گردنه مرگ؛ 3 سال بعد...

پیش از این نی‌ریزِ ۱۱۳ هزار نفری را با سنگ‌های چینی، مرمریت و کرومیت می‌شناختند و برخی‌ها اینجا را بهشت زمین‌شناسی می‌دانند. وجود معادن مختلف سبب شده تا نی‌ریز به عنوان یک شهر سنگ در فارس و حتی کشور شناخته شده باشد، اما اینها تا زمانی مطرح بود که حادثه اتوبوس سربازان رخ نداده بود!
بامداد دوم تیر ۱۳۹۵، ۴۵ سرباز که دوره آموزشی خود را در مرکز آموزشی 05 کرمان به پایان رسانده بودند از گردنه پر پیچ و خم و حادثه‌خیز لایرز با اتوبوسی فرسوده به زیر می‌آمدند. برخی از آنها در خواب ناز بودند و تعدادی نظاره‌گر تاریکی جاده و گردنه خطرناکی که قرار بود تمام شود و آنها را به مقصد برساند. شاید هیچ‌کدام از آنها فکر نمی‌کردند که خط پایان زندگی‌شان همین گردنه باشد.
در یک چشم به هم زدن، ۴۵ سرباز به همراه راننده، کمک راننده و هشت مسافر قاچاق از جاده خارج و به گردنه مرگبار لایرز سرازیر شدند.
حادثه ملی
2۱ کشته این حادثه سبب شد مرگ آنان به یک حادثه ملی تبدیل شود و در جای جای کشور و به‌خصوص در فضای مجازی نام نی‌ریز در صدر قرار گیرد.
#«سرباز» بیشترین بازدیدها را در فضای مجازی از آن خود کرد و مردم با پیام‌های مجازی و تجمع‌های حضوری یاد سربازان قربانی را گرامی داشتند.
افرادی بودند که در میادین «سرباز» در شهرها ایستادند و به سربازان پر کشیده ادعای احترام کردند. نی‌ریزی‌ها هم به گردنه لایرز رفتند و به یاد کشته‌شدگان، شمع افروختند...
3 سال بعد ...
حالا سه سال و بیش از یک ماه از آن روز می‌گذرد، اما آن روزها یعنی سه سال پیش، همه حساس شده بودند که چرا این گردنه پرخطر دارای دو لاین جداگانه نیست. مسأله‌ای که مسؤولان شهرستانی از امام جمعه و فرماندار گرفته تا رؤسای مختلف اداره راه فریاد برمی‌آورند، اما مسؤولان عالی‌رتبه می‌گفتند که بودجه نداریم و باید همین جاده را ایمن‌سازی کرد و به فکر جاده دوم نبود!
نماینده مردم نی‌ریز و استهبان در آغازین روزهای این حادثه گفت: این مسیر مورد تأیید نیست. اگر یک بررسی با حضور کارشناسان انجام شود، متوجه خواهید شد در همین مکانی که حادثه رخ داده، کوه رانش دارد و در همین مکان یک میلیون متر مکعب خاکریزی شده است و اگر بارندگی زیادی رخ دهد این جاده رانش می‌کند و در سال‌های گذشته هم همین مسیر مصیبت‌های فراوانی را به وجود آورده و مسؤولان هیچ عکس‌العملی از خود نشان ندادند.
به گفته اصغر مسعودی، این جاده در زمان پیش از انقلاب احداث شده و همه می‌دانند بر اساس رانتی به وجود آمد که برخی مسؤولان این حوزه با دربار داشتند و اگر این‌گونه نشده بود مسیری با ۲۰ کیلومتر راه کوتاه‌تر، خطرات کمتر و عدم مشکل رانش زمین وجود داشت که می‌شد از آن بهره گرفت.
این گردنه پرخطرِ جان‌گیر بارها با سقوط خودروهای سبک و سنگین خبرساز شده بود، اما بزرگی خبر آن از مرزهای استان عبور نمی‌کرد و همین امر سبب می‌شد بودجه‌ای برای آن اختصاص پیدا نکند؛ ولی پس از آن‌که حادثه سربازان یکباره یک تراژدی غمگین را رقم زد آن وقت اعتباری ملی گرفت.
پس از این حادثه رهبر معظم انقلاب پیامی را صادر کردند و خواستار تسریع در احداث مسیر دوم جاده شدند. پس از آن رئیس‌جمهور و وزرا هم بر این مسأله تأکید کردند و خود به خود این گردنه به یک مسأله ملی تبدیل شد.
وعده‌هایی که به بن‌بست رسید
احداث مسیر دوم گردنه لایرز با قدرت آغاز شد و مسؤولان استانی وعده دادند تا کمتر از یک سال‌ونیم کار تعریض و بهسازی گردنه به اتمام برسد، اما مسائلی همچون مشکلات اقتصادی سبب شد تا پیمانکار روز‌به‌روز از تعهدات خود بکاهد و کار به جایی رسید که پیمانکار آخرین تجهیزات خود را مرداد سال گذشته از مسیر دوم جمع‌آوری و عملا لایرز به‌رغم تأکیدات همه مسؤولان به تعطیلی کشانده شد.
بدهی 35 میلیاردی
پیمانکار اعلام کرد اگر طلب میلیاردی او از دولت پرداخت نشود دیگر توانایی اتمام کار را ندارد؛ طلبی که ۳۵ تا ۴۰ میلیارد تومان اعلام شده.
پس از آن تکاور مدیرکل وقت راه و شهرسازی فارس از این گردنه استراتژیک بازدید کرد. نماینده حوزه انتخابیه نی‌ریز و استهبان هم جلسات متعددی را با وزیر راه و شهرسازی برگزار کرد تا بتواند بخشی از مطالبات پیمانکار را پرداخت کند.
اما به نظر می‌رسد به‌‌رغم تأمین بخشی از بدهی‌های پیمانکار که حدود 9 میلیارد تومان تخمین زده می‌شود، احداث این گردنه که بخش عمده‌ای از آن تا قبل از آسفالت‌ریزی آماده شده، قرار نیست عملیاتی شود.
و دوباره سکوت ...
بحث نبود اعتبارات هم در این میان سبب شد تا حساسیت رسیدگی به این مسیر کمرنگ شود و حتی زمانی که نماینده مردم نی‌ریز و استهبان در مجلس شورای اسلامی در نطقی انتقادی خطاب به وزیر گفت که فارس درصدر تصادفات منجر به مرگ قرار دارد و راه‌ها و گردنه‌های نی‌ریز همچنان خانواده‌ها را داغدار می‌کند و باید سریع‌تر گردنه لایرز تکمیل شود، جوابی برای آن یافت نشد.
به یاد داشته باشیم با توجه به این‌که این گردنه یک مسیر ترانزیت بین استانی است و کامیون‌های چند کارخانه صنعتی از این مسیر عبور می‌کنند از جمله سیمان خاکستری، سیمان سفید و فولاد غدیر نی‌ریز و همچنین گل‌گهر نمی‌توان چندان بی‌تفاوت از این مسأله عبور کرد.
بزرگی نام سربازان نشان دهنده عمق فاجعه بود، اما به یاد داشته باشیم که این گردنه در مسیری پرحادثه قرار دارد که هر روز آبستن تصادفی است که می‌تواند خانواده‌هایی را داغدار کند.

محمد جلالی

ایران