بامحیط زیست لجبازی نکنیم

همه ما عادت داریم که زمان خرید اجناس مختلف را که می‌خریم در همان مرکز خرید دسته بندی کرده و هرکدام را در یک کیسه قرار دهیم و این باعث استفاده بیش از اندازه از پلاستیک می‌شود.فعالان محیط زیست و آنهایی که آینده و آدم‌های آینده را می‌بینند، مدام هشدار می‌دهند تجزیه پلاستیک در طبیعت‌ آنقدر زمان زیادی لازم دارد که اگر جلوی استفاده بی‌رویه از پلاستیک در شکل‌های مختلف گرفته نشود، کره زمین در آینده‌ای نه چندان دور جای مناسبی برای زندگی نخواهد بود. در این صورت تکلیف آدم‌های آینده چه می‌شود؟دلسوزان محیط زیست به آدم‌های امروزی لقب خودخواه می‌دهند و می‌گویند فقط آدم‌های خودخواه می‌‌توانند حتی با نادیده گرفتن نوه‌، نتیجه و ادامه نسل خود چنین کمر به تخریب محیط زیست ببندند.این گروه در انتقاد از کسانی که به زندگی در سیارات دیگر دل خوش کرده‌اند، می‌گویند: بشر امروز، زیباترین و مناسبت‌ترین نقطه در جهان هستی را نابود می‌کند با این چشم‌انداز که مثلا برود و در سیاره‌ای دیگر که نه گیاه دارد و نه آب و نه خاک زندگی کند.فقط یک دیوانه می‌تواند بهشت هستی را ویران کند به امید زندگی در جهنم.
خطر کیسه‌های مجانی
دیروز( سوم ژوئن) به‌نام روز جهانی « نه به پلاستیک» نامگذاری شده بود.به همین مناسبت به منصور ضابطیان ، مجری و تهیه‌کننده تلویزیون که برنامه پربیننده‌ «رادیو شب» را در کارنامه خود دارد و اهل سفر و دیدن نقاط مختلف جهان هم هست، هم‌صحبت شدم و درباره خطر پلاستیک برای جهان، حفظ محیط زیست و مقاومت مردم در برابر کمتر استفاده کردن از پلاستیک با او گپ زدم.
به ضابطیان می‌گویم، چند سال قبل پویش «ممنون من کیسه پلاستیکی نمی‌خواهم» راه‌اندازی شد اما فقط تعداد محدودی از مردم از آن استقبال کردند و استفاده کمتر از پلاستیک به دغدغه آنها تبدیل شد، به نظرتان چرا در کشور ما این حرکت مدنی و اجتماعی جواب نداد ؟
ضابطیان می‌گوید: در بیشتر کشور‌های جهان این مقاومت در برابر استفاده کمتر از پلاستیک وجود دارد. شاید به این دلیل که تبدیل به عادت شده و مردم راحت‌تر هستند که همه خرید‌های خود را در کیسه‌‌های جداگانه قرار دهند.همین راحتی ذهن آنها را در مقابل مدیریت استفاده از پلاستیک مقاوم کرده است.اما راهکارهایی وجود دارد که این عادت را کم‌رنگ‌تر و مردم را تشویق به استفاده از کیسه‌های کاغذی و پارچه‌ای کرد.به نظرم یکی از مهم‌ترین اقدامات فروش کیسه‌‌های پلاستیکی در زمان خرید است.مسلما مردم وقتی قرار باشد برای هر کیسه‌ای که استفاده می‌کنند،‌مبلغی پرداخت کنند، حتما تعداد آن را مدیریت کرده و دیگر مثلا هر خرید خود را داخل یک کیسه پلاستیکی نمی‌گذاریم.در کشورهایی مانند فرانسه مردم می‌دانند که باید بابت کیسه پلاستیکی پول بدهند، برای همین زمانی که برای خرید می‌روند یا کیسه پارچه‌ای با خود می‌برند و یا از کیسه‌هایی که قبلا استفاده کرده بودند، بار دیگر استفاده می‌کنند.برخی از فروشگاه‌ها هم هستند که برای خرید‌های کوچک، کیسه پلاستیکی نمی‌دهند اما ما مثلا یک جفت جوراب می‌خریم و از فروشنده می‌خواهیم آن را داخل کیسه بگذارد.
