راه و بی‌راه آخوندی

شاید از رفتن آخوندی هیچ‌کس به اندازه مسکن مهری‌ها خوشحال نشده باشد چرا که آخوندی از زمان گرفتن مسؤولیت در سال 92، روی خوشی نسبت به مسکن مهر نشان نداد و بعدها آن را مزخرف خواند و جایگزین مناسبی هم برای آن ارائه نکرد. به هر حال آخوندی که در سال‌های 72 تا 76، در دولت دوم مرحوم هاشمی‌رفسنجانی هم مسوولیت وزارت مسکن را به عهده داشته، اکنون پس از گذشت بیش از پنج سال از دولت روحانی، به این نتیجه رسیده که با توجه به سطح بالای تفاوت دیدگاهش با دولت، ادامه کار او از حیث اخلاقی درست نیست.

جای خالی پاسخگویی

یکی از مواردی که معمولا در زمان کنار رفتن مسؤولان از پست خود جای خالی آن احساس می‌شود، پاسخگویی درباره دوره مسؤولیت و عذرخواهی از قصور اجمالی است. این موضوعی است که در مورد آخوندی و رفتن او هم صدق می‌کند. آخوندی در نامه‌ای که به رئیس‌جمهور نوشته از موضعی بالا با برشمردن برخی مشکلات، اعلام کرده که دیگر امکان ادامه همکاری با دولت را ندارد.

این در حالی است که خیلی‌ها انتظار دارند آخوندی اکنون به جای صحبت از موضع طلبکار، پاسخگوی عملکرد پنج ساله خود در وزارت راه باشد. علیرضا سلیمی، نماینده محلات در همین زمینه به جام‌جم می‌گوید: آقای آخوندی از اختلاف نظر با دولت صحبت کرده است در حالی که طی پنج سال گذشته به واسطه این‌گونه تفاوت دیدگاه‌ها فرصت‌های زیادی از بین رفته و اکنون این سوال مطرح است که چه کسی می‌خواهد پاسخگوی این فرصت‌سوزی‌ها باشد؟ حسن غفوری‌فرد، فعال سیاسی هم می‌گوید: همه ما در هر سطحی به انقلاب مدیون هستیم، همه مدیران فعلی و مدیران برکنار شده باید بدانند که خدمت عبادت محسوب می‌شود بنابراین آنها نباید از مردم طلبکار بوده و بر سر آنها منتی بگذارند. مدیران باید نسبت به فرصت پیش‌آمده برای خدمت به کشور افتخار کنند و در مورد عملکرد خود پاسخگو باشند.

تغییر قبل از حاشیه‌سازی

آخوندی در حالی روز گذشته نامه استعفای خود را که تاریخ آن به ده شهریور امسال برمی‌گردد منتشر کرده که براساس متن همین نامه، در سال گذشته هم سه بار از روحانی در خواست استعفا کرده است. جالب این‌که مجلس هم از زمان حضور آخوندی در وزارت راه و شهرسازی در دولت روحانی، سه‌بار در سال‌های 94، 95 و 96، آخوندی را استیضاح کرد که البته در هر سه‌بار آخوندی موفق شد بار دیگر از نمایندگان رای اعتماد بگیرد. با این‌حال سوال اینجاست در شرایطی که عملکرد یک وزیر چندان مورد تایید نمایندگان نیست و به گفته خودش با دولت نیز هماهنگی چندانی ندارد به چه ضرورتی باید آنقدر در کابینه بماند تا نهایتا با حاشیه از مسؤولیتش کنار برود.

علیرضا سلیمی، نماینده محلات در مجلس در این زمینه به جام‌جم می‌گوید: آقای آخوندی به صراحت در متن استفعای خود از تفاوت دیدگاهش با دولت در زمینه مسکن و... سخن گفته است. در اینجا این سوال مطرح می‌شود که مگر رئیس‌جمهور، قبل از معرفی وزرا با آنها در مورد برنامه‌هایشان صحبت نمی‌کند؟

بگو مگوی مجازی آخوندی با کدخدایی

عباس آخوندی از یکی دو روز قبل، فاز جدیدی را درباره اظهارات خود در زمینه اف‌ای‌تی‌اف باز کرد و زمینه‌ساز مجادله‌ای مجازی با عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان شد.

