پیام سفر‌«صالح»

در این رایزنی‌ها که طیف گسترده‌ای از موضوعات از مسائل اقتصادی گرفته تا مسائل امنیتی و منطقه‌ای را شامل می‌شد، رئیس‌جمهور عراق تاکید کرد کشورش بخشی از ساز و کار تحریم یا اعمال هرگونه سیاست‌های خصمانه علیه ایران نخواهد بود. وی همچنین تاکید کرد عراق نباید به میدانی برای کشمکش اراده‌های متناقض در منطقه تبدیل شود. وعده برهم صالح به پیگیری معضل ریزگردها از دیگر نکات مهم رایزنی‌های دیروز دو طرف بود. حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان هم در گفت‌وگو با همتای عراقی از توانایی دو کشور برای ارتقای ارزش مبادلات اقتصادی ایران و عراق به 20 میلیارد دلار خبر داد.

حسن روحانی در نشست هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و عراق، با تبریک برگزاری موفق انتخابات در عراق و انتخاب رئیس‌جمهور و تشکیل دولت جدید به دولت و ملت این کشور، گفت: خوشحالیم که امروز شخصیتی در عراق به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شده که نسبت به مسائل منطقه و روابط دو کشور آگاهی کامل دارد. رئیس‌جمهور روابط و همکاری‌های ایران و عراق را در سال‌های اخیر صمیمانه و برادرانه دانست و افزود: حضور مردم ایران در مراسم اربعین حسینی و مهمان‌نوازی و پذیرایی شایسته دولت و ملت عراق موجب استحکام بیشتر روابط دو کشور شده است.

رئیس‌جمهور با بیان این‌که در سال‌های گذشته در عمل ثابت کردیم که در مسیر توسعه امنیت در عراق در کنار دولت و ملت این کشور قرار داریم، افزود: دولت و ملت ایران در راستای توسعه و پیشرفت عراق نیز در کنار دولت و ملت این کشور خواهد بود.

صالح: پیامی روشن از بغداد آورده‌ام

رئیس‌جمهور عراق در نشست خبری با قدردانی از میزبانی شایسته و گرم رئیس‌جمهور و مسؤولان جمهوری اسلامی ایران،‌ گفت: امروز پیامی روشن از بغداد آورده‌ام که در عراق اهمیت روابط با جمهوری اسلامی ایران را درک می‌کنیم و این روابط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بین دو کشور، ریشه در تاریخ دارد.

برهم صالح با تأکید بر این‌که ملت‌های ایران و عراق در بسیاری از حوادث مهم منطقه حامی یکدیگر بوده‌اند، خاطرنشان کرد: ما حمایت‌های شما از مردم عراق را برای مبارزه با استبداد صدام فراموش نمی‌کنیم. همچنان که موضع اخیر ایران در مبارزه با تروریسم فراموش نمی‌شود و ایران نقش بزرگی در شکست تروریسم داشت.

وی با تأکید بر این‌که اهمیت فراوانی برای این پیوندهای مشترک قائل هستیم و می‌خواهیم به شرایطی بهتر از آنچه در آن قرار داریم، برسیم، گفت: این شرایط و روابط بهتر، امری است که ملت‌های دو کشور و منطقه شایسته آن هستند.

صالح خاطرنشان کرد: مطمئنا عراق بخشی از ساز و کار تحریم یا اعمال هرگونه سیاست‌های خصمانه علیه ایران نخواهد بود.

روحانی هم گسترش روابط بانکی را در توسعه روابط تجاری و اقتصادی دو کشور حائز اهمیت دانست و با اشاره به تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران، گفت: اکنون ثابت شده که آمریکایی‌ها هرگز در آن قدرتی که تصور می‌کنند، نیستند و باید بخوبی بدانند که ایران و عراق مناسبات تاریخی و عمیقی با هم دارند.

