دلایل سقوط قیمت نفت

ایران هم به عنوان یک صادرکننده بزرگ نفت از رشد قیمت‌ها راضی بود، زیرا می‌توانست اثرگذاری تحریم‌های آمریکا بر صادرات نفت را با افزایش قیمت نفت، جبران کند. اما از اوایل پاییز و با نزدیک شدن به 13 آبان و موعد بازگشت تحریم‌های آمریکا، ورق قیمت نفت برگشت و سقوط آن آغاز شد. هرچند همچنان قیمت‌های جهانی نفت بین 60 تا 70 دلار است، اما در صورت تداوم روند نزولی چند هفته اخیر، باید نگران درآمدهای نفتی کشور بود. به نظر می‌رسد آمریکا و متحدانش پشت پرده سقوط قیمت نفت هستند. آمریکا پس از ناکامی در صفر کردن صادرات نفت ایران، این بار به دنبال سقوط قیمت نفت است تا درآمد نفتی ایران را کاهش دهد. این اتفاقی است که چهار سال قبل نیز از سوی آمریکا و عربستان برای ضربه زدن به اقتصاد ایران تجربه شد، اما به اقتصاد همه کشورهای نفتی از جمله عربستان بشدت آسیب وارد کرد و در نهایت عربستان به دنبال سایر کشورهای صادرکننده از جمله ایران افتاد و از آنها خواست در طرح فریز نفتی با هدف جلوگیری از سقوط قیمت نفت شرکت کنند.

قیمت نفت در بازارهای جهانی طی یک ماه اخیر، آهنگ سریع نزولی طی کرده و موجبات نگرانی صادرکنندگان را فراهم کرده چرا که در یک ماه گذشته طلای سیاه، 16 دلار (معادل 20 درصد) ارزش خود را از دست داده است. کاهش قیمت نفت در دو هفته گذشته، سرعت بیشتری هم گرفته به طوری که برای اولین بار در 34 سال اخیر، شاهد سقوط بهای نفت در ده روز متوالی بوده‌ایم. از سال 1984 به این سو، هیچ‌گاه قیمت نفت برای ده روز متوالی نزولی نشده بود. این در حالی است که انتظار می‌رفت با اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران و از سوی دیگر نزدیک شدن به فصل سرما که به طور معمول موجب افزایش تقاضا برای خرید در سطح جهان می‌شد، قیمت نفت بالا برود.

تحلیل کارشناسان این است که افزایش عرضه نفت از جانب روسیه، عربستان و آمریکا و اقدامات آمریکا در کاهش نگرانی‌های روانی نسبت به اجرای تحریم‌ها علیه ایران با اعلام ارائه معافیت به هشت کشور واردکننده نفت از ایران، عوامل اصلی کاهش قیمت نفت هستند که دیگر می‌توان از آن به عنوان سقوط یاد کرد.

در صورتی که ایران و سایر صادرکنندگان نفت، واکنشی به سقوط قیمت نفت نشان ندهند، احتمال تداوم این روند وجود دارد. بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان در چند ماه اخیر صرفا به نامه‌نگاری با دبیرکل اوپک در انتقاد از اقدامات برخی اعضای این سازمان (به رهبری عربستان) برای افزایش تولید پرداخته است.

تاثیر نفت بر بودجه ایران

کاهش شتابان قیمت نفت، قطعا در درآمد نفتی ایران نیز تاثیر منفی می‌گذارد، بخصوص آن که صادرات نفت کشورمان در ماه‌های اخیر به علت فشارهای آمریکا به خریداران، کاهش یافته است.

بودجه امسال کشور براساس نفت هر بشکه ۵۵ دلار تهیه و تنظیم شده و از آنجا که بهای نفت صادراتی کشور در ماه‌های گذشته به بالای 70 دلار هم رسید، درآمد نفتی کشور فراتر از رقم بودجه، محقق شد. به گفته محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه، میزان درآمدهای نفتی کسب شده کشور در نیمه اول امسال ۱۶ درصد از رقم مصوب بیشتر بود.

با این حال، در صورت تداوم روند نزولی فعلی قیمت نفت و با توجه به کاهش صادرات نفت ایران و تخفیف‌هایی که از این پس ایران برای جلب مشتریان خود ارائه خواهد کرد، احتمالا در نیمه دوم سال جاری درآمدهای نفتی مورد انتظار، محقق نخواهد شد.

کاهش قیمت نفت در اروپا و آمریکا

به گزارش رویترز، با افزایش عرضه در جهان و نگرانی سرمایه‌گذاران از کند شدن رشد تقاضا، قیمت نفت خام اوایل مهرماه تاکنون حدود 20 درصد از ارزش خود را از دست داده و نفت خام آمریکا طولانی‌ترین دوره کاهش روزانه قیمت را از سال 1984 ثبت کرده است. نفت برنت در هفته گذشته حدود 6/3 درصد و طی سه‌ماهه گذشته بیش از 15 درصد از ارزش خود را از دست داد. بهای نفت پایه اروپا که دوسوم نفت‌های جهان از حمله نفت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) بر پایه آن قیمت‌گذاری می‌شوند، در طول معاملات جمعه به کمتر از 70 دلار نیز معامله شد که از آوریل (فروردین ـ اردیبهشت) گذشته تاکنون بی‌سابقه است.

میشائیل تران، کارشناس نفتی در این باره به رویترز گفته است: احساس حاکم بر بازار از افزایشی‌ترین حالت ممکن در سال‌های اخیر که حتی در چند هفته گذشته از صد دلار صحبت می‌شد به ضعیف‌ترین حالت از سال 2016 رسیده است.

قیمت نفت در ماه گذشته با بیم از اجرایی شدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران و کم شدن ذخایر جهانی و بروز کمبود در برخی مناطق افزایش یافت، اما با تغییر سیاست‌های آمریکا، قیمت نفت بشدت نزولی شده است.

مات کات، کارشناس بازار نفت در این باره به مارکت واچ گفت: کاهش قیمتی که در چند روز گذشته مشاهده شده منعکس‌کننده عرضه رو به رشد به بازار نفت است. ما افزایش ذخایر نفت آمریکا در هفت هفته گذشته را مشاهده کرده‌ایم. در مجموع تولید نفت عربستان سعودی، روسیه و آمریکا در آستانه بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه بخش انرژی ایران افزایش یافت و با این‌که این تحریم‌ها آغاز شده، اما آمریکا به هشت کشور معافیت موقتی داده که به آنها اجازه می‌دهد به خرید نفت ایران ادامه دهند.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرد: تولید این کشور در هفته منتهی به دوم نوامبر ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته و به رکورد 6/11 میلیون بشکه در روز صعود کرده است. طبق آمار شرکت بیکر هیوز، شمار دکل‌های حفاری نفت آمریکا هفته گذشته ۱۲ حلقه افزایش یافته و به ۸۸۶ حلقه رسید که منعکس‌کننده رشد بیشتر تولید است.

اوپک هم تولید خود را از زمان نشست تابستان خود برای جبران تولید از دست رفته ایران افزایش داد. اما صادرات نفت ایران برخلاف برنامه ترامپ متوقف نشده، بنابراین تولید اوپک بیش از حد افزایش یافته و با ادامه رشد تولید آمریکا بازار دچار اشباع عرضه شده است.