آخوندی چند روز قبل در نامه‌ای به علی لاریجانی، خواستار ورود مجلس به اظهارنظر سخنگوی شورای نگهبان در خصوص لایحه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم شد که کدخدایی در مطلبی در توئیتر در واکنش به این نامه‌نگاری نوشت: اطلاع از وظایف و اختیارات مجمع تشخیص مصلحت نیازمند نامه‌نگاری به رئیس مجلس نیست. کافی است با تماس با دبیرخانه مجمع درخواست شود آیین نامه اصلاحی ارسال شود. قطعا همه ابهامات بر طرف خواهد شد. از وزیر راه انتظار آن است که بیراهه نرود.

این توئیت کدخدایی نیز بدون پاسخ نماند و بلافاصله وزیر راه در واکنش به مطلب سخنگوی شورای نگهبان در فضای مجازی نوشت: مایه‌ تاسف است که حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان قانون اساسی آیین‌نامه انتشار نیافته مجمع تشخیص مصلحت را حاکم بر قانون اساسی می‌داند. قانون اساسی میثاق ملی، ثمرِ انباشتِ تجربه‌‌ تاریخی و نتیجه‌‌ مجاهدت‌های ملت ایران در عصر حاضر است. به نظر می‌رسد که قانون اساسی اگر دو نگهبان چون ایشان داشته باشد، نیاز به هیچ مهاجمی ندارد.

ترسم نرسی به کعبه ای اعرابی / کین ره که تو می‌روی به ترکستان است

این مطلب آخوندی هم واکنش زیر را از سوی سخنگوی شورای نگهبان در پی داشت: اشکال کار، بی‌راهه رفتن بود نه ندانستن. توصیه شد به جای فرافکنی، راه را درست طی کنید اگر نیت دیگری ندارید. استعفای اخیر نشان داد چه کسی به جای کعبه به ترکستان رسید. من آنچه شرط بلاغ است با تو می‌گویم. تو ....؟!

چرا آخوندی استعفا کرد؟

وزیر راه در متن نامه استعفای خود مسائلی را به‌عنوان دلیل استعفا برشمرده است؛ از جمله این‌که در ارتباط با روش بازآفرینی شهری مورد نظر رئیس‌جمهور نمی‌تواند کار موثری انجام دهد یا این‌که در ارتباط با سیاست دخالت حداکثری دولت در بازار امکان هماهنگی ندارد. وی همچنین با اشاره به پایبندی‌اش به سه اصل «پایبندی به قانون»، «احترام به حقوق مالکیت» و «اقتصاد بازار رقابتی» نوشته است: آنچه در تدبیر شرایط سخت جدید ناشی از تحریم‌های آمریکا شاهدیم دقیقا نقض همین سه اصل است.

با وجود مسائل مطرح شده در نامه آخوندی به‌عنوان دلایل استعفا، افشین پروین‌پور، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: در مورد دلایل استعفا که از سوی آقای آخوندی مطرح شده باید گفت که موضوع «لزوم پایبندی» به قانون حرف درستی است اما موضوع جدیدی نیست.

وی می‌افزاید: اما در مورد احترام به قانون مالکیت و اقتصاد بازار رقابتی که مورد تاکید آقای آخوندی قرار گرفته است باید گفت مالکیت خصوصی محترم است اما در هیچ جای دنیا اجازه نمی‌دهند شخصی بیش از الگوی مصرف صاحب زمین و مسکن شود و به‌واسطه ابزار مالیاتی مقابل چنین اقدامی می‌ایستند.

پروین‌پور می‌گوید: این در حالی است که در کشورمان به خصوص در دوره وزارت آقای آخوندی شاهد مالکیت افسارگسیخته و بی‌حد و حصر در این حوزه هستیم، چنین روندی احترام به قانون مالکیت نیست زیرا مسکن و زمین مورد نیاز همگان بوده و در ضمن منابعش محدود است، بنابراین نمی‌توان اجازه داد که هر کسی به میزان دلخواه خود آنها را در اختیار داشته باشد. به گفته این کارشناس مسائل اقتصادی، کشورهای دنیا در بخش مسکن کاملا خصولتی عمل می‌کنند حتی آمریکا نیز اجازه نمی‌دهد بخش زمین و مسکن براساس بازار آزاد اداره شود. پروین‌پور می‌افزاید: حتی کشورهایی از جمله انگلیس که آقای آخوندی در آنجا تحصیل کرده مالکیت زمین را به شخص و افراد خصوصی واگذار نمی‌کنند.

