سریع‌تر از قالیچه پرنده!

اَبَرقطارها، رقیب جدید هواپیماها

استفاده از فناوری شناوری مغناطیسی، مَگلِو (maglev) در صنعت حمل‌ونقل شاید ایده‌ای آینده‌نگرانه به نظر برسد. اما واقعیت این است قطارهایی که از این فناوری استفاده می‌کنند از سال
1363/ 1984 کاربردی شده‌اند. قطارهای مگلو گونه‌ای از قطارها هستند که به‌طور شناور در هوا در فاصله کمی از ریل قرار می‌گیرند و بدون دریافت مقاومت زیادی از محیط می‌توانند با سرعت‌های بسیار زیاد به پیش بروند. این قطارها برای حرکت خود از نیروی الکترومغناطیسی بهره می‌گیرند.

در سال 1394/ 2015 سرعت یک نمونه قطار مگلوی ژاپنی به بالاتر از 600 کیلومتر بر ساعت رسید. با این حال محققان دانشگاه ساوت‌وست جیائوتانگ در شانگهای چین، درحال آزمایش نمونه‌ای از قطارهای فوق‌سریع براساس این فناوری هستند که به شکل بالقوه می‌تواند بیش از هزار کیلومتر بر ساعت سرعت داشته باشد. این قطارهای اَبَرمگلو، از فناوری نمونه‌های قبلی استفاده می‌کنند با این تفاوت که در نسل جدید این قطارها از نوعی لوله‌های خلآ استفاده می‌شود که با کاهش اصطکاک، سرعت را افزایش می‌دهد. قطارهای ابرمگلو، حرکت در مسافتی که سه‌ساعت به‌طور معمول طول می‌کشد را در نیم‌ساعت امکان‌پذیر می‌کند.

با این حال و در شرایطی که هنوز حرکت قطارهای مگلو در برخی از شهرهای آمریکا و آسیا مورد بررسی قرار دارند، راه‌اندازی قطارهای ابرمگلو در یکی دو سال آینده عملی نخواهد بود.

جاده‌ هوشمند و کاهش تصادفات

سالانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند و بیش از این تعداد نیز مصدوم و مجروح می‌شوند. ظهور جاده‌های هوشمند متصل به فناوری اینترنت اشیا می‌تواند به میزان چشمگیری از میزان مرگ‌ومیرهای جاده‌ای بکاهد. جاده‌های مجهز به حسگرهای اینترنت اشیا می‌توانند با خودروهای هوشمند ارتباط لحظه‌ای برقرار کنند و با آگاه کردن آنها از بهترین مسیرها، از بروز شرایط خطرناک جاده‌ای پیشگیری کنند.

درحال حاضر اتحادیه اروپا در حال اجرای طرحی در این زمینه در کشور پرتغال است. براساس این طرح، قرار است هزار کیلومتر جاده هوشمند در این کشور ساخته شود. در این برنامه، مجموعه‌ای از پیشرفته‌ترین فناوری‌ها در زمینه حمل‌ونقل، امکان برقراری ارتباط بی‌سیم میان زیرساخت‌های جاده‌ای و خودروهای هوشمند را فراهم می‌کند. کمک به بهبود امنیت جاده‌ها تنها جنبه مثبت جاده‌های مجهز به فناوری هوشمند نیست.

بتازگی یک طرح آزمایشی در کشور سوئد در حال تکمیل است که در آن دو کیلومتر از جاده‌های هوشمند به مسیرهایی الکتریکی‌ای تبدیل می‌شود که خودروها و کامیون‌های الکتریکی را در حین حرکت در جاده شارژ می‌کند. در آینده باتری‌های بی‌سیم شارژکننده در زیر سطح جاده‌ها جاسازی خواهد شد تا ضمن کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی از میزان آلودگی هوا نیز کاسته شود.

مسیرهای هوایی دوچرخه‌سواری

ایجاد شبکه‌ای از مسیرهای دوچرخه‌سواری در بالا و روی خیابان‌های شهر، نه تنها دوچرخه‌سواری را راحت‌تر می‌کند و از خطرات آن می‌کاهد، بلکه می‌تواند تراکم و شلوغی بزرگراه‌ها را نیز کاهش دهد. شهر زیامن در جنوب‌شرقی چین سال گذشته طولانی‌ترین مسیر هوایی دوچرخه‌سواری در جهان را ساخت. این مسیر که در ارتفاع پنج متر بالاتر از جاده ساخته شد، 6/7 کیلومتر طول دارد و در 13 نقطه به مسیر حمل‌ونقل عمومی متصل می‌شود.

