3 سناریو برای ادلب

ارتش سوریه و متحدانش تاکنون مقدمات یک حمله سراسری به ادلب را فراهم کرده اند. آنها ضمن اعزام جنگ افزار و نیروهای خود بخش‌هایی از اطراف این شهر را پاکسازی کرده‌اند. همزمان آمریکا و هم‌پیمانانش تهدید کرده‌اند که «در صورت استفاده دمشق از سلاح شیمیایی در ادلب، به سوریه حمله خواهند کرد.» دولت سوریه می‌گوید از سلاح‌های شیمیایی استفاده نکرده و نخواهد کرد اما مقامات روسی تاکنون بارها هشدار داده اند که گروه‌های تروریستی ممکن است در مواضعی از سلاح‌های شیمیایی استفاده کنند تا به این وسیله بتوانند پای کشورهای غربی را به درگیری‌های ادلب باز کنند.

این سناریویی است که پیش از این نیز در سوریه اجرا و افشا شده بود. تاکنون دولت‌های هشت کشور اروپایی در بیانیه‌ای مشترک با موضوع «اوضاع ادلب» از اقدامات نظامی دولت سوریه و روسیه در شمال غرب سوریه ابراز نگرانی کرده‌اند. درهمین حال روزنامه آلمانی «دویچه ویرتشافت ناخریشتن» در مطلبی از حمایت صدراعظم آلمان از روسیه خبر داد و نوشت: آنگلا مرکل از اقدامات روسیه در سوریه حمایت کرده است.

3 سناریو در باره ادلب

شهر ادلب در شمال باختری سوریه و در ۶۰ کیلومتری شهر حلب واقع شده‌است. جمعیت این شهر دو تا سه میلیون نفر تخمین زده می‌شود که بیشتر آنها عرب و شمار کمی نیز کرد و ترک هستند. بیشتر مردم این شهر سنی‌مذهب بوده و اقلیتی از مسیحیان و دروزی‌ها نیز در آن ساکن‌اند. به‌دنبال جنگ خونین داخلی در سوریه گروه تروریستی «جیش الفتح» در سال 2011 این شهر را به تصرف کامل خود در آورد. این گروه از چند گروه زیر مجموعه خود تشکیل می‌شد که یکی از آنها جبهه النصره وابسته به گروه القاعده بود. به این ترتیب ادلب به پایگاهی برای تروریست‌های مسلح ضد دولتی تبدیل شد و با حمایت‌های غربی و عربی روزبه‌روز بر تعداد این گروه‌های تروریستی افزوده شد. با گسترش درگیری‌ها در سایر نقاط سوریه، دولت مرکزی به کمک روسیه و ایران طرحی را به اجرا گذاشتند که در برخی مناطق کاهش تشنج اعلام می‌شد.‌با اجرای این طرح در هر منطقه اعضای گروه‌های تروریستی از آن مناطق به ادلب انتقال داده می‌شدند. به این ترتیب با پاکسازی سایر مناطق سوریه از وجود تروریست‌ها، بقایای آنها در ادلب جمع‌آوری شدند .

اکنون با شروع عملیات ارتش برای پاکسازی ادلب، علاوه بر دولت‌های غربی دولت ترکیه نیز با این حمله مخالف بوده و چنین اتفاقی را یک فاجعه توصیف می‌کند. دولت ترکیه ضمن کنترل بخش‌هایی از شمال سوریه، از برخی گروه‌های مسلح از جمله ارتش آزاد سوریه حمایت می‌کند. طی روزهای گذشته دولت اردوغان تلاش کرد گروه تروریستی «هیات تحریر‌الشام» را متقاعد کند که به ارتش آزاد بپیوندد تا به این وسیله بتواند مجموع این گروه‌ها را در چارچوب کنفرانس آستانه وارد پروسه آشتی و صلح در سوریه کند. اما گروه یاد شده از انحلال خود سر باز زد و اعلام کرد حاضر است تا آخر با نیروهای دولتی بجنگد. کارشناسان با توجه به این امر سه سناریو را برای آینده ادلب پیش‌بینی می‌کنند. یکی آنکه با توافق سه‌جانبه ترکیه، ایران و روسیه طی روندی دیپلماتیک گروه‌های مسلح خلع‌سلاح شده و در آینده وارد پروسه صلح در سوریه شوند. سناریوی دوم این‌که با خودداری تروریست‌ها از زمین گذاشتن سلاح‌شان نیروهای دولت سوریه با پشتیبانی جنگنده‌های روسی مواضع گروه‌های تروریستی را منهدم کنند. سناریوی سوم این‌که طبق توافقی سه‌جانبه نیروهای ارتش سوریه و روسیه بتوانند مواضع برخی گروه‌های تروریستی ازجمله هیات تحریر الشام را منهدم کنند و در عین حال با تلاش‌های دیپلماتیک سایر گروه‌ها خلع سلاح شوند و به کنفرانس آستانه ملحق گردند.

اهمیت ادلب برای ایران

بهروز خسروزاده، مدرس روابط بین‌الملل و دموکراسی دانشگاه گوتینگن آلمان درخصوص نقش ایران در بحران سوریه و مساله ادلب به یورونیوز گفته است: «قدر مسلم ادلب برای ایران مهم است. پیروزی سوریه و هم پیمانانش به معنی شکست نهایی «شورشیان» است و این خود به معنی استحکام و تثبیت بیشتر و نیز تداوم دوباره رژیم بشار اسد در قدرت است.» به گفته کارشناسان، فتح ادلب به دست ارتش سوریه در واقع «بزرگ‌ترین برگ برنده برای ایران » خواهد بود. زیرا ایران از ابتدا برلزوم مبارزه با تروریسم و حفظ تمامیت ارضی سوریه تاکید کرده بود و باوجود کارشکنی‌های آمریکا و اسرائیل توانست صلح و امنیت را به سوریه بازگرداند.

علی باقری

بین الملل