اختلافات سیاسی، عامل استعفای آخوندی

در همین حال، غلامعلی جعفرزاده، نماینده رشت اختلافات سیاسی را دلیل استعفای آخوندی خوانده و به جام‌جم می‌گوید: اساسا به دلیل نبود حزب عمدتا کسانی که در ایام انتخابات به هم نزدیک می‌شوند بعدها و زمان استقرار دولت‌ها به مشکلات و اختلافات می‌رسند؛ بنابراین عامل اصلی اختلافات میان اعضای هیات دولت ناشی از همین مساله است. از این رو دولت هنگام کار با سلائق متعدد و متفاوتی روبه‌رو می‌شود و اعضا نمی‌توانند با هم کنار بیایند.

جعفرزاده می‌افزاید: بخشی از اختلافات آقای آخوندی با اعضای تیم اقتصادی دولت ناشی از همین مساله است. از سویی دیگر تشدید اختلافات سیاسی میان دو جریان اصلاح‌طلب و اعتدالی زمینه را برای فعالیت آقای آخوندی مشکل کرده است. این نماینده مجلس، شرایط سخت اقتصادی کشور و ناتوانی آخوندی از پاسخگویی به مطالبات مردم و نمایندگان و همچنین بروز سوانحی که گاه و بیگاه رخ می‌دهد را از دیگر عوامل استعفای آخوندی عنوان کرده است.

آخوندی از ابتدا علاقه‌ای به وزارت راه نداشت

حسن غفوری‌فرد، فعال سیاسی هم در گفت‌وگو با جام‌جم، مهم‌ترین علت استعفای آخوندی را عدم انگیزه و علاقه‌مندی کافی وی برای حضور در وزارت راه عنوان کرد و گفت: وی از ابتدا علاقه‌ای برای حضور در این وزارتخانه نداشت. این در حالی است که باید وزرای مربوطه به حوزه کاری خود علاقه‌مند باشند و نباید شخصی را برای پستی که به آن علاقه ندارد به کار گرفت. زیرا اولین شرط موفقیت مدیران و وزرا وجود انگیزه و تخصص لازم در آنها برای کار در حوزه مربوطه است و بدون این فاکتورها شاهد موفقیت آنها نخواهیم بود.

علاوه بر مسائلی که کارشناسان در گفت‌وگو با جام‌جم مطرح کردند تحلیل‌های دیگری هم درباره دلایل استعفای آخوندی مطرح شده از جمله این‌که با توجه به مسجل شدن حذف او از کابینه توسط رئیس‌جمهور، او پیشدستی کرده و استعفای خود را رسانه‌ای کرده است. از دیگر تحلیل‌های مطرح درباره دلایل استعفای آخوندی، ماجرای شهرداری تهران و کنار رفتن قریب‌الوقوع افشانی از این مسؤولیت است. بعد از کنار رفتن نجفی از شهرداری تهران، آخوندی به عنوان یکی از گزینه‌های شهرداری مطرح بود و برخی معتقدند اکنون هم او یکی از گزینه‌های شهرداری پس از رفتن افشانی است.

