سوپراستارها سینما را تسخیر کرده‌اند

شما به عنوان یک فیلمساز کودک چقدر معتقدید فیلم‌های کودک و نوجوان باید حاوی نکات آموزشی باشد؟
فضایی که ما از همان ابتدا در فیلم کودک طراحی می‌کنیم دارای استانداردهای خاصی است که مخاطب و شرایطش را می‌شناسد. لاجرم خواه‌ناخواه وقتی پیش می‌رویم نکاتی در فیلم مطرح می‌شود که جنبه آموزشی دارد و ما نمی‌توانیم جلوی آن را بگیریم. معتقدم نباید در فیلم‌های کودک به شکلی تصنعی نکات آموزشی گنجانده شود؛ آن هم به نوعی که نکات آموزشی بر قصه فیلم ارجحیت داشته باشد. فیلم کودک و نوجوان شاخصه‌های خودش را دارد و با توجه به مضامین و ساختاری که از ابتدا طراحی می‌شود بار معنایی‌اش را پیدا می‌کند.
به نظر می‌رسد در ضربه فنی می‌خواستید چگونگی حفظ حریم شخصی را به بچه‌ها آموزش دهید. درست است؟
من اسم اتفاقی که در این فیلم افتاده را حفاظت از خود می‌دانم، نه حریم شخصی. در ضربه فنی تمام تلاشم بر این بود که بچه‌ها چطور باید از خودشان محافظت کنند. این محافظت گاهی به شکل یادگیری ورزش‌های دفاعی و رزمی است و گاهی به این شکل که با مهیا کردن فضایی پرمحبت و دوست‌داشتنی می‌توانند روابط بهتری برای خودشان ایجاد کنند. در مجموع اهمیت ورزش برای من در این فیلم خیلی مهم بود.
از آنجا که توجه به شخصیت‌پردازی در فیلم باعث همذات‌پنداری بیشتر مخاطب و جلب توجه بیشتر او می‌شود، چقدر برای شما این مسأله مهم است؟
نه تنها در فیلم‌های کودک و نوجوان بلکه در هر درام و داستانی، شخصیت‌پردازی اولین و مهم‌ترین بخشی است که مخاطب را به خودش جذب و همراه می‌کند. وقتی شخصیت‌های داستان ما برای مخاطب آشنا و شناخته شدن باشند در مسیری که پیش می‌رویم هیچ‌وقت دچار خطا نمی‌شویم. برای من خیلی مهم بود که شخصیت‌های داستانم بتوانند به خودی خود با تمام قوا خودشان را برای مخاطب تعریف کنند. در ضربه فنی تفاوت فاحشی بین شخصیت‌ها وجود دارد. ما شخصیت‌های مختلفی داریم از جمله شخصیت تنها، گوشه‌گیر و درسخوانی که نمی‌تواند از خودش محافظت کند و شخصیتی که مقتدر، محکم، رفیق و ورزشکار است و همین‌طور شخصیت‌های مختلف دیگر. این تفاوت و تمایز بین شخصیت‌ها و تعریف درست آن به مخاطب برای من خیلی اهمیت داشت.
چطور شد از نسیم ادبی و افشین هاشمی به عنوان بازیگران بزرگسال دعوت به همکاری کردید؟
در فیلم‌هایم ترجیحم این است از بازیگران بزرگسالی دعوت کنم که پیشینه معتبری در بازیگری داشته باشند که این پیشینه اغلب تئاتری است. در واقع می‌خواهم جنس و نوع بازی بازیگران بزرگسالم نسبت به کودکان فیلم خیلی غلو شده نباشد. به نوعی توازن بین بازی حرفه‌ای و نابازیگر حفظ شود. قبلا در صحنه تئاتر و فیلم‌های سینمایی بازی افشین هاشمی را دیده بودم و به‌خوبی می‌دانستم انعطاف بدنی و شخصیت‌پذیری خوبی دارد. برای نقش مادر هم خانم نسیم ادبی را با توجه به توانایی‌های که از او دیده بودم، انتخاب کردم.
شما جزو کارگردان‌هایی هستید که در حوزه سینمای کودک و نوجوان فعالیت‌های مستمر داشتید، ولی خیلی از همکاران دیگر شما هم هستند که به کار در این ژانر علاقه‌مندند، اما به دلیل مشکلات زیادی که کار در این حوزه دارد عطای فیلم ساختن برای کودک و نوجوان را به لقایش بخشیدند. چه عاملی شما را همچنان به فیلمسازی برای بچه‌ها ترغیب می‌کند؟
نه تنها سینمای کودک و نوجوان، بلکه سینمای مستقلی که فارغ از صرف هزینه‌های آنچنانی سعی می‌کند مفاهیم کارآمدی را به مخاطب عرضه کنند به مرور کمرنگ شده که دلیل آن را هم می‌توان تغییر شکل تعریف شده ذائقه مخاطب و جنجال‌های میلیاردی برخی فیلم‌ها دانست. بنابراین تماشاگر دیگر علاقه‌مند نیست فیلمی ببیند که سوپراستار ندارد و به قول معروف حال و هوای طنز و کمدی نداشته باشد و نکته اینجاست که در سال‌های اخیر تمام سینما به نوعی تحت سیطره این قالب قرار گرفته! به هر حال در مورد سینمای کودک باید بگویم سبقه‌اش روشن است و من به شخصه هر زمان فیلم کودک می‌سازم با خودم می‌گویم دیگر در این ژانر فیلم نمی‌سازم. به نظر می‌رسد متولیان سینمای کودک در رابطه با زنده نگه داشتن این ژانر حرف‌های زیادی را مطرح می‌کنند که اراده تحققی برایشان نیست. الان فیلم ضربه‌فنی یک هفته است اکران عمومی شده، اما حمایتی از آن نشده و قطعا در یک فیلم کودک در این فصل و بدون حمایت فروش چندانی نخواهد داشت. خیلی از دوستان من در این ژانر سال‌ها پیش به فیلمسازی در ژانرهای دیگر رو آوردند، اما من هنوز نتوانستم و طرح‌ها و داستان‌هایی برای بچه‌ها دارم که به آن علاقه‌مندم. مسأله من در واقع صرفا فیلمسازی نیست، مسأله من نسل کودک و نوجوانی است که آینده این سرزمین را می‌سازند.

ساناز قنبری

سینما