رئیس‌جمهور با اشاره به این‌که ایران و عراق همواره دوستانه در کنار هم قرار داشته و روابط خود را براساس معاهدات بین‌المللی شکل داده‌اند، گفت: اقدام امروز دولت آمریکا برخلاف توافقات بین‌المللی و قطعنامه‌های سازمان ملل است و مطمئنا در این مسیر پشیمان خواهد شد.

چشم‌انداز 20 میلیارد دلاری برای مبادلات اقتصادی

مباحث اقتصادی، بخش مهمی از رایزنی‌های دیروز حسن روحانی و برهم صالح را به خود اختصاص داد.

روحانی دیروز در نشست خبری مشترک با رئیس‌جمهور عراق تاکید کرد: امروز ارزش مبادلات تجاری و اقتصادی ایران و عراق به حدود 12 میلیارد دلار می‌رسد که با توجه به ظرفیت‌های گسترده‌ای که
دو کشور از آن بهره‌مند هستند، این رقم می‌تواند به 20 میلیارد دلار افزایش یابد.

دو طرف در رایزنی‌های دیروز خود درباره تبادل برق، گاز، فرآورده‌های نفتی و همچنین فعالیت‌های دو کشور در زمینه‌های کشف و استخراج نفت و اتصال راه‌آهن دو کشور از سمت غرب و جنوب، گفت‌وگو کردند.

راه‌آهن شلمچه به بصره: رئیس‌جمهور در این زمینه افزود: مقدمات اتصال راه‌آهن شلمچه به بصره کاملا مهیا است و با اقدامات وزارت دارایی عراق، شرکت ایرانی می‌تواند کار خود را شروع کند و با تکمیل این 35 کیلومتر خط آهن، روند انتقال محموله‌های تجاری و مسافر میان دو کشور بویژه در ایام اربعین تسهیل خواهد شد. روحانی تاکید کرد: اجرای این پروژه در آینده نزدیک امکان‌پذیر است.

برهم صالح هم در این باره گفت: مرتبط ساختن خطوط راه‌آهن بین دو کشور کمک فراوانی به جابه‌جایی زوار می‌کند و همچنین اقدام مهمی برای زیرساخت‌های اقتصادی و تجاری بین دو کشور است.

رئیس‌جمهور عراق با اظهار امیدواری به این‌که در خلال پروژه‌های مرتبط ساختن خطوط راه‌آهن بین دو کشور فضایی ایجاد شود که عراق نقشی فراتر در منطقه و زمینه‌ای برای برقراری ارتباط بین کشورها داشته باشد، افزود: در این صورت کشورهای منطقه از نزاع بر سر مسائل بی‌اساس دست کشیده و به سمت مسائل مهم‌تر برای جوانان سوق می‌یابند.

ایجاد منطقه آزاد تجاری: روحانی ایجاد یک منطقه آزاد تجاری میان دو کشور را از دیگر موضوعات مورد توافق در نشست هیات‌های عالی‌رتبه ایران و عراق ذکر کرد و اظهار کرد: در این منطقه آزاد تجاری می‌‌توانیم صنایع مشترک ایجاد کنیم و این موضوع مهم مورد توافق دو کشور بود که کمیسیون مشترک می‌تواند اجرای آن را سریعا پیگیری کند.

برهم صالح هم بر اهمیت ایجاد مناطق تجاری آزاد مرزی میان دو کشور تاکید کرد.

