یک «سفر برو» حرفه‌ای

شروع با تبریز، ادامه با ایتالیا
پیمان یزدانی می‌گوید در ۱۸ سالگی برای رفتن به دانشگاه از بجنورد به تهران آمده است. «در دوران دانشجویی فرصتی فراهم شد که در تعطیلات بین‌ ترم، به جای این‌که خانه بروم، به سفر بروم. مقصدهای مختلفی هم انتخاب می‌کردم و بسته به فصل، جاهای مختلف می‌رفتم. اولین‌بار سال ۸۷ با قطار رفتم تبریز و این سفرها در فرصت‌هایی که پیش می‌آمد، ادامه پیدا کرد. بعد از گذراندن ترم اول و کمتر شدن دلتنگی برای خانواده، دیگر برایم سخت نبود که به جای برگشتن به خانه، سفری را آغاز کنم. این باعث شد که عادت کنم به جای هر کاری، به سفر رفتن فکر کنم و هر سفری برایم یک تجربه جدید و عجیب بود.» البته پیمان قبل از ۱۸ سالگی هم سفرهایی را با خانواده تجربه کرده است. «یک بار با خانواده با ماشین تا چابهار رفتیم. این‌طور نبود که سفر نرویم، ولی سفرهای مستقل من در دوران کارشناسی شروع شد و بعد که برای کارشناسی ارشد به ایتالیا رفتم، شکل جدی‌تری به خود گرفت.» با سفر به ایتالیا، این جهانگرد جوان با مفاهیمی مانند سفر ارزان آشنا می‌شود؛ مفاهیمی که هنوز در اینجا زیاد جا نیفتاده، ولی آنجا بین جوانان حسابی رواج دارد. «آن سال‌ها در چند کشور اروپایی گشتم و فرصتی شد که تجربه‌های بیشتری داشته باشم.»

کار داوطلبانه در مراکش
«اصلا نمی‌توانم بگویم که من همه جای ایران را دیده‌ام، چون قطعا جاهای زیادی هست که هنوز ندیده‌ام. ولی از همه استان‌ها عبور کرده‌ام و یکی دو شب در هر کدام بوده‌ام، چه به صورت اقامت در خانه و چه به صورت کمپینگ. اما دو استان کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری را خیلی خوب ندیده‌ام و در برنامه‌ام هست که بهتر آنها را بگردم.» به جز ایران، پیمان حدود ۲۰ کشور خارجی را هم دیده است. «یکی از تجربیاتی که خودم خیلی آن را دوست داشتم، کار داوطلبانه در مراکش بود. همان زمانی بود که در ایتالیا بودم و در وقت آزادم به جای این‌که به ایران برگردم، به مراکش رفتم. کار داوطلبانه به این شکل است که شما بر اساس تخصصی که دارید، آموزش زبان، عکاسی، کار در مزرعه، نقاشی و... را در ازای دریافت جا و غذا به مردم منطقه ارائه می‌دهید. تعداد ساعت مشخصی در هفته را کار می‌کنید و بقیه وقتتان را فرصت دارید در آن کشور بگردید. من آنجا به بچه‌ها زبان انگلیسی درس می‌دادم.» او می‌گوید تجربه کار داوطلبانه را در ویتنام هم داشته است، در روستایی نزدیک هانوی پایتخت ویتنام. «این روستا دنیای متفاوتی داشت و تا حدودی متمدن نبود. یک‌ماهی که آنجا بودم، خیلی خوش گذشت. در اروپا هم مجارستان و اسلواکی را خیلی دوست داشتم. اخیرا هم به آفریقا رفتم و کنیا را دیدم. مراکش را قبلا دیده بودم که در شمال آفریقاست و کمی فرهنگ عربی هم دارد و بعضی‌ها فرانسوی صحبت می‌کنند، اما کنیا دیگر خود آفریقا بود و مردم کمی فرهنگ سواحیلی هم دارند که از شرق آفریقا وارد شده و جالب توجه است.»

