در کوچه‌های تهران

محله عودلاجان یا اودلاجان یکی از پنج محله اصلی تهران قدیم بوده که از خیابان خیام (جلیل‌آباد)، کاخ گلستان تا ناصرخسرو، حدود مسجد شاه، شمال بوذرجمهر، پامنار، جنوب خیابان امیرکبیر( چراغ برق )، میدان امام خمینی (ره) (توپخانه) تشکیل می‌شد. این محله در دوره قاجار یکی از محلات مرفه نشین تهران بوده است. همین محله آن‌قدر هویت تاریخی دارد که نمی‌شود در همین چند سطر خلاصه کرد؛ از وجه تسمیه آن گرفته تا وقتی که محل سکونت زرتشتیان تهران بود. اما عودلاجان محل زندگی یکی از روحانیون سرشناس تاریخ ایران بوده است؛ چهارراه سرچشمه، گذر میرزامحمود وزیر (کوچه شهید جاویدی)، بن‌بست مدرس، خانه‌ تاریخی و ارزشمند آیت‌ا... سیدحسن مدرس، سرسخت‌ترین دشمن پهلوی اول را در خود جای داده است. در گذشته این خانه با عنوان «خانه وزیرمختار فرانسه» مشخص شده که امروزه به نام خانه مدرس شناخته می‌شود. این عمارت قدیمی روزگاری محل رفت‌ و آمد چهره‌های بزرگ تاریخ، سیاست از جمله موتمن‌الملک پیرنیا، مشیر‌الدوله، وثوق‌الدوله، مستوفی‌الممالک، ملک‌الشعرای بهار، مصدق و حتی رضاخان بوده است. در این خانه بسیاری از تصمیمات سرنوشت‌ساز تاریخ ایران و تهران ازجمله پیش‌نویس برخی قوانین (قانون مدنی و قانون عدلیه و...) در آن نوشته شده است. این خانه پس از رها شدن در زمانی طولانی بالاخره سال ۱۳۹۳ توسط حاج محمد انصاری خریداری و پس از مرمت به عنوان دارالقرآن و خانه موزه شهید مدرس با هدف فعالیت‌های فرهنگی، پژوهشی و اجتماعی و نیز گردآوری مستندات موزهای مرتبط با شهید مدرس احیا شد. این بنا که در دوره قاجار و بر اساس الگوی معماری سنتی ایران ساخته شده اجزای مختلفی دارد که شامل سه حیاط مرکزی، اتاق‌ها، راهروها، حوض‌خانه و سه ورودی و… است. براساس شواهد و مستندات، باقی مانده مرمت آن منطبق با طرح اولیه و با هدف حفظ اصالت انجام شده است. از جمله آن می‌توان به حفظ الگوی معماری در تمام فضاهای بیرونی و اندرونی آن و مصالح به کار رفته اشاره کرد. البته خانه مرمت شده الحاقی‌هایی هم دارد که با خلاقیت به مرمت خانه اضافه شده است. از خلاقیت‌های به‌کار رفته در مرمت این بنا می‌توان به استفاده از سازه‌ای مدرن با هدف مسقف کردن حیاط مرکزی با توجه به کاربری در نظر گرفته شده برای آن اشاره کرد؛ که بدون دخالت و آسیب در سازه اصلی و سیما و منظر حیاط مرکزی انجام شده است. از آنجا که این خانه علاوه‌بر محل سکونت شهید مدرس، محل فعالیت‌های گسترده اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایشان نیز بوده است؛ بنابراین دارای فضاهای اندرونی و بیرونی است که شامل یک بخش اندرونی که محل سکونت ساکنان منزل و دو بخش بیرونی متشکل از فضاهای تدریس و تفسیر و همچنین فضاهایی برای ملاقات‌های مردمی و ملاقات با رجال است.