دیپلماسی عمومی در ماه رمضان

یکی از نمادهای رمضان مهمانی‌های افطار است. دورهمی‌هایی با زمینه مذهبی که برای مخاطبان جهانی اعم از مسلمان و غیرمسلمان در دوره فعلی که این‌گونه اجتماعات به‌خصوص در غرب کمتر دیده می‌شود، جذابیت فراوانی دارد و اقشار مختلف را اعم از خانواده، همکاران، هم محلی‌ها و... گرد هم می‌آورد و پیام‌آور یکرنگی و نشاط جامعه اسلامی است.
در این ایام جست‌وجوی طبخ غذا 30 درصد افزایش پیدا می‌کند. سفره افطاری یک برند فرهنگی است که کمتر به مخاطبان مسلمان و جهانی معرفی شده و معرفی آن می‌تواند در قالب معرفی غذاهای ایرانی و تجاری‌سازی آن انجام شود. از سفره افطاری که در حرم امام رضا(ع) برپا می‌شود به‌عنوان بزرگ‌ترین سفره افطاری در جهان یاد می‌شود. سفره ایرانی افطار می‌تواند در قالب یک جاذبه فرهنگی باعث انتقال مفاهیم مذهبی و فرهنگی شود.
در حوزه گردشگری ترکیه با اطلاع‌رسانی خبرنامه‌‌های افطار تا سحر به جذب گردشگر می‌پردازد. کافیست در گوگل به زبان‌های مختلف عبارت «رمضان در ترکیه» را جست‌وجو و آن را با رمضان در ایران مقایسه کنید. واضح است گردشگر به خودی خود جذب نمی‌شود و باید با نیازسنجی، تبلیغات و حتی ثبت شرکت در کشورهای دیگر به همراه ایجاد رویدادهای مرتبط منطبق با حال و هوای رمضانی به جذب گردشگران مسلمان و غیرمسلمان پرداخت. یک گردشگر گزینه‌های انتخاب فراوانی دارد و پیام نمی‌دهد که لطفا شرایط حضور ما را فراهم کنید !
بخش عمده‌ای از جریان‌سازی در فضای مجازی نتیجه اقدامات خلاقانه در فضای حقیقی است. در سال‌های دهه 60 و 70 خورشیدی قاریان مشهور بین‌المللی در ماه رمضان به ایران می‌آمدند و معروف‌ترین تلاوت‌های خود را در شهرهای ایران داشتند. با جست‌وجوی نام این قاریان و با توجه به گذشت زمان و ارزش محتوای آرشیوی می‌بینیم عمده آثار این افراد با بازدید چند ده میلیونی؛ نتیجه این سفرها بوده است. قاریان ایرانی نیز که در کشورهای مختلف در ماه رمضان برنامه داشتند. برگزاری این مسابقات قرآنی در یک کشور شیعی نظرات مثبتی را در بین کاربران اهل سنت با نظرات متعدد تقدیر از ایران به جهت شکل‌گیری این قرائت‌های زیبا و تاریخی داشته است. این الگوی موفق می‌تواند در زمینه‌های مختلف دینی در قالب دعوت از اندیشمندان و روحانیون برجسته اسلامی و جریان‌سازی حضور آنان از طریق شبکه‌های اجتماعی تکثیر شود.
در این ایام اخبار و اجراهای کنسرت‌های موسیقی که خوانندگان مطرح مسلمان برگزار می‌کنند، پوشش گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی دارد. سوال اینجاست که چرا این افراد از قبیل یوسف اسلام (کت استیونس) که تحت‌تاثیر فتوای امام خمینی (ره) به عرصه موسیقی بازگشت یا سامی یوسف (که اصالتی ایرانی دارد) و ... تا کنون در ایران به اجرای برنامه نپرداخته‌اند ؟!
در این ماه نشان‌های تجاری بین‌المللی استراتژی تبلیغاتی در شبکه‌های اجتماعی برای خود دارند. و نتایج تحقیقات نشان داده است کمپانی‌ها در این ماه بیشترین بازگشت سرمایه را از تبلیغات در کشورهای اسلامی به دست می‌آورند. با توجه به مثال‌هایی که در یادداشت قبلی به آنها اشاره شد، کسب و کارهای ایرانی صادر‌کننده محصولات و خدمات چه استراتژی در این‌خصوص داشته‌اند؟
بسیاری از سریال‌های ترکی و عربی نیز در این ایام در شبکه‌های اجتماعی سوژه بحث کاربران می‌شوند. فیلم‌هایی که محتوای آن چندان تناسبی با مبانی ارزشی این ماه ندارد و ناخشنودی بسیاری از ما را برمی‌انگیزد. با توجه به قرابت فرهنگی و ظهور تلویزیون‌های اینترنتی بازار کشورهای اسلامی فرصت مناسب و پرسودی برای تولید و صادرات سریال‌های ایرانی توسط صدا و سیما و تهیه‌کنندگان بخش خصوصی است.

محمد ولوی

بین‌الملل