از ثبت جهانی آباده تا نابودی آشوراده

گردشگری

تبریز و همدان ؛ جهانی های کشور
دو رویداد تبریز 2018 و همدان 2018 را باید از مهم‌ترین اتفاقات حوزه گردشگری در سال 97 دانست. انتخاب کلانشهر تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری اسلامی از چهار سال پیش، فرصتی بی‌نظیر برای مهیا کردن زیرساخت‌های گردشگری در این شهر و معرفی آن به گردشگران خارجی بود؛‌ فرصتی که البته آن‌گونه که باید و شاید مغتنم دانسته نشد. در همین حال، همدان نیز به عنوان شهر نمونه گردشگری در میان کشورهای آسیایی، میزبان این رویداد مهم گردشگری بود؛ هرچند این رویداد هم با کم و کاستی‌های زیادی برگزار‌شد.
معافیت از پرداخت عوارض تاسیسات 16 گانه
معافیت از پرداخت عوارض تاسیسات 16 گانه، از خبرهای خوش پایان سال‌97 برای فعالان گردشگری بود. این مصوبه که توسط هیات دولت ابلاغ شد،‌ تجهیزات مورد نیاز تاسیسات گردشگری را مشمول معافیت از پرداخت عوارض گمرکی کرد. به این ترتیب، تجهیزات مورد نیاز صنعت گردشگری با قیمت کمتری در اختیار فعالان این صنعت بوده و به تبع آن، خدمات گردشگری با قیمتی کمتر در اختیار گردشگران قرار خواهد گرفت.
تیشه به ریشه محیط زیست آشوراده
در میان این همه اتفاقات خوب و بد، شاید بتوان به زمین خوردن کلنگ آغاز پروژه گردشگری در جزیره آشوراده را از نگران‌کننده‌ترین خبرهای سال 97 دانست؛ طرحی که به رغم تاکید مسؤولان گردشگری استان گلستان در رعایت همه ضوابط محیط زیستی و گردشگری پایدار، با مخالفت گسترده و جدی کارشناسان و فعالان محیط زیستی و گردشگری مواجه شد. این مخالفان با ارائه اسناد و مدارک موثق از ناسازگار بودن پروژه با قواعد توسعه پایدار سخن گفته و بر این باورند که طرح گردشگری آشوراده، حیات گونه‌های کم‌نظیر گیاهی و جانوری این جزیره را به خطر خواهد انداخت.

صنایع دستی

2 شهری دیگر جهانی شدند
ثبت آباده به عنوان شهر جهانی منبت و میبد به نام شهر جهانی زیلو را شاید بتوان مهم‌ترین اتفاقات سال صنایع دستی ایران دانست.
ایران به عنوان اولین کشور جهان از جهت داشتن بیشترین تعداد شهرهای جهانی صنایع دستی،‌ با ثبت این دو شهر بار دیگر ثابت کرد در این حوزه حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
ممنوعیت ورود صنایع دستی خارجی
برای حمایت از صنایع دستی کشور و تبدیل آن به یک صنعت درآمدزا، 20 قلم از انواع تولیدات صنایع دستی، در فهرست کالاهای ممنوع‌الورود قرار گرفتند تا به این ترتیب، کالاهای ارزان قیمت و غالبا بی‌کیفیت خارجی، عرصه را بر تولیدات داخلی تنگ نکند. هرچند برخی مخالفان این طرح، ممنوعیت را عاملی برای باز شدن راه‌های ورود کالای قاچاق به کشور می‌دانند.
خبر خوش بیمه فعالان صنایع دستی
خبر برقراری دوباره بیمه فعالان صنایع دستی، مطالبه چندساله و وعده قدیمی مسؤولان صنایع دستی کشور بالاخره در ماه‌های پایانی سال، از سوی معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی اعلام شد. بر اساس این خبر، همه هنرمندانی که مشخصات‌شان در بانک اطلاعاتی معاونت صنایع دستی ثبت شده مشمول بیمه خواهند‌شد.

