زیر سایه طوبی

نمایشگاهی که افتتاح شد

سوت آغاز غیررسمی یازدهمین جشنواره تجسمی فجر روز گذشته با رونمایی از پوستر جشنواره و سرخط هویت‌های بصری این رویداد، در موسسه فرهنگی هنری صبا به صدا درآمد. در این برنامه که در طول آن دومین نشست جشنواره هم برگزار شد، کیانوش غریب‌پور از گرافیست‌های پرسابقه که مسؤولیت این بخش را به‌عهده دارد از چالش بزرگ طراحی هویت بصری گفت. او با اشاره به آثار رونمایی شده جشنواره بیان کرد: پوستر اصلی برشی از ترکیب ثلث کلمه فجر است. اگرچه هنرهای تجسمی فجر در چندین رشته برگزار می‌شود، اما نسبت به جشنواره فیلم فجر کم سروصداتر است. بر همین اساس روی اجزای کلمه فجر تمرکز کردم تا یک رویدادی منسجم و یکپارچه به چشم بیاید. از طرفی همه پوسترها با تم عکس کار شده و تک‌رنگ بود؛ چرا که می‌خواستم نوستالژی محدودیت امکانات 40 سال پیش را نشان دهم. بر این اساس روایت‌ها بیشتر با عکس و کمترین دخالت گرافیک است. مثل همان اواخر دهه۵۰ و همه برمبنای عکس سیاه و سفید و یک رنگ کار شده است.
غریب‌پور اضافه کرد هشت پوستر توسط او و دو پوستر دیگر توسط علی خورشیدپور با عکس مریم زندی و دیگری کوروش پارسانژاد برای نمایشگاه
پلاک ۴۰ با اثر کاظم چلیپا طراحی شده است.

جشن تولد در پلاک40

امسال طبق صحبت‌های مطرح شده قرار است در بخشی با عنوان «پلاک40» نمایشگاهی از آثار هنرمندان انقلاب اسلامی برگزار شود. این بخش با هدف بزرگداشت چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی شکل گرفته و موضوعی که در آن دنبال می‌شود مرور هنر 40 ساله انقلاب است، اتفاقی که اولین بار در این دوره در دل جشنواره تجسمی به آن پرداخته شده است. مسعود نجابتی و انجمن هنرهای تجسمی انقلاب و دفاع مقدس، از افراد و گروه‌هایی‌ هستند که در این بخش با جشنواره همراه شده‌اند. این نمایشگاه فردا (8 بهمن) در فرهنگسرای نیاوران افتتاح می‌شود.

سینمای تجسمی

در ادامه برنامه‌های این دوره از جشنواره، به مدت هفت روز در بخش سینمای تجسمی برنامه نمایش فیلم تدارک دیده شده است. دراین بخش هر روز در سه سئانس فیلم‌های مختلفی که با این فضا مرتبط‌ هستند به نمایش درمی‌آید. بر این اساس یک سئانس به نمایش فیلم‌های مستند شامل فیلم - پرتره‌هایی از هنرمندان تجسمی اختصاص دارد، اما علاوه بر اینها یک سئانس نمایش فیلم داستانی و یک نوبت هم برای برگزاری نشست نقد و بررسی آثار به نمایش درآمده در نظر گرفته شده است. عماد حسینی، مدیر این بخش از جشنواره است و طبق صحبت‌های او سه روز اول سینمای تجسمی به بحث سینما و نقاشی اختصاص دارد. در این روزها نشست‌های نقد و بررسی هم به نقد فیلم‌های خارجی می‌پردازد که اصطلاحا می‌توان آنها را فیلم‌های نقاشانه دانست چون نقاشی در شکل‌گیری آن کارها موثر بوده و کارگردان هر اثر با نگاه به نقاشی، فیلم خود را خلق کرده است. بعد از آن هم در چهار روز باقی‌مانده مستندهای ایرانی به نمایش درمی آید و نشست‌هایی هم با حضور هنرمندانی که فیلم‌ها درباره آنها ساخته شده برگزار می‌شود. این بخش از 9بهمن کارش را شروع می‌کند.