حضور سیاسی آمریکا در منطقه ابدی نیست

مجتبی امانی

تحلیلگر مسائل منطقه

روابط ایران و عراق بخصوص بعد از سقوط صدام روند روبه‌رشدی در همه ابعاد اقتصادی، سیاسی و امنیتی داشته است. بخش مهمی از این همکاری‌ها در حوزه مسائل امنیتی بوده، بخصوص در مبارزه با داعش. جمهوری اسلامی ایران نشان داد از تمامیت ارضی عراق حمایت و با تمام وجود با قدرت گرفتن تروریسم و نیروهای برانداز نظام حاکم بر عراق مبارزه می‌کند. اگر ایران در پی اخذ موافقت‌های بین‌المللی برای مبارزه با داعش بود امکان داشت داعش سراسر عراق را به سلطه خودش در بیاورد و کسانی که واقعه سرازیر شدن داعش را از شمال عراق به سمت جنوب پیگیری می‌کردند، دیدند که ایران با سرعت عمل و اقتدار خودش توانست باعث روحیه بخشیدن به عراق برای رهایی از این مهلکه شود و از افتادن عراق به دامن تروریست‌ها و از بین رفتن این کشور جلوگیری کند.

ایران هیچ‌گاه برای مبارزه با داعش در پی موافقت آمریکایی‌ها نبود و الان هم انتظار می‌رود دولت عراق اعم از رئیس‌جمهور و نخست وزیر و مجلس عراق در روابط خود با ایران، توجهی به آمریکا نداشته باشند. حتما در اذهان مردم باقی خواهد ماند که دولت و ملت ایران و عراق یار و یاور همدیگرند و باید تلاش کنند که توطئه‌ها مانع این وحدت و همدلی نشود.

بدون شک کشورهای همسایه ایران متوجه این هستند که این قوانین ظالمانه و حضور سیاسی و نظامی آمریکا در منطقه ابدی نیست و آنچه همگان به آن اذعان دارند این است که این کشورها باقی خواهند ماند و باید به‌گونه‌ای رفتار کنند که در آینده خاطرات دردناک همکاری برخی کشورها با آمریکا در اذهان ملت‌های منطقه باقی نماند. ایران نشان داده روابطش با کشورهای همسایه تابع یکسری اصول است و برای حفظ روابط احترام‌آمیز متقابل پیشنهادهای سیاسی، اقتصادی وامنیتی به همه کشورها داده و از آن استقبال می‌کند.

روش ایران بعد از انقلاب این بوده و هست که به حاکمیت کشورهای همسایه احترام بگذارد و همواره سعی بر این داشته با هرگونه تلاش برای تجزیه این کشورها مخالفت جدی کند. به نظر می‌رسد وجود یک همسایه قدرتمند و حافظ امنیت منطقه برای همه کشورهای همسایه ایران بسیار مفید خواهد بود.

ضرورت شکل‌گیری نظام منطقه‌ای جدید

مسائل منطقه، بخش دیگری از گفت‌وگوهای دو طرف را به خود اختصاص داد.

روحانی در این بخش به همکاری‌های منطقه‌ای دو کشور اشاره کرد و گفت: ایران و عراق، تقویت ثبات و امنیت منطقه را به نفع مردم منطقه می‌دانند و معتقدند که کشورهای منطقه بدون نیاز به مداخله خارجی و با گسترش همکاری‌های مشترک، قادرند امنیت و ثبات منطقه را تامین کنند.

روحانی ابراز امیدواری کرد با تلاش مشترک کشورهای منطقه و بویژه دو کشور ایران و عراق، امنیت و ثبات منطقه تقویت شود و جنگ ویرانگر و ظالمانه یمن پایان یابد و ثبات و امنیت در سوریه و کل منطقه ایجاد شود.

رئیس‌جمهور تاکید کرد: ما امنیت و توسعه عراق را امنیت و توسعه ایران می‌دانیم و معتقدیم روابط بسیار نزدیک دو ملت، باید روز به روز عمیق‌تر و همکاری‌های مشترک اقتصادی و سیاسی دو کشور دوست، بیش از پیش تقویت شود.

وی با تأکید بر ضرورت تلاش در راستای ثبات و امنیت منطقه‌ای، اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران خواهان برقراری روابط برادرانه و صمیمانه با همه همسایگان خود است.

