تغییر توازن قوا در غرب آسیا

به گزارش ایسنا و به نقل از اسکای نیوز، وزارت دفاع ترکیه اعلام کرد، آنکارا روز جمعه اولین قطعات و اجزای سامانه‌های دفاع موشکی اس ـ۴۰۰ روسیه را تحویل گرفته است. تحویل نخستین سری از تجهیزات این سامانه از طریق پایگاه هوایی مورتد آغاز شد. سازمان فدرال روسیه در زمینه همکاری تکنولوژیکی نظامی نیز تایید کرد که ارسال بخش‌های اولیه سامانه‌های دفاع موشکی اس ـ۴۰۰ به ترکیه آغاز شده و تحویل این سامانه‌ها طبق جدول زمان‌بندی انجام خواهد گرفت. پیش از این مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته بود اگر ترکیه سامانه‌های دفاع موشکی
اس‌-۴۰۰ را تحویل بگیرد، با پیامدهای واقعی و منفی مواجه خواهد شد. این پیامدها شامل لغو مشارکت در برنامه جنگنده‌های اف۳۵ هستند.
ماجرای طولانی
دولت ترکیه قرارداد تحویل چهار سامانه اس-400 را سال 2017 امضا کرد. طبق قرارداد امضا شده بین آنکارا و مسکو قرار شد چهار آتش‌بار اس-۴۰۰ مقابل ۲.۵ میلیارد دلار تحویل ترکیه داده شود. همچنین مقرر شد ترکیه یک بخش از پول این قرارداد را بپردازد و بخش دیگر را از طریق وامی که از روسیه می‌گیرد، پرداخت کند. به دنبال افشای این قرارداد، آمریکا تهدید کرد اگر ترکیه سامانه اس-400 را تحویل بگیرد جنگنده‌های اف ۳۵ را به ترکیه نخواهد داد. این در حالی است که آنکارا خود تولیدکننده بخشی از قطعات این جنگنده‌ها بوده و برنامه آموزش خلبانان ترک در آمریکا نیز تکمیل شده است. رجب طیب اردوغان،‌ رئیس‌جمهوری ترکیه در واکنش به تهدیدهای آمریکا عدم تحویل جنگنده‌ها را یک «دزدی واقعی» توصیف کرد و گفت: ترکیه حتی بهای این جنگنده‌ها را پرداخت کرده است. وی اشاره کرد: آنکارا عملا 4/1 میلیارد دلار برای ۱۱۶ جنگنده را پرداخت کرده است. آمریکا بارها هشدار داد که سامانه‌های اس ـ۴۰۰ را نمی‌توان با سامانه‌های دفاعی ناتو مطابقت داد و در مقابل اردوغان گفت قبلا در زمان دولت باراک اوباما تلاش کرد سامانه‌های پاتریوت آمریکا را بخرد اما اوباما گفت کنگره اجازه آن را نمی‌دهد. وی افزود: ما باید گام‌هایی برای تقویت دفاع هوایی برمی‌داشتیم و شرایط روسیه برای ما بهتر بود. درنهایت مسؤولان آمریکایی می‌گویند دولت ترامپ اعمال تحریم‌هایی را علیه ترکیه در نظر گرفته، اما ترکیه نیز بارها تاکید کرده که از تصمیمش بازنمی‌گردد و به حرف‌های آمریکا اهمیتی نمی‌دهد.
چرا ترکیه اس ـ400 می‌خرد ؟
کارشناسان می‌گویند: «ترکیه به دلیل استراتژی نظامی خود که به عملیات دفاع بیشتر از حمله نیاز دارد، سامانه دفاعی اس-400 روسیه را به جنگنده‌های اف 35 آمریکا ترجیح می‌دهد.» روزنامه رای الیوم در همین‌باره می‌نویسد: ترکیه به دلیل استراتژی نظامی خود که به عملیات دفاع بیشتر از حمله نیاز دارد و به‌ویژه با توجه به نقشی که موشک‌ها در فرآیند حمله یا دفاع دارند، احتمالا جنگنده‌های اف 35 آمریکا را کنار گذاشته و سامانه دفاع موشکی اس‌-400 روسیه را به جای آن به‌کار می‌گیرد. آنکارا ناوگان هوایی عظیمی از جنگنده‌های اف۱۶ آمریکا را در اختیار دارد که بیش از ۲۴۰ فروند است و حدوداً با هواپیماهای اسرائیل از این نوع برابری می‌کند. از این رو ترکیه نیازی به جنگنده‌های بیشتر ندارد و آن چیزی که بیشتر مدنظر مقامات ترکیه است داشتن یک سامانه دفاعی قوی است به گونه‌ای که بتواند در برابر تهدیدهای احتمالی آمریکا و اروپا استقامت داشته باشد. ترکیه هم اکنون به دلیل اختلافاتی که با آمریکا دارد در شرایط تحریم قرار دارد .