روش‌های تشویقی موثرند
ضابطیان می‌گوید: به نظرم باید روی تغییر عادات آدم‌ها کار شده و فرهنگ‌سازی شود.روش‌های تشویقی زیادی برای تغییر عادت‌ها هست که کشورهای اروپایی از آنها استفاده می‌‌کنند.مثلا برای کنترل پلاستیک و مدیریت استفاده از آنها، در مراکز فروش، وسایلی گذاشته‌اند که اگر چند بطری پلاستیکی داخل آنها بیندازی، به‌شما کوپنی می‌دهند که می‌توانی با آن خرید کنی ! همین روش باعث شده تا مردم به‌خصوص بچه‌ها، حواس‌شان به بطری‌های آب معدنی باشد چه در خانه و چه در بیرون.اگر دقت کرده باشید، محیط پیرامون ما پر شده از بطری‌های پلاستیکی آب معدنی مردم بدون توجه به این که این بطری‌ها خطر بزرگی برای محیط زیست هستند، آنها را در کوچه و خیابان و طبیعت رها می‌کنند.برخی از این بطری‌ها سر از زباله‌دانی در می‌آورند و متاسفانه زباله‌گردها برای دست‌یابی به آنها کیسه‌‌های زباله را پاره کرده، آشغال‌ها را روی زمین می‌ریزند و محیط را بسیار کثیف و آلوده می‌کنند.با یک حرکت حساب‌ شده می‌توان بطری‌های پلاستیکی را به مراکز بازیافت فرستاد و محیط زیست را از آلودگی نجات داد.البته این را هم بگویم من واقعا تعجب می‌کنم از کسانی که آن‌قدر پول دارند که آب معدنی بخورند اما آن‌قدر احساس مسؤولیت ندارند که بطری آن را روی زمین نیندازند!‌
انتقام‌گیری با سوء استفاده از طبیعت
این روزها بیشتر مردم در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند و فعالان این شبکه‌ها روی موضوع حفاظت از محیط زیست و استفاده کمتر از پلاستیک اطلاع‌رسانی زیادی می‌کنند اما انگار مردم دوست ندارند این موضوع را ببینند و با اقدامات کوچک در حفظ محیط زیست سهیم باشند.ریشه این لجبازی چه می‌تواند باشد؟
ضابطیان می‌گوید: مردم ما عادت ندارند در حرکت‌های جمعی شرکت کرده و از آن حمایت کنند.این بی‌توجهی ریشه در منافع شخصی هم دارد.انگار فقط امروز خودمان را می‌بینیم و به نسل آینده اصلا کاری نداریم.آنانی که پولدارند باغ‌ها و جنگل‌ها را ازبین می‌برند تا برج بسازند.جلوه‌های طبیعت را از بین می‌برند تا خانه‌ای بسازند و آن را به دیگران بفروشند تا پولدار شوند ! عموم مردم هم که پول برج‌سازی ندارند، به نظرم برای لج‌بازی با دولت و به اصطلاح خالی کردن دق دلی خود، زباله‌ها را در محیط زیست رها کرده، درختان را قطع می‌کنند و آب‌ها را آلوده می‌کنند تا از مسؤولان که به نظرشان حق و حقوق آنها را نداده‌اند انتقام بگیرند. بدون توجه به این نکته که تخریب محیط زیست دودش به چشم خود ما می‌رود و شرایطمان از چیزی که هست بدتر می‌شود.
به ضابطیان می‌گویم، قدیم‌ترها بین ایرانی ها مرسوم بود وقتی نوزادی در خانه‌ای به‌دنیا می‌آمد، به‌نام او در خانه یا باغ یا حتی کوچه و خیابان نهالی کاشته می‌شد، چه شد که این رسم سازنده و خوب تقریبا نابود شد؟
این نویسنده می‌گوید: برای انجام کارهای خوب باید حال آدم خوب باشد.وقتی بچه‌ای در شرایط نه‌چندان مناسب در بیمارستانی دولتی با هزار مشکل مالی و اقتصادی به‌دنیا می‌آید چطور باید انتظار داشته باشیم والدینش که درگیر هزار جور مشکل هستند، مثلا برای شگون تولد آن نوزاد درخت بکارند.منکر این نیستم که باید از خودمان شروع کنیم و با قدم‌های کوچک سبب‌ساز اتفاقات بزرگ شویم اما راستش حال جمعی ما خوب نیست، باید صبور باشیم و فرهنگسازی را ادامه دهیم و از آن طرف امیدوار باشیم وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم آنقدر خوب شود که بتوانند کمی هم به شرایط جانبی که حال همه ما را خوب می‌کند، فکر کنند.

طاهره آشیانی
روزنامه‌نگار