دوبلور باید با تکنیک‌های بازیگری هم آشنا باشد

او متعلق به نسل طلایی دوبله و سینما و تلویزیون در دهه 40 است و همراه منوچهر اسماعیلی، خسرو خسروشاهی و مرحوم ایرج ناظریان حضوری جدی و تعیین‌کننده‌ در دوبله داشته‌اند. جلیلوند جای اغلب بزرگان هنر بازیگری صحبت کرده است. ویژگی صدای جلیلوند به گونه‌ای است که توامان می‌تواند به جای یک‌قهرمان، ضدقهرمان، آدم لمپن یا متشخص و اصیل‌زاده و... گویندگی کند. جیمز کابرن، کریستوفر پلامر، کرک داگلاس، پل نیومن، برت لنکستر، ریچارد برتون، اد هریس، بروس ویلیس، پیتر اوتول، یول برینر، مارلون براندو و شون کانری بازیگران معروف و صاحب نامی هستند که با صدای مردانه، با وقار و جذاب جلیلوند برای مخاطبان ایرانی به چهر‌های محبوبی مبدل شده‌اند. جلیلوند در عرصه بازیگری در تلویزیون در نقش‌های ماندگاری در فیلم‌های تلویزیونی نظیر پدرم حاج محمود و سریال‌هایی چون معمای شاه، عبور از پاییز و یلدا بازی داشته است.

آیا در حین بازی در فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی از بزرگانی مثل پیتر اوتول، پل نیومن و مارلون براندو که به جای آنها گویندگی کرده‌اید الگو برداری انجام داده‌اید؟

تاثیرپذیری یا الگوبرداری تابع شرایط خاصی است و معتقدم یک بازیگر باید تا قبل از جلوی دوربین رفتن تاثیرپذیری‌اش را انجام بدهد و موقعی که کارگردان فرمان حرکت را می‌دهد باید به بازی‌اش تمرکز داشته باشد. اگر بازیگر به مسائل دیگری توجه داشته باشد تمرکزش حین بازی از بین می‌رود. من هم اگر بخواهم چنین کاری را انجام بدهم کارگردانی که باهوش باشد به من می‌گوید جلیلوند چه شد بازی‌ات یک جور دیگر شده و احساس می‌کند من تغییر حالتی در حرکت و نوع بازی‌ام داده‌ام وبه طور مثال اگر بخواهم در بازی‌ام فلاش‌بکی به بازی مارلون براندو در کارهای شاخصش بزنم باید این ارجاع و فلاش بک قبل از شروع فیلمبرداری باشد و اگر حین بازی‌ام بخواهم این کار را انجام بدهم نمی‌توانم به صورت درستی بازی‌ام را جلوی دوربین انجام بدهم. به بازی شون کانری علاقه خاصی دارم و در چند کاری که بازی کردم مثل قلاده‌های طلا مخلوطی از براندو وکانری را با هم تلفیق کردم. آرامش براندو با ویژگی‌های مردانه کانری ترکیب و هارمونی مناسبی را برای من به وجود می‌آورد.

این روزها بازی شما در سریال بازپخشی عبور از پاییز برای علاقه‌مندان دوبله خاطرات زیادی را به وجود آورده است. عبور از پاییز اولین تجربه بازی شما در سریال بود؟

تازه از آمریکا به ایران آمده و کمتر سریال‌های ایرانی را دیده بودم و فریدون جیرانی مرا به مرتضی جودی، تهیه‌کننده سریال پیشنهاد داد و مسعود شاه‌محمدی هم در نهایت مرا برای این نقش انتخاب کرد. برای خود من قبول بازی در این سریال چالش بزرگی بود، زیرا قرار بود در یک سریال سی قسمتی نقش اول را بازی کنم.

شخصیتی را بازی کردید که از شما خیلی دور است؟

بله، این مرد پولدار، متنفذ، درون گرا و سرد خیلی دیکتاتور ماب و مقتدر بود. در حالی که من آدم بذله‌گو و شادی هستم و بازی در چنین قالبی دشوار بود.

شما با توانمندی، سردی رفتار این شخصیت را در صدایتان جاری کردید...

