبی پر و پیمان در ماموریت کاری‌اش نیست و بنا به بهانه‌ها و توجیهات مختلف هم به این حوزه‌ها ورود نکرده و خود را مقید به برنامه‌سازی در دایره رسالتش می‌داند و حتی گاهی به ناحق در پست‌های طنزآمیز شبکه‌های اجتماعی از آن به عنوان شبکه‌ای مهجور و گردوغبار گرفته یاد می‌شود با پایبندی به اصل ثبات در سیاست‌گذاری به موقعیت تحسین‌آمیز کنونی دست پیدا کرده است. بیراه نیست اگر عملکرد دو دهه‌ای شبکه چهار که به حق عنوان شبکه دانایی بر آن گذاشته شده به مثابه الگویی مطلوب برای مدیریت دیگر شبکه‌های تلویزیونی مدنظر قرار گیرد.

مازیار معاونی

منتقد