راه‌های درآمدزایی از سفر
پیمان معتقد است در یکی دو سال اخیر با توجه به مشکلات دلار، سفر خارجی سخت‌تر از قبل شده است. «ولی من همیشه در مورد تمهیدات سفر ارزان راهکارهایی دارم و به نظرم می‌توان در هزینه حمل و نقل، اقامت، خوراک و... صرفه‌جویی کرد. با کمی جست‌وجوی بهتر می‌توان کاری کرد که سفر ارزان‌تر از حالت عادی شود و اگر سخت‌گیر نباشید و به هاستل بروید و... سفر خارجی غیرممکن نیست. الان بعضی کشورها، مثلا ترکیه، گرجستان و ارمنستان ویزا ندارند و لازم نیست در پروسه سخت گرفتن ویزا قرار بگیرید. ترکیه چون نزدیک است، با تور هزینه کمتری دارد. گرجستان و ارمنستان هم نزدیک هستند و حتی می‌توانید از تهران با اتوبوس سفر کنید. شاید با هزینه‌ای بین دو تا سه میلیون تومان می‌توان یک سفر به یکی از این دو کشور داشت.» البته این برای کشورهای نزدیک بود و برای سفرهای دورتر باید برنامه‌ریزی کنید. «من برای جام جهانی روسیه، از یک سال قبل بلیت رفت و برگشتم به مسکو را خریده بودم. خیلی هم ارزان خریدم و بلیت رفت و برگشت مجموعا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان شد. باید از اول سال بدانید که در این سال کجا می‌خواهید بروید، چرا می‌خواهید بروید. کم‌کم بخشی از درآمدتان را کنار بگذارید و پول‌هایتان را ذخیره کنید، بلیت بخرید، ارز بخرید و خودتان را برای سفر آماده کنید.» پیمان می‌گوید از بعضی سفرهایش درآمدزایی می‌کند و از بعضی سفرهایش نه. «مثلا برای جام جهانی روسیه یک موسسه به من گفت ما یک سری ویدئو از بازی‌های ایران می‌خواهیم. برایشان تهیه کردم و بخشی از هزینه سفرم جبران شد. بعضی وقت‌ها هم عکس‌های سفرم را می‌فروشم. برخی افراد هستند که دوست دارند یک عکس قشنگ را روی دیوار خانه‌شان داشته باشند و از کارم حمایت می‌کنند. بعضی وقت‌ها با یک‌سری مجلات یا وب‌سایت‌ها همکاری می‌کنم که دوست دارند یک مجموعه عکس مثلا از یک ایل یا قبیله خاص داشته باشند و می‌گویند برو عکاسی کن. دقیق نیست که بگویم فقط از یک طریق درآمد دارم و این‌طور نیست که بگویم همیشه در سفر درآمد دارم.» جهانگرد جوان می‌گوید گاهی پیش می‌آید یک سفری آنقدر برایش مهم است که خودش هزینه‌اش را پرداخت می‌کند و درآمدی برایش ندارد. «حتی ممکن است یک‌سال از درآمدهایم را کنار بگذارم تا بتوانم یک سفر یک‌ماهه بروم.»

سفر با جیب خالی
به نظر پیمان اولین شرط ارزان شدن سفر، سخت نگرفتن است. «اگر شما آدمی هستید که حتما باید در هتل و روی پتو و تخت تمیز بخوابید، قاعدتا نمی‌توانید یک سفر ارزان داشته باشید. ولی می‌شود سخت نگرفت و مثلا در هاستل اقامت کرد. بعضی از گردشگران هم از couchsurfing استفاده می‌کنند، به این صورت که مهمان کسی در کشور مقصد می‌شوند و رایگان اقامت می‌کنند. اینها بستگی به خودتان دارد و اگر سختگیر نباشید، می‌توانید هزینه‌ها را بسیار پایین بیاورید. در کشورهای اروپایی با شبی پنج دلار می‌توانید در هاستل اقامت کنید، یک تخت به شما می‌دهند و با چند نفر دیگر در یک خانه می‌مانید. این فرصتی برای آشنایی با آدم‌های جدید هم هست.» پیمان معتقد است جست و جو و پژوهش قبل از سفر خیلی مهم است. «همه فکر می‌کنند سفر از بستن چمدان شروع می‌شود، ولی قبل از آن شما چند ماه وقت دارید که بخوانید و تصمیم درست بگیرید. نباید در دام فریب‌های مقصد سفرتان بیفتید، مثلا بدانید که از فرودگاه چطور با اتوبوس یا مترو بروید، اگر منطقه‌ای گران است آنجا اقامت نکنید، اگر منطقه‌ای ارزان است ولی با مرکز شهر فاصله دارد مجبور به پرداخت پول تاکسی هستید و... اینها با تحقیق قابل برنامه‌ریزی است، به ویژه اگر کمی به زبان انگلیسی مسلط باشید. از مدت‌ها قبل حواستان به قیمت بلیت در سایت‌ها باشد تا در بهترین زمان بلیت ارزان بخرید. ولی مهم‌ترین چیز این است که سخت نگیرید و از سفر لذت ببرید.» او می‌گوید خیلی‌ها بعد از تجربه یکی دو سفر به نوعی معتاد آن می‌شوند و حتی از کار دائم‌شان استعفا می‌دهند که بیشتر سفر کنند. «سفر به‌شدت درگیرتان می‌کند، به شرطی که گاردهایتان را کنار بگذارید و از محیط و افراد جدید لذت ببرید.»

محمد وفایی
خبرنگار