چه‌خبرته دلار؟

دلایل متفاوتی از جمله جو روانی، افزایش تقاضا و برخی سیگنال‌های منفی از سوی مسئولان عامل شرایط فعلی بازار عنوان می‌شود.

کارشناسان معتقدند سخنان حسن روحانی در مجلس درباره خودداری دولت از تزریق ارز به بازار و همینطور سخنانی که رئیس‌کل جدید بانک مرکزی درباره ناتوانی در کنترل نقدینگی مطرح کرد، در اوج گرفتن دوباره نرخ ارز در بازار آزاد، تأثیرگذار بوده چراکه این پیام را بازار داد که دولت و بانک مرکزی برنامه‌ای برای مهار قیمت دلار ندارند. لازم به ذکر است، رئیس‌جمهور هفته گذشته در مجلس گفت:‌ دولت کار احتیاطی برای ماه‌های آینده و سال‌های آینده انجام می‌دهد. این احتیاط دولت است که این کار را می‌کند و الا اگر بخواهیم ارز را مثل گذشته و مثل پارسال کنیم، اگر الآن به رئیس بانک مرکزی بگویم مثل شهریور پارسال عمل کن، شما بدانید در مدت دو هفته قیمت ارز به قیمت سال گذشته کاهش می‌یابد، اما به رئیس بانک مرکزی گفتم که حق استفاده از ذخایر بانک مرکزی را ندارید.

از سه‌شنبه هفته قبل که روحانی این سخنان را بیان کرد، قیمت دلار در بازار آزاد 4000 تومان بالا رفت.

زمانی که همتی وارد بانک مرکزی شد و بر صندلی ریاست کلی این بانک تکیه زد اظهاراتی داشت که بازار را امیدوار می‌کرد. وی می‌گفت برنامه‌هایی برای کنترل نقدینگی و افزایش ارزش پول ملی که همان کاهش نرخ ارزهای خارجی است دارد اما از مردادماه که در این سمت قرار گرفته نرخ دلار 5 هزار تومان افزایش یافته است. این موارد نشان می‌دهد رئیس‌کل جدید بانک مرکزی هم برنامه ویژه‌ای برای شرایط ویژه اقتصادی ایران ندارد و اگر هم برنامه‌ای در این زمینه دارد اجرایی نشده و باید هر چه سریع‌تر به اجرا دربیاید.

مسئولان کمتر صحبت کنند

سیدکمال سیدعلی، معاون اسبق ارزی بانـــــــک مرکــــــزی در گفت‌وگویی که با جام‌جم داشت از مسئولان خواست اگر کاری برای کنترل نرخ ارز انجام نمی‌دهند حداقل اقدام به مصاحبه و سخنرانی در این باره نکنند.

سیدعلی با بیان این‌که مسئولان دولتی با سخنان خود تاثیرات زیادی در بازار می‌گذارند تصریح کرد: برخی مصاحبه‌ها به جای این‌که بازار را آرام کند بیشتر به التهاب بازار می‌افزاید و به نظر می‌رسد در این شرایط اصلاً نباید اقدام به سخنرانی و گفت‌وگو در این ارتباط کرد. در این صورت تشنج در بازار کاهش می‌یابد.

وی افزود: برای بررسی افزایش نرخ دلار باید به ریشه این گرانی بپردازیم که دلیل اصلی آن نقدینگی سرگردان در جامعه است. زمانی که نرخ سپرده‌های بانکی دستکاری شد تمایل سپرده‌گذاران برای ماندن پول‌هایشان در بانک کاهش یافت و به‌دلیل رکود در بازارهای موازی اقتصادی مانند مسکن بیشتر این پول‌ها روانه بازار ارز شد.

سید علی با بیان این‌که بانک مرکزی گزینه‌های زیادی در شرایط فعلی در اختیار ندارد تصریح کرد: اکنون نهاد سیاست‌گذار پولی و ارزی باید به سیستم بازار آتی ورود و این بازار را تضمین کند تا بخشی از پول‌های مردم روانه این بخش اقتصادی شوند. از سوی دیگر دولت باید جذابیت‌هایی را برای بورس در نظر می‌گرفت که غفلت از این کار نیز باعث شد تا پول‌های سرگردان روانه بازارهای غیرمولد
شود.

مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات تاکید کرد: افزایش نرخ ارز در ایران به دو عامل اقتصادی و سیاسی بازمی‌گردد که موضوعات اقتصادی تشریح شد اما در ارتباط با موضوعات سیاسی باید قبول کرد اقتصاد ایران از این بخش تاثیر می‌گیرد. زمانی که رئیس‌جمهور در مجلس گزارش اقتصادی ارائه می‌کند نرخ دلار 800 تومان افزایش می‌یابد و از سوی دیگر ترامپ عامدانه اعلام مذاکره با ایران می‌کند نرخ دلار 1500 تومان ارزان می‌شود.

وی گفت: موضوعی که بسیار اهمیت دارد این است که حتی اگر دوباره مذاکره‌ای انجام شود بعید است نرخ دلار به کانال 5000 یا 6000تومان بازگردد. معاون سابق ارزی بانک مرکزی به بیان ارائه راهکار دیگری در کنترل نرخ ارز پرداخت و بیان کرد: بانک مرکزی باید از درون مشکلات خود را رفع کند و تنها از دیگران کمک فکری بگیرد. از سوی دیگر باید صرافی‌های بانک‌ها تقویت شوند و ریسک‌های بالاتر را بپذیرند تا نرخ ارز کنترل شود، در حال حاضر بیش از 600صرافی به صورت آزادانه فعالیت می‌کنند که نظارت بر کار آنها بسیار سخت است اما اگر این فعالیت به صرافی‌های بانک‌ها محدود شود نظارت بهتر انجام می‌گیرد.

مدیرعامل شرکت صرافی ملت نیز افزایش ناگهانی نرخ ارز در بازار غیررسمی را برگرفته از جو روانی حاکم‌بر بازار برشمرد و یادآور شد که قیمت‌های دلار یا سایر ارزهای ثبت‌شده بر روی تابلوهای صرافی‌ها واقعی نیست.

محسن مشیری در گفت‌وگو با «نود اقتصادی» تاکید کرده که باید بین سطح عمومی قیمت‌ها برای واردات کالا و بازار ثانویه و آن چیزی که به صورت روانی در این خصوص وجود دارد یک تناسبی وجود داشته باشد، حال آن‌که اختلاف قیمت بین بازار توافقی و آزاد و بازار ثانویه زیاد است.

به گفته وی، بخش اعظم معاملات در شرایط فعلی از طریق ارز ناشی از صادرات کالا صورت می‌گیرد، هرچند که بخش بسیار اندکی هم از طریق بازار آزاد توافقی صورت می‌پذیرد. بنابراین افزایش ناگهانی قیمت ارز در بازار غیررسمی جو روانی حاکم بر جامعه بوده که با تمهیدات بانک مرکزی و کانون صرافان این فاصله کاهش خواهد یافت.

مشیری، پیش‌بینی کرد که در روزهای آینده نرخ دلار در بازار غیررسمی کاهشی خواهد بود، چون هیچ دلیل منطقی پشت آن وجود ندارد که افراد بخواهند دارایی‌های خود را با این قیمت توجیه کنند. بنابراین بازار روانی ایجادشده و باید از طریق ابزارهایی به مردم این اطمینان داده شود که قیمت‌ها در بازار غیررسمی واقعی نیستند.

مدیرعامل شرکت صرافی ملت تأیید کرده که شرکت‌های صادرکننده، ارزهای ناشی از صادرات خود را به‌خوبی به این امر اختصاص می‌دهند.

وی گفت که در شرایط فعلی حتی برای بسیاری از واردکنندگان کالا، واردکردن کالا با ارز 8000تومانی به صورت یورو گران بوده و این امر نشان می‌دهد که با هزینه‌های سرباری که در کنار بازار ثانویه وجود دارد، سطح عمومی قیمت‌ها نمی‌تواند از رقم ارز 8هزارتومانی افزایش بیشتری پیدا کند.

مشیری اختلاف قیمت کنونی بین ارز بازار ثانویه و توافقی را ناشی از نیازهای آنی برخی افرادی برشمرد که نمی‌توانند ارز مورد نیاز خود را از مسیرهای دیگر تأمین کنند.

مدیرعامل شرکت صرافی ملت، افزایش فعلی قیمت ارز در بازار غیررسمی را طبیعی و واقعی ندانست که حتی می‌تواند برخی متغیرهای دیگر هم روی آن تاثیرگذار باشد اما در سطح جامعه این قیمت متعادل نیست.