مخالف

عملکرد ناموفق در حوزه مسکن

عبدالرضا مصری

نماینده کرمانشاه

تیم اقتصادی که در دوره اول و دوم فعالیت آقای روحانی تشکیل شد، همه امیدش به برجام بود و این تلقی را داشت که در صورت موفقیت برجام گشایش‌های متعدد اقتصادی در جامعه حاصل خواهد شد اما کمی بعد این تصور با توجه به شرایط سیاسی رنگ باخت. از سویی دیگر مدیران ما مبتنی بر یک نظام هزینه‌ای فعالیت می‌کنند و در صورت در اختیار داشتن اعتبار و بودجه‌ اقدامات خود را انجام می‌دهند. حال عملکرد مثبت یا منفی وزرا مبتنی بر نحوه این هزینه‌کردها است. بنابراین طبیعی است که اگر پولی در اختیار نداشته باشند نمی‌توانند کارنامه‌ای از خود ارائه دهند. فعالیت آقای آخوندی مربوط به حوزه‌های مختلف است از جمله راه و راه‌آهن و مسکن و... صرف‌نظر از بحث‌های راه‌سازی، عملکرد آقای آخوندی در حوزه مسکن کارنامه درخشانی نبوده است. در دولت‌های نهم و دهم، موضوع مسکن مهر مورد توجه بود و بالاخره با این طرح دو میلیون خانوار حس خانه دار شدن پیدا کردند. اما این دولت از زمانی که روی کار آمد با طرح مسکن مهر مخالفت کرد. البته طرح‌هایی مثل مسکن اجتماعی مطرح شد که نیاز به تامین بودجه داشت. گذشته از این دولت به‌جای توجه به مسکن مهر،‌ اعلام کرد که اسکان خانه‌های خالی را باید در دستور کار قرار داد. علاوه بر این موضوع بافت‌های فرسوده هم مطرح شد که آن هم به نتیجه نرسید و کارنامه موفقی ارائه نشد. موضوع اختلاف دیدگاه‌های اقتصادی هم از دیگر موضوعاتی بود که باعث استعفای آقای آخوندی شد. در حوزه اقتصادی اختلاف نظر زیاد است و شاید با مجموعه‌ای از نظرات ضد و نقیض در حوزه اقتصاد ما مواجه باشیم. معمولا اعضای هیات دولت تلاش می‌کنند که در صورت اختلاف دیدگاه‌ها با هم کنار بیایند اما ظاهرا تعدد این اختلافات آن قدر بود که به نظر می‌رسد کاسه صبر آقای آخوندی پر شده و چاره دیگری جز جدا شدن از هیات دولت برایش باقی نمانده است. او به این نتیجه رسیده که دیگر فضا برای او قابل تحمل نیست.

ممتنع

آخوندی تابع سیاست‌های کلی دولت بود

مهرداد بائوج لاهوتی

نماینده لنگرود

آقای آخوندی در بخش حمل و نقل عملکرد قابل قبولی داشت. اگر جای آقای روحانی بودم بعد از مشاهده ناهماهنگی در دولت بویژه در تیم اقتصادی با توجه به توان و اشتیاق آقای آخوندی برای فعالیت حتما تدبیر می‌کردم که شرایط به نفع ابقای آقای آخوندی پیش برود. البته بحث‌هایی در مورد عملکرد ایشان در حوزه مسکن وجود دارد که به نگاه ایشان برمی‌گردد. اما در مورد مسکن مهر، سیاست‌های آقای آخوندی به سیاست‌های کلی دولت مربوط می‌شد و او تابعی از سیاست‌های کلی دولت بود.

موافق

استمرار وزارت آخوندی مفیدتر بود

عزت‌ا... یوسفیان‌ملا

نماینده آمل

آقای آخوندی یکی از دلایل استعفای خود را اختلاف‌نظر در دولت دانسته است. باید پذیرفت این‌گونه اختلاف‌نظرها همواره وجود داشته اما به هر حال وزرا و اعضای هیات دولت تلاش می‌کنند این‌گونه اختلافات بروز نکند و تا آنجا که امکان دارد با آن کنار بیایند. نباید انتظار داشت که از همان بدو امر که این اختلافات بروز کرد بلافاصله وزیر مربوطه شرایط کاری خود را در آخر خط ببیند و اعلام استعفا کند. اما با این وصف به گمان من حضور آقای آخوندی در دولت مفید بود و عملکرد ایشان در تصدی وزارتخانه راه و شهرسازی را قابل قبول می‌دانم. آقای آخوندی در حوزه راه و راهسازی کارهای زیادی را انجام داد و تنها وزیری بود که با دستان خالی نسبت به ساخت راه‌های متعدد در کشور اقدام کرد. موضوع مسکن البته شرایط و وضعیت خاصی داشت و باید دید که چه کسی جایگزین ایشان می‌شود.