به هر حال دوبله حرفه اصلی من است و تلاش کردم از توانایی‌های کار دوبله در جهت رنگ‌آمیزی نقش بهره‌برداری لازم را انجام بدهم. در تمام مدتی که در این سریال مشغول بازی بودم ایزوله زندگی کردم و رفت و آمدهای خانوادگی و دوستانه را به کمترین حد ممکن رساندم تا با تنهایی و انزوای این آدم همراه بشوم.

در سریال یلدا در نقش یک مرد باتجربه فرزانه و متین و موقر بازی شایسته‌ای ارائه کردید...

حضور داوود میر باقری در کنار برادرشان برای من یک امتیاز ویژه برای بازی در یلدا بود. به نظر من و خیلی از مردم و منتقدان امکان حضور بیشتر پدر در داستان، درام را جذاب‌تر می‌کرد. این آدم، آدمی اهل دین و درستکار بود و وصیت‌نامه‌اش برای فرزندانش چالش زیادی ایجاد کرد.

در سریال نوشدار هم حضور کوتاهی داشتید...

از بازی در این سریال چندان راضی نیستم و بازی من در قسمت‌های خارج از کشور سریال بود که با توجه به کمبود بودجه کم شد.

در سریال تاریخی معمای شاه هم نقش یک ژنرال نام آشنای آمریکایی را بازی کردید...

بله، در این سریال نقش ژنرال هازیر را بازی کردم که شخصیت باهوش و کاریزماتیکی داشت.

از برنامه هنر دوبله و مسابقه تلویزیونی ستاره بیست به‌عنوان مجری و کارشناس بگویید...

تجربیاتی جذاب و به نوعی مرتبط با کارم در دوبله بود و خیلی راحت و روان جلوی دوربین حضور پیدا کردم. موقعی که کلام شما نفوذ داشته باشد مخاطب تلویزیونی را به کار جلب می‌کند.

دوبلوری سخت‌تر است یا بازیگری؟

دوبله کار بسیار مشکل‌تری است. بازیگر جلوی دوربین جدا از بیانش از بدنش نیز می‌تواند در جهت ارتباط با مخاطب استفاده کند، اما دوبلور باید بتواند فقط از طریق صدایش نقش را برای مخاطب قابل باور کند. دوبلوری در کارش موفق است که به تکنیک‌های بازیگری هم آشنایی داشته باشد و تکنیک را با تجربه تلفیق کند. یک دوبلور باید در یک صدم ثانیه خودش را با حالت بازیگری که جایش گویندگی می‌کند هماهنگ کند و این کار بسیار دشواری است.

در دوبله کدام بازیگر با سختی و چالش بیشتری روبه‌رو بوده‌اید؟

من جای خیلی از بزرگان بازیگری گویندگی کرده‌ام. یکی از بازیگرانی که دوبله‌اش برایم سخت و در عین‌حال جذاب بود پیتر اوتول، بازیگر انگلیسی است که در فیلم لارنس عربستان بازی کرد و به خاطر بازی در این فیلم اسکار هم برد. جای مارلون براندو هم دوبله‌کردن خیلی جذابیت داشت. نوع صدا و شخصیت براندو به‌گونه‌ای است که دوبلور را برای نشان دادن مهارتش به چالش می‌کشد. براندو جزو بازیگران صاحب سبک است.

صدای اصلی براندو توام با خش و تودماغی حرف زدن است. نکته‌ای که شما در دوبله صدای او آن را رعایت کردید؟

من همیشه سعی می‌کنم تا آنجایی که ممکن است به اصل صدا و خصلت‌های مربوط به بازیگر در دوبله وفادار باشم. براندو آدمی با اخلاق‌های خاص و پیچیده و یک شخصیت عصیانگر است. او حتی با حالات چشمانش با شما حرف می‌زند. من قبل از شروع دوبله چند بار فیلم یا سریال را می‌بینم تا با لحن و جنس صدای اصلی بازیگر آشنا شوم. برای هر بازیگری باید به شیوه خاصی حرف زد.

آیا بازیگری را همچنان در کنار دوبله جدی دنبال می‌کنید؟

بستگی به نوع و کیفیت پیشنهادات دارد و به هر حال بازیگری و دوبله شباهت‌های زیادی دارند و تجربه‌هایی که در این پنج دهه در دوبله داشتم در بازیگری به من کمک‌های زیادی کرده است.

احمد محمد اسماعیلی