وی احتمال داد که روند نرخ ارز در روزهای آتی در بازار غیررسمی کاهشی باشد اما نقش بانک مرکزی و تمهیداتی که در نظر گرفته بسیار مهم بوده و قطعاً با این شرایط مقابله خواهد شد.

بانک مرکزی کارگروه تشکیل دهد

کامران ندری، عضو هیات علمــــــــــــــــــــی دانشگاه امام صادق^(ع) درباره راهکار بانک مرکزی برای کنترل نرخ ارز به خبرنگار ما گفت: مقام معظم رهبری در دیداری که با رئیس‌جمهور و اعضای هیات دولت داشتند تاکید کردند که برای کنترل نقدینگی و مسائل پولی کشور یک تیم کارشناسی خبره تشکیل دهید که کارشان رصد و تحلیل این بازار باشد اما هنوز بانک مرکزی که مسئول اصلی این کار است اقدامی انجام نداده است.

وی با اشاره به این‌که نتیجه تفکرات مدیران دولت وضع فعلی اقتصاد است افزود: تیمی که قرار است تشکیل شود باید از کارشناسان خبره جوان باشد تا بتوانند با جسارت اقدامات خود را عملی کنند. البته افراد باتجربه می‌توانند در این تیم قرار داشته باشند اما اگر جوان‌گرایی در این زمینه صورت نگیرد آسیب‌ها بیشتر خواهد شد. ندری با بیان این‌که بانک مرکزی می‌تواند با کنترل نقدینگی مانع افزایش سرعت پول در کشور شود تصریح کرد: اگر بانک مرکزی بتواند با اقداماتی سرعت گردش پول در کشور را کاهش دهد می‌تواند از شتاب قیمتی دلار بکاهد، در غیر این صورت افزایش نرخ ارز با همین سرعت ادامه می‌یابد.

نگهداری 20 میلیارد دلار اسکناس

در گاوصندوق‌ها و منازل

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نهم با اشاره به این‌که دولت و بانک مرکزی باید بازار ارز را با حساسیت بیشتری مدیریت کنند، گفت: برخلاف نظر دولت، تزریق دلارهای صادراتی پتروشیمی‌ها هم بازار را آرام نکرد. ابراهیم نکو در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا با اشاره به این‌که اگر در شرایط کنونی شاهد افزایش افسارگسیخته نرخ دلار هستیم علت آن را باید در تصمیم‌های اقتصادی جست‌وجو کرد، گفت: دولت برای پول‌های سرگردان در بازار برنامه‌ای ندارد. وی افزود: بسیاری از سپرده‌گذاران بانکی در ماه‌های اخیر پول‌های هنگفت خودشان را از حساب‌هایی که از آنها سود می‌گرفتند، خارج کرده‌اند تا اقدام به خرید و فروش کنند. نکو تصریح کرد: طبق آماری که به من داده‌اند حدود 20 تا 30 میلیارد دلار ارز در منازل بسیاری از مردم و حتی گاوصندوق‌ها وجود دارد که تزریق این میزان به بازار ارز موجب می‌شود تا شاهد ثبات نرخ پول خارجی باشیم. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نهم گفت: تلاطم‌های امروز بازار ارز ناشی از مدیریت ضعیف دولت و بانک مرکزی است به طوری که به نظر من اراده لازم برای ایجاد ثبات در بازار ارز توسط مسئولان وجود ندارد. وی اضافه کرد: در شرایط کنونی مسافران و دانشجویان نیاز ضروری به ارز دارند اما نوسانات اجازه نمی‌دهد که این قشر از جامعه نسبت به انجام برنامه‌ریزی به منظور خرید ارز اقدام کنند. نکو با انتقاد از این‌که افزایش نرخ ارز میزان خرید و فروش پول خارجی را بشدت کم می‌کند، گفت: با صعودی شدن نرخ ارز شاهد توقف خرید و فروش در بازار هستیم، به طوری که صرافی‌ها تا زمانی که نرخ پول خارجی به ثبات نسبی نرسد، از فروش آن به مشتریان امتناع می‌کنند. عضو کمیسیون اقتصادی، مجلس نهم گفت: راهکار اصلی حل تلاطم‌های ارزی این است که دولت برای نقدینگی سرگردان در بازار طوری اقدام کند که تزریق این نقدینگی موجب نشود تا بازارهای مختلف اقتصادی، از ارز گرفته تا مسکن و خودرو ملتهب شوند.