هنگامی که ترکیه سامانه موشکی اس-۴۰۰ را در اختیار داشته باشد حریم هوایی‌اش در برابر جنگنده‌های دیگر طرف‌ها از جمله اسرائیل و دشمن دیرینه آنکارا یعنی یونان در امان خواهد بود و حریم هوایی خود را در برابر موشک‌های بالستیک کوتاه برد و میان‌برد نیز حفظ می‌کند.
چرا آمریکا از اس-400 می‌ترسد؟
به گزارش اسپوتنیک، نورالدین جانیکلی، وزیر دفاع ملی ترکیه معتقد است آمریکا نگران رادار‌های بسیار قوی سیستم راکتی ضدهوایی اس ــ400 است. وی می‌افزاید: «آمریکا نگران آن است که اگر سیستم‌های راکتی ضد هوایی اس-400 در ترکیه نصب شوند، این رادارها می‌توانند اطلاعات را به خصوص در برابر اف35 (جنگنده چندمنظوره نسل پنجم) و سایر سلاح‌های ناتو انتقال دهند.» به گفته وزیر دفاع ملی ترکیه، به همین دلیل است که بسیاری از سناتورهای آمریکایی مخالف دستیابی به سیستم‌های راکتی ضد هوائی روسیه توسط ترکیه هستند. وزیر دفاع ترکیه می‌گوید هرچند بارها به آمریکایی‌ها در این باره توضیح داده و گفته‌اند که اس-400 هیچ خطر و تهدیدی برای آنها نیست، اما آمریکا همچنان با خرید این سامانه مخالفت می‌کند. جانیکلی در ادامه می‌گوید: این حق طبیعی ماست و اگر آمریکایی‌ها بخواهند جلوی آن را بگیرند ما راه‌های دیگری را پیدا خواهیم کرد.
چندی پیش شبکه الجزیره با انتشار گزارشی به مقایسه دو سامانه موشکی اس-۴۰۰ روسیه و پاتریوت آمریکا پرداخت و نوشت: اخیراً روزنامه وال استریت ژورنال نوشت، حملات موشکی و پهپادی حوثی‌ها (انصارا... یمن) نقاط ضعف پدافند هوایی عربستان را که از سامانه پاتریوت آمریکا استفاده می‌کند، برملا کرد. این روزنامه به نقل از یک مقام سعودی که نام وی را فاش نکرد، نوشت: حوادث اخیر نشان داد عربستان از نظر سیستم پدافند موشکی ضعیف است و در برابر حملات موشکی یا پهپادی قدرت بازدارندگی ندارد.
احیای مسابقه تسلیحاتی
کارشناسان با توجه به فروش سامانه اس‌-400 به ترکیه از احیای یک مسابقه تسلیحاتی جدید در سطح جهانی صحبت می‌کنند. چندی پیش دولت هندوستان نیز نسبت به خرید همین سامانه‌ها ابراز تمایل کرد. دولت روسیه نیز اعلام کرد مشغول ساختن نوع جدیدی از همین موشک‌ها موسوم به اس-500 است. این تحولات بعد از آن اتفاق می‌افتد که دولت دونالد ترامپ به‌صورت خودسرانه از پیمان موشک‌های هسته‌ای با روسیه خارج شد. در ادامه این تصمیم بود که روسیه نیز اعلام کرد به توافق‌نامه سال 1987 پایبند نخواهد ماند. پوتین به‌دنبال آن در یک سخنرانی نسبت به عواقب خروج یکجانبه آمریکا از این پیمان هشدار داد و گفت، این حرکت می‌تواند شعله یک مسابقه تسلیحاتی جدید بین دو کشور را روشن کند.
درهمین رابطه تعدادی از نخبگان فکری و سیاسی آمریکا از فروپاشی «معاهده سلاح‌های اتمی با برد متوسط » ابراز نگرانی کرده و گفتند این آغاز دور تازه یک مسابقه تسلیحاتی بین روسیه و آمریکا در سال‌های آینده خواهد بود. به گفته این نخبگان، این یکی دیگر از اشتباهات فاحش دولت دونالد ترامپ بود که پس از خروج از معاهده آب و هوایی پاریس ومعاهده برجام صورت می‌گیرد. به گفته آنها، این حرکات نشان می‌دهد حضور افرادی امثال جان بولتون در کابینه دونالد ترامپ نه تنها برای آمریکا بلکه برای تمام جهانیان خطرناک خواهد بود.

علی باقری

بین‌الملل