4 زاویه از پیشرفت‌های برقی

این رویداد بین‌المللی در فضایی به وسعت ۳۹ هزار مترمربع برگزار شد. شرکت‌های تولیدکننده و واردکننده مرتبط با بخش روشنایی، گروه سیم و کابل، سازندگان تابلوی برق، تجهیزات برقی، اتوماسیون و سیستم‌های ابزار دقیق و خطوط انتقال برای ارائه محصولات خود حضور پررنگی در این نمایشگاه داشتند. در کنار شرکت‌های بزرگ و شاخص که بخش عمده غرفه‌های نمایشگاه را به خود اختصاص داده بودند، چند شرکت دانش‌بنیان این حوزه نیز برای جلب مشتری و ورود به بازار رقابت، محصولات خود را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده بودند.

مهندسی معکوس بُردهای الکترونیک

محققان در شرکت دانش‌بنیان «رویال صنعت سامانه» با طراحی و ابداع روشی جدید مبتنی بر تحلیل تصاویر پرتو ایکس موفق به نقشه‌برداری و تحلیل دقیق مواد تشکیل‌دهنده بُردهای الکترونیک بسیار پیچیده‌ای شده‌اند که در ماشین‌آلات و حتی برخی ربات‌های صنعتی استفاده می‌شود. محققان این شرکت معتقدند برخلاف روش‌های دیگر مهندسی معکوس که در کشورهایی مانند چین استفاده می‌شود و تخریب‌کننده هستند، می‌توانند به نقشه استاندارد بُردها بدون هیچ نوع آسیب فیزیکی به بُرد اصلی دست پیدا کنند.

محمد ساکی، مدیر فروش این شرکت به جام‌جم می‌گوید: نرم‌افزار تحلیلگر تصاویر پرتو ایکسی که مهندسان شرکت طراحی کرده‌اند قادر است تا 24 لایه مهندسی معکوس بُردهای الکترونیک را انجام دهد و حتی قابلیت بازکردن قفل‌های قطعات قابل‌برنامه‌ریزی را نیز دارد. به گفته ساکی این فناوری می‌تواند به تمام صنایعی که در آنها از دستگاه‌ها یا ماشین‌آلاتی استفاده می‌شود که دارای بُرد الکترونیک است مانند صنایع خودروسازی، لاستیک‌سازی،پزشکی، پتروشیمی، نفت و صنایع غذایی کمک کند. مدیر فروش این شرکت دانش‌بنیان، در ادامه افزود: در حال حاضر با توجه به شرایط ناعادلانه تحریم‌ها و محدودیت‌هایی که برای واردکردن ماشین‌آلات صنعتی و قطعات آنها وجود دارد، بسیاری از ماشین‌آلاتی که دچار مشکلی در بُرد الکترونیک می‌شوند به‌دلیل نبود دسترسی به بُرد جدید که دیگر تولید نمی‌شود یا به ایران وارد نمی‌شود، غیرقابل استفاده خواهد بود، اما مهندسان شرکت ما قادرند پس از تحلیل بُرد با اشعه ایکس، به نقشه آن دست پیدا کنند و علاوه بر بازسازی و رفع مشکل، نقشه آن را در اختیار صاحب دستگاه قرار دهند تا در صورت بروز مشکلات بعدی باز هم قادر به تعمیر آن باشند. ساکی با اشاره به موفقیت‌هایی که این شرکت دانش‌بنیان تاکنون در زمینه بازسازی و بهینه‌سازی بُردهای صنعتی داشته تاکید می‌کند: در حقیقت مهندسان ما با کمک این فناوری توانسته‌اند کشورمان را در ساخت و تعمیر بُردهای الکترونیک به خودکفایی برسانند تا با کمترین هزینه، مشکل دستگاه‌های الکترونیکی و الکترومکانیکی برطرف شود.

کم‌فروغی سلول‌های خورشیدی

امروزه بیشتر کشورهای پیشرفته جهان به‌دلیل نقشی که انرژی در توسعه کشورها ایفا می‌کند، نگاه ویژه‌ای به مباحث این حوزه داشته و بیش از گذشته به پیش‌بینی تقاضای انرژی و برنامه‌ریزی در این بخش می‌پردازند. درکشور ما نیز با توجه به ظرفیت‌های موجود در بخش انرژی، پرداختن به مباحث مربوط به مدیریت و برنامه‌ریزی در این حوزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به بحران کم‌آبی کشور در سال‌های اخیر، استفاده از منابع جایگزین برای تولید نیرو که در صدر آنها منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و باد قرار دارد، طرفداران زیادی پیدا کرده و در سند چشم‌انداز 1404 نیز نگاه ویژه‌ای به توسعه آن شده است.