گرچه در حال حاضر تنها تعداد انگشت‌شماری از این شبکه‌ها در نقاط دیگر جهان وجود دارد، شرکت خودروسازی آلمانی ب‌ام‌و می‌خواهد این شرایط را تغییر دهد. این شرکت خودروسازی، بتازگی در همکاری با دانشگاه‌های چین، طرحی را برای ساخت مسیرهای هوایی برای دوچرخه‌های الکترونیک و اسکوترهای برقی در شانگهای ارائه داد. این مسیر آینده‌نگرانه شامل یک لوله هوایی بسته است که دوچرخه‌سواران را قادر می‌سازد با توجه به آب و هوای کنترل شده داخل محفظه در تمام طول سال براحتی دوچرخه سواری کنند. در حال حاضر صدها میلیون دوچرخه برقی در چین وجود دارد که می‌تواند از این مسیر استفاده کرده و این تعداد بسرعت در حال افزایش است؛ زیرا مردم چین با آلودگی شدید هوا دست و پنجه نرم می‌کنند.

تهران - مشهد با هایپرلوپ در 44 دقیقه

مفهوم هایپرلوپ را ایلان ماسک، مخترع و کارآفرین معروف و مدیرعامل شرکت‌های «تسلا» و «اسپیس ایکس» در سال 1391/2012 معرفی کرد. او اعلام کرد مهندسان شرکت‌های تسلا و اسپیس‌ایکس شروع به کار روی نمونه‌ای از این فناوری کرده‌اند. نوآوری نویدبخش و پرسرعت هایپرلوپ شامل لوله‌های با فشار پایین است که کپسول‌هایی تحت فشار در داخل آنها قرار می‌گیرند. این کپسول‌ها می‌توانند با سرعت 1220 کیلومتر در ساعت حرکت کنند و مسافران را در مدت 35دقیقه از سانفرانسیسکو به لس‌آنجلس (یا در 44 دقیقه از تهران به مشهد) برسانند!

از زمان اعلام این ایده، شرکت‌های مختلفی شروع به کار روی آن کردند. شرکت «ویرجین هایپرلوپ وان» که ریچارد برانسون، رئیس و بنیانگذار گروه شرکت‌های ویرجین تاسیس کرده یکی از این شرکت‌هاست. در سال 1396/ 2017 این شرکت موفق شد نمونه اولیه کاملی از سیستم هایپرلوپ را با موفقیت آزمایش کند. ویرجین هایپرلوپ وان، امیدوار است تا سه سال آینده یک سیستم کاربردی هایپرلوپ را راه‌اندازی کند. از آنجا که سیستم‌های فعلی به منظور ارائه خدمات مقتضی برای مسافران طراحی شده‌، کپسول‌ها قادر خواهند بود هر دو دقیقه یک بار شروع به حرکت کنند. حرکت کپسول‌ها در این فواصل زمانی نسبت به چیزی که در شبکه‌های ریلی کنونی شاهد هستیم زمان انتظار مسافران را بسیار کوتاه‌تر خواهد کرد.

بالگردهای خودران

ایده سوار شدن در یک تاکسی چندپره‌ای خودران و پرواز به سمت محل کار شاید هنوز تخیلی به نظر برسد، اما شرکت‌های زیادی در تلاش برای واقعی کردن آن هستند. در کنار اتومبیل‌های خودران که تبلیغات زیادی در مورد آزمایش آنها در جاده‌های تعدادی از کشورها صورت گرفت، هواپیماهای خودران نیز نقش مهمی در آینده حمل‌ونقل ایفا خواهند کرد.

شرکت هوافضای ایرباس اوایل سال جاری میلادی پرواز آزمایشی هواپیمای خودران واهانا که برخاستن و نشستن آن به صورت عمودی انجام می‌شود را به شکل موفقیت‌آمیزی تکمیل کرد. ایرباس امیدوار است بتواند ناوگانی از این هواپیماها را تولید کرده و آنها را روی بام شهرهای بزرگ مستقر کند. این ناوگان شهروندان را قادر خواهد ساخت در مناطق شلوغ و پرترافیک به‌راحتی رفت‌وآمد کنند. در صورت پیشرفت طبق برنامه، یک تاکسی هوایی کاملا کاربردی در دو سال آینده آماده به کار خواهد بود.

ایرباس تنها شرکتی نیست که خود را وارد صنعت تاکسی هوایی کرده است. سال گذشته، شرکت تحقیقاتی هوایی آرورا یک بالگرد کاملا خودران را که از قابلیت کنترل از راه دور برخوردار بود، طراحی کرد. با استفاده از حسگرهای دوربین پیشرفته و فناوری لیدار (رادار لیزری) از برخورد این هواپیماها با هرگونه مانعی جلوگیری می‌شود و هواپیما می‌تواند به طور مستقل، مناسب‌ترین مسیر را برای رسیدن به مقصد انتخاب کند. رقابت برای ساخت این نوع هواپیماها همچنان در حال افزایش است. شرکت اوبر و تعدادی از شرکت‌های چینی از جمله شرکت چینی ایهانگ نیز که اجازه آزمایش پهپاد تاکسی 184 خود را در ایالت نوادای آمریکا کسب کرده، سرمایه‌گذاری‌های عمده‌ای روی این فناوری نوپا انجام داده‌اند.

منبع: World Economic Forum

یاسمین مشرف

جام‌جم