کلید «منطقه» برای قفل تحریم‌

بانک مرکزی در دوران همتی با وجود تحریم‌های سنگین اقتصادی که علیه ایران وضع شد ساکت ننشست و برای کم اثر کردن آنها دست به کار شد. شاید سفر مقامات ایران به عراق یکی از استراتژیک‌ترین سفرها برای کشور دانست که دستاوردهای زیادی نصیب ایران کرد.
ایران 40 سال است تجربه تحریم را دارد و در هر دهه این تحریم‌ها شدت و ضعف داشته، اما هر بار توانسته بر آنها فائق بیاید و مشکلاتش را حل کند. برخی تحلیلگران معتقدند اگر از زمان شروع تحریم‌های آمریکا علیه ایران همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران بود تا این حد تحریم‌ها در اقتصاد اثر نمی‌گذاشت و ارزش پول ملی تا این حد پایین نمی‌آمد. هرچه است باید به ادامه راه نگریست.
رئیس‌کل بانک مرکزی- که رئیس‌جمهور کشورمان را در سفر به عراق همراهی کرده بود در بازگشت از عراق با اشاره به توافقات انجام گرفته با مسؤولان عراقی تاکید کرد: با روندی که در روابط اقتصادی و تجاری ایران و عراق می‌بینم و آنچه با سایر همسایگان نظیر ترکیه، آذربایجان، افغانستان و... درحال شکل‌گیری است می‌توانم خبر از شکل‌گیری یک تحول در ترکیب کالاها و خدمات صادراتی و مقاصد تجاری ایران بدهم.
وی همراهی سریع فعالان اقتصادی و پشتیبانی ارگان‌های ذی‌ربط دولتی را در تحقق این تحول شتاب موثر دانست و تاکید کرد: حذف دلار در مبادلات منطقه‌ای و جهانی ایران با دیگر کشورها یکی از نتایج مهم راهبرد جدید تجاری ایران است.
رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: وجود محدودیت در مبادلات پولی ایران و عراق به خاطر تحریم‌های آمریکا علیه ایران، پیچیدگی روابط بانکی دو کشور را زیاد کرده است، ولی ما با درک شرایط و محدودیت‌های همکارانمان در عراق و با استفاده از مکانیسم پرداخت خاص به نحو مقتضی امور را پیش برده و مطالبات و وجوه ناشی از صادرات گسترده در جریان را وصول خواهیم کرد.
همتی تأکید کرد: قدم بعدی برای تکمیل این راهبرد ایجاد تعادل در تراز تجاری با کشورهای همسایه است که تا حدود زیادی وابستگی وارداتی مستقیم ما را به دیگر کشورها کاهش می‌دهد و لذا بخش مهمی از صادرات آن کشورها به ایران از طریق صادرات مجدد آن کشورها قابل تأمین است.
وی اعلام کرد: الان در یک موقعیت ویژه برای استفاده از ظرفیت ملی برای پشتیبانی از تولید ملی و صادرات و کاهش اتکا به صدور نفت خام و واردات کالاهای ساخته شده قرار داریم که می‌تواند در شکست قطعی تحریم نقش‌آفرینی کند.
تحریم‌ها شکست می‌خورند
دکتر سید‌حمید حسینی، دبیر‌کل اتاق مشترک ایران و عراق در گفت‌وگو با جام‌جم تصریح کرد: تا هشت ماه پیش طلب‌هایی که از کشور عراق داشتیم را به یورو و دلار دریافت می‌کردیم، اما با شروع تحریم‌های آمریکا علیه ایران امکان دریافت ارز دلار و یورو از ما سلب شد، از این رو تصمیم گرفته شد طلب‌های ایران با ارز دینار دریافت شود.
حسینی ادامه داد: قرارداد گاز ایران با عراق به یورو و برق به دلار بود و عدم دریافت این مبالغ باعث انباشت پول ما می‌شد که هیچ ارزش افزوده‌ای برای ایران به دنبال نداشت. به همین دلیل تصمیم گرفته شد تا طلب‌های ایران به دینار دریافت شود و نزد بانک مرکزی عراق گیرد تا کالاهایی که مورد نیاز است از آن محل خریداری و استفاده شود.