در حال حاضر، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از سبد انرژی کشور بسیار ناچیز است. این در حالی است که پهنه سرزمینی ایران با داشتن میانگین 300روز آفتابی در سال و بالا بودن نسبی ارتفاع از سطح دریا، توان بالقوه‌ای در استفاده از انرژی‌های خورشیدی داشته و توان ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی تا 60 هزار مگاوات در آن شناسایی شده است. با این وجود، هنوز در کشور سازوکار دقیق و مشخصی برای بهره‌برداری حداکثری از این انرژی‌ها اتخاذ نشده است.

در هجدهمین نمایشگاه صنعت برق، چند شرکت در حال معرفی سلول‌های خورشیدی جدید با توان تولید انرژی متفاوت بودند، اما برخلاف انتظار ما، تمام این محصولات به‌صورت وارداتی از سایر کشورها تامین می‌شدند. با این تفاوت که برخی شرکت‌ها تمامی قطعات را با هم وارد می‌کنند و برخی دیگر قطعات را به‌صورت مجزا تهیه و در داخل کشور مونتاژ می‌کنند. گرچه به نظر می‌رسد که دانش محققان داخلی فراتر از دانش مورد نیاز برای تولید فناوری سلول‌های خورشیدی باشد، به نظر می‌رسد هنوز سرمایه‌گذاری و مدیریت صحیحی برای بومی‌سازی این فناوری در داخل کشور نشده است.

دانیال علیزاده، مدیرعامل یکی از شرکت‌های واردکننده این محصولات در این باره به جام‌جم گفت: فرآیند تولید سلول‌های خورشیدی آلودگی زیادی ایجاد می‌کند و تاکنون که مشکلی برای واردات وجود نداشته است، سرمایه‌گذاران این حوزه واردات قطعات را از کشورهای دیگر مانند چین بسیار بصرفه‌تر می‌دانند. از این رو هنوز رغبت جدی برای تولید داخلی این مولدهای انرژی که بی‌شک یکی از پرچم‌داران تولید انرژی آینده جهان خواهد بود به وجود نیامده است.

رقابت خانه‌های هوشمند ایرانی و خارجی

فناوری خانه هوشمند در سال‌های اخیر بسیار پرطرفدار شده و تفاوت اصلی خانه‌های هوشمند با خانه‌های معمولی در این است که همه وسایل در خانه هوشمند از طریق وای‌فای (WiFi) یا دیگر شیوه‌های انتقال داده‌ها به یکدیگر متصل شده و با یک دستگاه مرکزی کنترل می‌شود. کنترل دما، چراغ‌ها، لوازم برقی، قفل‌ها و دوربین‌های امنیتی، کنار زدن پرده در زمان‌های مشخص شده و حتی باز و بسته کردن شیر اصلی گاز و آبیاری زمان‌بندی شده باغچه، از جمله کارهایی هستند که با این فناوری از هر جای خانه و حتی دور از خانه قابل کنترلند.

شرکت دانش‌بنیان «فرازکام» با استفاده از دانش متخصصان داخلی موفق به تولید محصولات خانه هوشمند ایرانی با نام «آسانه» شده است که با فناوری اینترنت اشیا(IoT) از طریق وای‌فای کنترل می‌شود. برخلاف تصور عمومی، برای هوشمندسازی خانه لازم نیست حتما خانه‌ای لوکس داشته باشید یا خانه در حین ساخت و ساز هوشمندسازی شود تا بتوانید آن را با این فناوری جدید مجهز کنید. خوشبختانه شرایط استفاده از این فناوری موجب شده تا قطعات مورد نیاز برای هوشمندسازی خانه را بتوان روی سیستم‌های قدیمی برق‌کشی خانه‌ها هم نصب کرد.

به گفته پیمان حاجی‌مطلبی، مدیر تولید این شرکت دانش‌بنیان، قیمت این محصول ایرانی حدود یک چهارم محصولات مشابه خارجی است. در حالی که از لحاظ فناوری تا حد زیادی با نمونه‌های خارجی برابری می‌کند و محصولی قابل رقابت است. به گفته این محقق جوان، هوشمندسازی یک خانه با محصولات این شرکت چیزی حدود دو‌تا‌سه میلیون تومان هزینه خواهد داشت. البته این هزینه براساس مساحت خانه و تجهیزاتی که مورد نظر کاربر است کمی متغیر خواهد بود.

حاجی‌مطلبی در ادامه توضیحاتش به غیر رقابتی بودن بازار داخلی خانه‌های هوشمند اشاره می‌کند و می‌گوید: بیشتر شرکت‌های ایرانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، واردکننده تجهیزات هستند و فعالیت تولیدی ندارند. در حال حاضر کشور آلمان در این زمینه بسیار پیشرو است و هر روز محصولات جدیدی وارد بازار می‌کند. وی می‌افزاید: ما نیز در حال تلاش برای ارتقای محصولاتمان هستیم و بتازگی موفق به استفاده از پرتو فروسرخ برای کنترل خودکار دستگاه‌های برقی خانگی نیز شده‌ایم.

