به فکر فکتان باشید !

اگر ضربه‌ای به فک‌تان وارد شده است، دندان قروچه می‌کنید، در سیستم جفت شدن دندان‌هایتان اختلالی به‌وجود آمده یا اگر آدمی مضطرب با شغلی پر استرس هستید، ممکن است مفصل گیجگاهی - فکی‌تان دچار بیماری شده باشد.

وقتی بیماری به جان فک‌تان می‌افتد!
اختلال مفصل گیجگاهی - فکی، معمولا به‌صورت درد مبهم در جلوی گوش یا گوش درد و صداهای مفصلی به‌صورت تق‌تق یا خش‌خش بروز می‌کند که می‌تواند به علت فشارهای زیاد به‌خصوص موقع خواب باشد .
درواقع با اعصاب در ارتباط است و افرادی که شغل پراسترس دارند بیشتر مبتلا به آن می‌شوند. همچنین بی‌دندانی‌ها، به‌خصوص در ناحیه خلفی می‌تواند در مفصل ایجاد درد کند‌. عادت‌های بد دهانی مثل فشار آوردن یا باز‌کردن بیش از حد دهان، غذا خوردن یکطرفه و فشار بر فک‌ها موقع تمرکز یا دندان قروچه‌های موقع خواب هم می‌توانند سبب درد و تخریب مفصل شود.

استرس به جان فک‌تان می‌افتد
افرادی که در موقع کار زیاد صحبت می‌کنند یا در مشاغلی فعالیت دارند که با استرس همراه است، مستعد ابتلا به درد مفصل فکی هستند. البته آسیب‌ها و شکستگی مفصل فکی، یکی از شایع‌ترین آسیب‌های ناشی از تصادفات یا نزاع است. بعلاوه اگر ضربه‌ای به فک از یک‌طرف وارد شود معمولا استخوان سمت مقابل می‌شکند.

فک‌تان را ورزش بدهید
اولین درمان برای اختلال مفصل فکی گیجگاهی، فیزیوتراپی و ورزش‌های فکی است و در صورت عدم بهبود استفاده از اسپلینت یا گارد (محافظ)، بین دندان‌ها بسیار مهم است و سبب برداشتن فشار از روی مفاصل می‌شود.
تمرین‌هایی وجود دارد که می‌تواند به شل‌شدن عضلات و افزایش حرکت فک کمک کند. البته این حرکات فقط باید زمانی انجام شود که دردی در فک احساس نشود:
دو انگشت خود را روی دندان‌های جلوی فک پایین‌تان قرار دهید و فک‌تان را تا جایی که راحت هستید به سمت پایین هدایت کنید. این کار را ده بار انجام دهید.
دست‌تان را زیر چانه‌تان بگذارید و سپس دهان‌تان را به آرامی باز کنید (ده بار). به کمک دستی که زیر چانه دارید، به آرامی جلوی بازشدن دهان‌تان را بگیرید .
ده بار دهان‌تان را تا جایی که راحت هستید، باز کنید.
بدون آن‌که شانه‌تان را بلند کنید، گردن‌تان را به یک طرف خم کنید تا گوش‌تان به شانه‌تان نزدیک شود. این حرکت را ده بار برای هر طرف تکرار کنید.‌

وقتی چاره‌ای جز جراحی نیست
البته شکستگی‌ها نیاز به جراحی باز دارد، ولی در سایر موارد متخصص با استفاده از آرتروسکوپ به صورت بسته و با دوربین وارد این مفصل مینیاتوری شده و درمان‌های لازم را روی دیسک مفصل انجام می‌دهد.
آسیب مفصل گیجگاهی - فکی به روش‌های گوناگونی قابل درمان است از جمله استفاده از محافظ (اسپلینت) که به بهبود وضعیت فک کمک می‌کند. ابتدایی‌ترین راهکار برای بهبود درد فکی، استراحت دادن به فک با استفاده از کیسه آب گرم است. بعلاوه نباید آدامس و ناخن بجوید یا دندان‌هایتان را روی هم فشار دهید و در طول مدت درمان نیز باید از خوردن غذاهای سفت پرهیز کنید. اگر دچار اضطراب و استرس هستید بهتر است با یک مشاور یا روانپزشک مشورت کنید .

جلوی دندان قروچه شبانه را بگیرید
پیشگیری از بروز اختلالات مفصل فکی بسیار اهمیت دارد. برای این منظور باید دندان قروچه هنگام خواب، به‌وسیله همسر یا فرد دومی بررسی شود. بیدار شدن شبانه در اثر درد یا خستگی و درد، موقع برخاستن از خواب همه نشانه فشار بیش از حد به فک است‌. توجه داشته باشید که در موقع خواب، فشار می‌تواند ده برابر جویدن عادی باشد که ابتدا به دیسک و سپس سطوح مفصلی آسیب می‌زند .

هوای فک‌تان را داشته باشید
اختلال یا آسیب فکی گیجگاهی را نباید کم‌اهمیت بشمرید، چرا که این بیماری می‌تواند به تخریب دیسک و سطوح مفصلی و در نهایت خوردگی سر استخوان و استئو آرتریت منتهی شود که درمان‌های بسیار پیچیده‌ای دارد. توجه داشته باشید که حفظ دندان‌ها یا در صورت ازدست دادن دندان، جایگزینی سریع در حفظ استخوان‌های فک و مفصل اهمیت ویژه‌ای دارد. در صورتی که ترمیم دندان یا روکش بلند باشد نیز باید بسرعت به دندانپزشک مراجعه شود .

پونه شیرازی
دانش و سلامت