دبیر‌کل اتاق مشترک ایران و عراق افزود: یورو کاربردی برای عراقی‌ها ندارد و بیشتر معاملاتشان با ارز دینار و دلار است. با توجه به بحث تحریم‌ها گزینه دینار برای ما باقی می‌ماند.
وی با بیان این‌که کالاهایی که در فهرست تحریم نیستند را می‌توانیم با دینار عراق خریداری کنیم، گفت: با کشور عراق توافق شده تجار این کشور کالاهایی که مورد نیاز ایران است و در فهرست تحریم نیستند را وارد عراق کنند و تحویل تجار ایرانی دهند. این کار هم رقم تجارت ایران با عراق را افزایش می‌دهد و هم هزینه‌های تحریم را می‌کاهد.
حسینی با اشاره به این‌که اکنون کالاهای مورد نیاز ایران از طریق اروپا تامین می‌شود، تصریح کرد: کالاهایی که از کشورهای اروپایی تامین می‌شود بسیار گران است و هزینه نقل و انتقال زیادی از چین به اروپا می‌پردازیم که با بهره‌مندی از ظرفیت عراق می‌توانیم این هزینه‌ها را کاهش دهیم. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: در شرایطی که کشتیرانی در حوزه انتقال پول به‌سختی انجام می‌شود استفاده از ظرفیت کشوری مانند عراق که همسایه ایران است می‌تواند نقش تحریم‌ها را تا حد زیادی در اقتصاد ایران کمرنگ کند.
سفری به موقع
دکتر ابراهیم جمیلی، رئیس‌ خانه اقتصاد ایران با بیان این‌که سفر رئیس‌جمهور به عراق لازم و به موقع بود به خبرنگار ما گفت: کشور عراق یکی از مقاصد صادراتی ماست که با شروع تحریم‌های آمریکا انتقال پول از این کشور با مشکل مواجه شد و از آنجا که سالانه چند میلیارد دلار کالای ایرانی به عراق صادر می‌شود عدم دریافت پول آن می‌تواند مشکلاتی را برای تجار ایجاد کند که بانک مرکزی به دنبال رفع این معضل است.
وی افزود: در مبادلات تجاری ایران و کشورهای منطقه دلار نقش مهمی را ایفا می‌کرد، اما بر اساس سیاست‌های تحریمی آمریکا اغلب کشورها به پیمان پولی دو یا چند جانبه رو آوردند. اگر ما هم به این سمت حرکت کنیم و براساس ارز دو کشور مبادلات تجاری را انجام دهیم، می‌توانیم کالاهایمان را با خیال راحت‌تری صادر و وارد کنیم.
جمیلی تاکید کرد: کاهش وابستگی به دلار تاثیر مستقیمی بر کمرنگ‌تر کردن اثر تحریم‌ها دارد. همچنین تهاتر کالا با کشورهایی که همسایه ایران هستند، می‌تواند نقش مهمی در این مسیر ایفا کند.
رئیس خانه اقتصاد ایران با بیان این‌که با کمرنگ کردن دلار در مبادلات تجاری، صادرات کشور ایران افزایش می‌یابد تصریح کرد: اکنون ارز کشور عراق برای ایران غیر‌قابل استفاده است به این دلیل که تجارت ایران و عراق یکطرفه است، اما اگر بتوانیم از ارز عراق بهره کافی ببریم یا بتوانیم از طریق این کشور صادرات مجدد داشته باشیم پرونده صادرات ایران در سخت‌ترین تحریم‌ها هم بسته نخواهد شد.
وی با اشاره به این‌که عراق بدهی زیادی به ایران دارد، اما امکان پرداخت آن نیست، افزود: به نظر می‌رسد اتاق مشترک ایران و عراق که یکی از فعال‌ترین اتاق‌های بازرگانی کشور است به عنوان کمیته کارشناسی دو کشور انتخاب شود و موافقت‌نامه‌هایی که در این سفر به امضا رسیده را پیگیری کند.
به گفته این کارشناس اقتصادی، عراق مهم‌ترین مقصد صادراتی ایران است و با استفاده از ظرفیت این کشور می‌توانیم کالاهای ایرانی را به سایر کشورهای منطقه صادر کنیم.