این محصولات به آسانی با کمک نرم‌افزار همراهی که متخصصان داخلی طراحی کرده‌اند با گوشی‌های هوشمند قابل برنامه‌ریزی و کنترل است. طراحی این نرم‌افزار همراه به‌گونه‌ای است که خود کاربر براحتی می‌تواند آن را برنامه‌ریزی، دستگاهی را به مجموعه اضافه یا موردی را از کنترل این سامانه خارج کند.

فناوری استفاده از پسماند خانگی در نیروگاه برق

نیروگاه‌های برق از عمده‌ترین مصرف‌کننده‌های آب در مقیاس صنعتی هستند. در سال‌های اخیر تلاش برای کاهش مصرف آب در نیروگاه‌ها از دغدغه‌های اصلی حوزه نیرو محسوب می‌شود. نیروگاه تولید برق همدان که با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی این شهر با مشکل تامین آب روبه‌رو بوده با به‌کارگیری همزمان دو سیاست اجرایی توانسته مصرف آب را تا حد زیادی کاهش داده و بدون مشکل تامین آب از تمام ظرفیت خود برای تولید برق استفاده کند.

مهندس مسعود مرادی، مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق همدان، در حاشیه هجدهمین نمایشگاه صنعت برق در خصوص جزئیات طرح‌های اجرایی به جام‌جم گفت: نیروگاه همدان در چهار واحد تولیدی با توان هزار مگاواتی در حال فعالیت است. این نیروگاه همانند بسیاری دیگر از نیروگاه‌های تولید برق کشور دارای برج‌های خنک‌کننده از نوع‌ تَر است و میزان مصرف آب آن حدود 15میلیون مترمکعب در سال تخمین زده شده است. از سال 93 پروژه‌هایی برای رفع مشکل تولید برق با توجه به کم‌آبی منطقه پیشنهاد شد که یکی از آنها استفاده از پساب خانگی در برج‌های خنک‌کننده و دیگری تبدیل برج‌های خنک‌کننده از نوع ‌تَر به نوع خشک بوده است.

مهندس مرادی درخصوص پروژه استفاده از پساب خانگی به تاسیس خطوط انتقال فاضلاب به طول 42 کیلومتر از داخل شهر همدان به نیروگاه اشاره کرد و افزود: این پروژه برخلاف انتظار بسیاری از متخصصان با هزینه 86 میلیارد تومان برای اولین‌بار در ایران به مرحله بهره‌برداری رسیده است. به گفته مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق همدان، با کمک این روش مصرف آب در نیروگاه از دو مترمکعب به ازای هر مگاوات برق تولیدی به 27/0 مترمکعب کاهش پیدا کرده است و باقی آب مورد نیاز از فاضلاب‌هایی که در چند مرحله فرآیند تصفیه روی آنها صورت گرفته است، تامین می‌شود. این پروژه با همکاری وزارت نیرو، شرکت آب و فاضلاب و شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی انجام شده است.

پروژه تبدیل برج خنک‌کننده‌ تَر به خشک در نیروگاه همدان از دیگر راهکارهایی است که برای غلبه بر مشکل کم‌آبی اتخاذ شده است. مهندس مرادی ضمن ابراز خرسندی از بهره‌برداری از برج خشک واحد یک این نیروگاه خاطرنشان کرد: تبدیل برج خنک‌کننده‌تَر به خشک برای اولین‌بار در دنیا در نیروگاه همدان انجام شده است. بسیاری از متخصصان این حوزه و حتی شرکت سازنده برج‌های خنک‌کننده اولیه نیروگاه که شرکتی ژاپنی است اعتقاد داشتند این پروژه قابل انجام نخواهد بود، اما با همت متخصصان داخلی توانستیم به این مهم دست پیدا کنیم. به این ترتیب در ازای تبدیل هر برج خنک‌کننده ‌تَر به خشک 85درصد در مصرف آب صرفه‌جویی خواهد شد. در حال حاضر این پروژه در یکی از چهار واحد تولیدکننده برق نیروگاه همدان راه‌اندازی شده و پیش‌بینی می‌شود برج خنک‌کننده واحد دو نیز تا اوایل سال99 راه‌اندازی شود. این فناوری که می‌تواند به میزان زیادی مصرف آب را در بخش‌های صنعتی کاهش دهد در حال احداث در نیروگاه شهرهای دیگر مانند اصفهان و همچنین صنایع دیگر مانند پتروشیمی است.

عسل اخویان طهرانی

جام‌جم