دخالت دولت، اصلی ترین مشکل اقتصاد کشور است

محمدرضا مهدیار اسماعیلی استاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم آنلاین با تاکید بر دقیق بودن تقسیم‌بندی مشکلات اقتصادی کشور به دو بخش تحریم‌ها و مدیریت داخلی توسط رهبر انقلاب خاطرنشان کرد: شرایط فعلی اقتصاد کشور به شکلی است که نه می‌توانیم همه آن‌ها را گردن عوامل خارجی بیندازیم و نه می‌توانیم همه آنها را ناشی از مشکلات ساختاری اقتصاد بدانیم، بلکه هر دو آنها در این مشکلات موثر هستند.

اسماعیلی با اشاره به اینکه رهبر انقلاب پیش از این تاکید کرده بودند اتاق جنگ اقتصادی علیه ایران در وزارت خرانه‌داری آمریکا قرار دارد اظهار کرد: در این وزارت‌خانه اداره‌ای به عنوان اداره TFI (Terrorism and Financial Intelligence) وجود دارد که مشخصا علیه کشورهایی مانند ایران و کره‌شمالی و دیگر کشورهایی که در حال رویارویی با آمریکا هستند برنامه‌ریزی می‌کند.

وی با اشاره به اینکه بخشی از برنامه‌ریزی‌های اتاق جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران از طریق فشارهای آشکار مانند تحریم، خروج از برجام و غیره به کشور تحمیل می‌شود اظهار کرد: بخشی دیگر از این برنامه‌ریزی‌ها تحت عنوان همکاری شبکه‌ها و سرویس‌های جاسوسی کشورهای همسایه و غیره انجام می‌شود، مثلا اگر در زمستان سال 95 ما به یکباره دچار مشکل حوالات ارزی در کشور امارات می‌شویم نتیجه توافق سه جانبه آمریکا، عربستان و امارات است.

این استاد دانشگاه در ادامه در خصوص مشکلات اقتصادی کشور که ناشی از مدیریت داخلی خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات ما در این حوزه این است که نهادهای اقتصادی ما وابسته به یک مجری هستند یعنی ساختار اقتصادی ما برای هویتی که بتواند مستقل از قوه مجریه و شخص رئیس‌جمهور تصمیم بگیرد طراحی نشده است.

وی ادامه داد: رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزیر اقتصاد، رئیس گمرک، رئیس کل بانک مرکزی و غیره که شریان‌های اقتصاد کشور دست آنهاست با رئیس جمهور می‌آیند و با رئیس جمهور می‌روند؛ وقتی رئیس سازمان برنامه و بودجه، معاون رئیس‌جمهور باشد، مشخص است که نمی‌تواند استقلال تصمیم‌گیری داشته باشد.

اسماعیلی خاطرنشان کرد: وقتی فردی مثل رئیس بانک مرکزی استقلال ندارد طبیعی است که ساختار اقتصادی کشور به دنبال این می‌رود که تنها برای چهارسالی که خودش هست برنامه‌ریزی کند، در دوره اول به فکر آماده کردن کشور برای این است که بتواند رای دوره دوم را جمع کند و در دوره دوم هم با مشکلاتی که همه می‌دانیم مواجه می‌شود.

وی با بیان اینکه باید موضوع استقلال نداشتن حوزه اقتصادی کشور را از نظر ساختاری با ظرفیت قانون اساسی حل کنیم اظهار کرد: در تمام کشورهای توسعه یافته دنیا این موضوع اجرای شده که بانک‌ها مرکزی و نهادهای برنامه‌ریز و مغز متفکر اقتصاد مانند نسبت‌هایی که ببین قوه مجریه و قوه مقتته ما وجود دارد در عین تعامل با یکدیگر ولی مستقیما برای یکدیگر سیاستگذاری نمی‌کنند؛ همانطور که شورای نگهبان نمی‌تواند مستقیما بر روی آرای نمایندگان تاثیر بگذارد و مجلس هم نمی‌تواند چیزی را به شورا تحمیل کند چون اینها در دو سازوکار مستقل هستند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تا وقتی که اشکال بنیادین استقلال دستگاه‌های اقتصادی در چارچوب‌های کشور حل نشود هیچ دولتی به دنبال برنامه‌ریزی 20 ساله برای کشور نخواهد رفت گفت: دلیل این مساله این است که دولت‌ها خودشان برای 20 ساله آینده نیستند و برای همین هدف‌گذاری در این خصوص ندارند آنها به دنبال این هستند که همین الان نفت را بفروشند و درآمدی ایجاد کنند و چهار سال کشور را سپری کنند.

وی ادامه داد: خلاصه سیاست‌های مقطعی دولت‌ها در سالیان بعد از جنگ این شده است که در 4 سال اول شرایط را حفظ کنند و در 4 سال دوم خراب کنند، یعنی همگی دوره اولشان از دومشان بهتر است.
اسماعیلی با بیان اینکه من نمی‌گویم که از میان تحریم و مدیریت داخلی کدام یک بیشتر در ایجاد مشکلات اقتصادی کشور دخیل است خاطرنشان کرد: مساله مورد تاکید من این است که بخش داخلی قسمتی است که می‌توانیم بهتر آن را اداره کنیم.

وی با بیان اینکه مسلما قرار نیست با دنیا تعامل نکنیم اظهار کرد: سرویس‌های اطلاعاتی ما هم برای مقابله با سرویس‌های جاسوسی دشمن که علیه ما فعالیت می‌کنند فعال هستند و ما هم سعی می‌کنیم گفت‌وگو و روابط دبیپلماتیک و بین‌المللی خود را برای تعاملات بین‌المللی حفظ کنیم ولی موضوع قطعی این است که ما آنقدر که در حل مدیریت داخلی توانمند هستیم در حل معضل تحریم توانمند نیستم چون در اختیار ما نیست.

این استاد دانشگاه در پایان با تاکید براینکه ما نمی‌توانیم با همه دنیا مقابله کنیم تا مثلا در امارات یا اروپا کسی علیه ما کار نکند خاطرنشان کرد: ولی از طرف دیگر ما می‌توانیم خودمان را چنان قوی کنیم که این فشارها حداقل آسیب را به ما برساند.