عدم تصویب طرح ضدتحریمی

درحالی‌که ایران می‌تواند با راهکارهایی مانند پیمان پولی دوجانبه و استفاده از پیام‌رسان‌های جایگزین سوئیفت، بخش مهمی از تحریم‌های آمریکا را بی‌اثر کند، طرح یک‌فوریتی مجلس در کمیسیون اقتصادی رد شد. به گزارش فارس، مدتی پیش سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از رد شدن کلیات طرح یک‌فوریتی راه‌اندازی و استفاده از پیام‌رسان‌های مالی و انعقاد پیمان‌های پولی دو و چندجانبه در تجارت خارجی در این کمیسیون (به عنوان کمیسیون اصلی) خبر داد؛ اما این طرح چه بود و چرا رد شدن آن بخصوص در میانه جنگ اقتصادی با آمریکا، اشتباهی بزرگ بود؟ در این طرح، راه‌اندازی و استفاده از پیام‌رسان‌های مالی اقتصادی در همکاری دو و چندجانبه با سایر کشورها یا اتحادیه‌ها، استفاده از ظرفیت‌های سامانه‌های بومی از قبیل سپام در تبادلات داخلی و بین‌المللی و ایجاد دسترسی برای بانک‌ها و مؤسسات مالی خارجی طرف قرارداد با بانک‌های ایرانی، انعقاد قرارداد همکاری با کشورها و موارد مشابه پیش‌بینی‌شده بود. با این طرح امکان ایجاد محدودیت در مسیر نقل و انتقالات بانکی ایران از بین می‌رود و ریسک و هزینه‌های تجارت کاهش می‌یابد. لازم است فرآیند پیام‌رسانی مبادلات خارجی ایران نیز از وابستگی صرف به سیستم پیام‌رسانی مالی بین‌المللی سوئیفت خارج شود تا علاوه بر از بین رفتن امکان نظارت آمریکا، شرایط برای کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت مبادلات خارجی ایران فراهم شود.

اوضاع صرافی‌ها

نکته جالب بازار فاصله گرفتن نرخ دلالان از نرخ درج شده در تابلوی صرافی‌هاست. از زمان اجرای بسته جدید ارزی و ازسرگیری خریدوفروش ارز توسط صرافی‌ها نرخ ارز دلالان تقریبا برابر با نرخ صرافان بود؛ اما در چند روز اخیر با گرم شدن دوباره بازار، این نرخ در حال فاصله گرفتن از یکدیگر است. دیروز درحالی‌که نرخ فروش هر دلار آمریکا در تابلوی اعلانات صرافی‌ها 14500 تومان بود این نرخ در بازار دلالان از مرز 15 هزار تومان هم گذشت. جو حاکم بر بازار آزاد و جنب‌وجوش دلالان برای خریدوفروش حاکی است که این تلاطم‌ها در روزهای آینده نیز ادامه داشته باشد. هرچند در آخرین ساعات دیروز قیمت دلار به 13هزارو 700تومان رسید. صرافی‌ها به مردم ارز نمی‌فروشند و فقط خریدار دلار و یورو هستند. تابلوهای خریدوفروششان هم برای مأموران است و نمی‌خواهند صرافی‌شان تعطیل شود؛ وگرنه بازار ارز این‌گونه است که صرافی‌ها ارز را از مردم می‌خرند و به دلالان می‌فروشند و دلالان هستند که قیمت ارز را مشخص می‌کنند؛ نه صرافی‌ها و دولت... این بخشی از گفته‌های دلالان بازار ارز است که دلار را ۱۵ هزار تومان می‌فروشند.

بخشنامه جدید بانک مرکزی

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دستورالعمل خرید و فروش ارز به صورت اسکناس توسط شبکه صرافی‌های مجاز را ابلاغ کرد.

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، در راستای اجرایی کردن سیاست جدید ارزی دولت برای ساماندهی و مدیریت بازار ارز، ورود ارز به صورت اسکناس توسط صرافی‌های مجاز از محل منابع ارزی خریداری شده و همچنین درآمدهای ارزی صادراتی خریداری شده در سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) مجاز اعلام شد.

به طوری که صرافی‌های مجاز می‌توانند نسبت به ورود ارز به صورت اسکناس از محل منابع اشاره شده اقدام کرده و نسبت به فروش آن به نرخ بازار به متقاضیان در چارچوب دستورالعمل‌های ابلاغ شده، به‌خصوص مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافی‌ها در محل استقرار صرافی خود اقدام کنند.