میراث فرهنگی

خانه‌هایی که از تخریب نجات یافتند
در سال 97، خانه سیمین و جلال به عنوان اولین خانه موزه در منطقه یک تهران به پاتوق فرهنگی برای اهالی هنر و ادبیات تبدیل شد؛ خانه‌ای که بارها کابوس شوم تخریب، خواب آرامش را در هم شکست و هربار، مقاومت فعالان میراث فرهنگی مانع از این اتفاق شد. اما در سال گذشته، یک اتفاق خوب دیگر هم افتاد و آن ثبت ملی خانه پدری فروغ فرخزاد بود؛ خانه‌ای دیگر در تهران که برج‌سازان زیادی را به طمع انداخته بود.
اتفاقات موزه‌ای
در روزهای پایانی اردیبهشت 97، نخستین موزه از مجموعه موزه‌های صنعت نفت در آبادان افتتاح شد؛ در این طرح، ساختمان اولین پمپ بنزین ایران، مرمت و سپس به عنوان موزه‌ای با نام موزه بنزین‌خانه آبادان برای بازدید عموم گشایش یافت تا از نزدیک با تجهیزات مورد استفاده سوخت‌رسانی و گرمایشی، انواع دستگاه‌های پمپ بنزین همراه با تاریخچه استفاده از این دستگاه‌ها در کشور، خودروهای قدیمی سوخت‌رسان، پمپ بنزین و خودروهای قدیمی در حال سوختگیری، فضای شعبه‌های قدیمی نفت، مخازن قدیمی پرچی، مجموعه تانکرهای سوخت‌رسان و اسناد و مستندات تاریخی مربوط به توزیع فرآورده‌های نفتی آشنا شوند.
در ادامه، درست هشت ماه بعد، موزه دوم صنعت نفت هم افتتاح شد. موزه کارآموزان به عنوان دومین موزه از طرح موزه‌های صنعت نفت است که اولین و بزرگ‌ترین موزه صنعتی کشور نیز محسوب می‌شود. آموزشگاه حرفه‌ای آبادان، در واقع نخستین مرکز از مجموعه مراکز آموزش قبل از استخدام در صنعت نفت و محصول قرارداد سال 1933 میان ایران و شرکت نفت پارس و انگلیس است که بر اساس آن شرکت نفت موظف می‌شود آموزش قبل از استخدام راه بیندازد و نیروی انسانی ماهر را از داخل کشور تامین کند. در سالی که گذشت، یک اتفاق خوب موزه‌ای دیگر هم افتاد و آن هم ثبت موزه تاریخ پزشکی بوشهر در شورای بین‌المللی موزه‌ها بود.
محوری که جهانی شد
ثبت جهانی محور ساسانی یکی دیگر از اتفاقات خوش سال پیش بود. این محور که کاخ ساسان در سروستان، مجموعه فیروزآباد شامل شهرگور، بنای موسوم به آتشکده و کاخ اردشیر و مجموعه آثار دوره ساسانی بیشاپور کازرون شامل شهر تاریخی بیشابور، نقوش برجسته تنگ چوگان و غار شاپور را دربرمی‌گیرد، پس از بررسی توسط کارشناسان بین‌المللی، برای ثبت در یونسکو مورد تایید قرار گرفت. استان فارس به دلیل وجود تخت جمشید که یکی از مهم‌ترین یادگارهای تمدن باستانی است، همواره مورد توجه گردشگران خارجی بوده و ثبت این محور به رونق هرچه بیشتر گردشگری این استان کمک خواهد کرد.
بازگشت سرباز هخامنشی به کشور
سردیس سرباز هخامنشی 90 سال پیش کشف شد و 80 سال قبل هم به سرقت رفت و سر از کانادا درآورد. این کشور آخرین مقصد سرباز امپراتوری فارس نبود. نقش برجسته ایرانی یک بار دیگر هم از موزه هنرهای زیبای شهر مونترال به سرقت رفت و بالاخره در میان آثار یک مجموعه‌دار در «ادمونتون» دیده شد. اما در نهایت، پس از پیگیری‌های حقوقی بسیار، سازمان میراث فرهنگی موفق به بازپس‌گیری این سردیس و بازگرداندن آن از آمریکا به ایران شد.

«ایران مهد تمدن» اسکار گرفت
سال 97 با یک خبر خوش موزه‌ای به پایان رسید: نمایشگاه ایران مهد تمدن، در موزه درنتس شهر آسن هلند، موفق به کسب جایزه نخست موزه‌های برتر جهان در نیویورک شد.
یکی از مهم‌ترین جوایز جهانی موزه‌ها با موضوع فرهنگ و تمدن موزه‌ای کشورهای دنیا در نیویورک، با عنوان جایزه بین‌المللی هنرهای زیبا، آثار موزه‌ای نمایشگاه ایران مهد تمدن را که در هلند برگزار شده بود، حائز رتبه نخست جهان دانست. اهمیت جایزه بین‌المللی هنرهای زیبا برای نمایشگاه‌های موقت بین‌المللی، آن‌قدر ویژه است که این جایزه را اسکار جوایز موزه‌ای دنیا می‌نامند. اعطای این جایزه به نمایشگاه ایران مهد‌تمدن در هلند، در رقابت با 94 موزه جهان صورت پذیرفت.