آغاز رسمی جشنواره

اما بخش اصلی جشنواره تجسمی فجر هم از 10 بهمن آغاز به کار می‌کند. این قسمت که علاوه بر نمایشگاه اصلی، آثار مسابقه را هم در خود جا داده است با عنوان «طوبای زرین» با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در موسسه فرهنگی - هنری صبا افتتاح می‌شود. آثار این بخش که در مرحله نهایی چیدمان قرارا دارند تا 15 اسفند قابل بازدید هستند. در همان روز هم از 10 هنرمند برجسته کشور تجلیل می‌شود. بعد از افتتاحیه رسمی هم بخش «چهارسوی هنر» 11 بهمن شروع می‌شود. بخشی که در آن گالری‌ها همراه هنرمندان و آثارشان در باغ موزه قصر حاضر می‌شوند. این قسمت از جشنواره جزو بخش‌هایی است که به گفته مدیرکل هنرهای تجسمی در آن تلاش شده تا فرصتی در اختیار همه هنرمندان از شهرستانی‌ها تا پایتخت نشین‌ها برای ارائه آثارشان قرار بگیرد. در این بخش علاوه بر گالری‌های تهران، از شهرهای مشهد، سلمان شهر، شیراز، تبریز، رشت، نوشهر، آمل، سمنان، یزد، تنکابن، اصفهان، چالوس و بابل هم در جشنواره حضور دارند و در مجموع 53 نگارخانه امسال در این رویداد شرکت کرده‌اند که به تفکیک شامل ۲۵ گالری از تهران و ۲۸ گالری از شهرستان‌ها هستند. این بخش هم تا 24 بهمن ادامه دارد.

چندنفر به جشنواره آمدند؟

همه کسانی که برای شرکت در جشنواره ثبت‌نام کردند ۵۷۶۱ نفر بودند و تصویر ۱۳ هزار و ۷۹۲ اثر به دبیرخانه به جشنواره ارسال شد. پس از چند مرحله داوری 604 اثر از ۴۸۵ هنرمند انتخاب شدند.
در رشته خوشنویسی 74 اثر از ۶۰ هنرمند، رشته عکاسی ۷۰ اثر از ۶۶ هنرمند، رشته کاریکاتور 74 اثر از ۵۶ هنرمند، رشته گرافیک ۳۹ اثر از 30 هنرمند، رشته مجسمه‌سازی ۶۸ اثر از ۵۵ هنرمند، رشته نقاشی ۱۰۵ اثر از ۷۹ هنرمند، رشته نگارگری ۶۰ اثر از ۴۹ هنرمند، رشته هنرهای جدید ۳۲ اثر از ۲۹ هنرمند، رشته تصویرسازی ۸۲ اثر از 61 هنرمند در این نمایشگاه حضور دارند. همچنین در بخش سرامیک ۱۶ اثر از 9 هنرمند انتخاب شد.

و بخش‌های دیگر...

در ادامه برنامه‌های یازدهمین جشنواره تجسمی فجر از 13 بهمن نمایشگاه «عکس روزهای انقلاب» در خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود، مجموعه‌ای که به دبیری سیف‌ا... صمدیان شکل گرفته و در آن قرار است آثار کمتر دیده شده از روزهای نخست انقلاب به نمایش دربیاید. این نمایشگاه هم تا ۲۹ بهمن برقرار است. موزه امام علی هم در جریان جشنواره میزبان نمایشگاه دستاوردهای انتشارات هنرهای تجسمی با عنوان «نمایه چهل» می‌شود. همچنین بخش «در کجا ایستاده‌ایم» هم در روزهای ۱۵ تا ۱۸ بهمن در خانه هنرمندان سه پنل تخصصی گنجانده شده است که در طول آن نشست‌های تخصصی و پژوهشی با حضور منتقدان و پژوهشگران برگزار می‌شود. در کنار اینها علاوه بر تهران در 40 شهر ایران هم نمایشگاهی از آثار محفوظ در مجموعه موزه هنرهای معاصر تهران با عنوان «چهل نمایشگاه، چهل شهر» همزمان با جشنواره برپا می‌شود.

فاطمه شهدوست

فرهنگ و هنر