روحانی با تأکید بر این‌که آنچه در سال‌های اخیر در منطقه شاهد بوده‌ایم، حاصلی جز غارت و نابودی کشورهای منطقه نداشته است، گفت: ایران و عراق به عنوان دو کشور مهم و تأثیرگذار می‌توانند نقش بسزایی در توسعه صلح و ثبات منطقه ایفا کنند.

رئیس‌جمهور عراق هم با تأکید بر این‌که زمان آن رسیده که در منطقه نظام منطقه‌ای جدیدی شکل گیرد که تأمین‌کننده منافع ملت‌ها باشد، افزود: در این راستا اهمیت بالایی برای نقش جمهوری اسلامی ایران قایل هستیم و همچنین عراق باید نقش مهم و محوری در این خصوص داشته باشد.

صالح با بیان این‌که عراق باید به عرصه‌ای برای اشتراک منافع ملت‌های منطقه تبدیل شود و نه میدانی برای کشمکش اراده‌های متناقض افزود: نظام جدید منطقه‌ای باید مبتنی بر همگرایی سیاسی و همکاری ملت‌ها باشد که در این راستا استقلال و حاکمیت کشورها محترم و مقدم شمرده شود.

وی ادامه داد: در همین چارچوب باید منافع ملت‌ها و کشورها را بر هر ملاحظه‌ای مقدم بداریم و در همین راستا از وزارتخانه‌های خارجه و صنایع می‌خواهم که فعالیت‌های مشترک را گسترش دهند.

رئیس‌جمهور عراق با بیان این‌که متأسفانه امروز در منطقه شاهد شرایط تأسف‌بار و درگیری‌ها و کشمکش‌های بی‌فایده هستیم، خاطر نشان کرد: باید شرایط جدید و نظام منطقه‌ای با ثباتی را ایجاد کنیم که مبتنی بر همگرایی و منافع ملت‌ها باشد و مطمئناً جمهوری اسلامی ایران در این راستا نقشی محوری دارد.

رئیس‌جمهور عراق: موضوع ریزگردها را شخصا پیگیری می‌کنم

مساله محیط زیست یکی دیگر از محورهای گفت‌وگوی هیات‌های ایران و عراق بود.

مقابله با ریزگردها: برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق گفت: مسائل محیط زیستی مشکلاتی جهانی هستند، اما این مشکلات تأثیراتی بزرگتر از هر جای دیگر در منطقه دارد و همکاری‌ها در زمینه آب و دیگر مسائل محیط زیستی به ملت‌های دو کشور کمک می‌کند.

وی افزود: ایران و عراق باید با تشکیل کارگروهی مشترک پروژه‌های عملی برای مهار گرد و غبار، بیابان‌زدایی و استفاده بهتر از منابع آبی را ساماندهی کنند و مطمئن باشید من خود شخصا این موضوع را پیگیری می‌کنم.

رئیس‌جمهور کشورمان هم در خصوص معضل ریزگردها گفت: امروز بخشی از مردم ما در مرزهای غربی و جنوبی با مشکل ریزگردها مواجه‌اند و باید همکاری نزدیکی برای بیابان‌زدایی و مقابله با پدیده گرد و غبار در جنوب عراق و ایران شکل بگیرد تا بتوانیم بر این مشکل فائق آییم.

روحانی گفت: رئیس‌جمهور عراق وعده دادند که شخصا این موضوع را پیگیری خواهند کرد و بی‌تردید همانطور که دو کشور با کمک یکدیگر موفق شدند مردم را از رنج داعش نجات دهند، اکنون نیز با کمک یکدیگر می‌توانند مردم دو کشور را از رنج ریزگردها رهایی بخشند و نجات دهند.

لایروبی اروندرود: رئیس‌جمهور مساله لایروبی در اروندرود و شط‌العرب را برای دو کشور حائز اهمیت برشمرد و موجب منافع خوب برای دو کشور دانست و تاکید کرد: این اقدام باعث آبادانی بیشتر خرمشهر، آبادان، بصره و فاو خواهد شد.