فهم تشنگی یک گلدان

چطور بفهمیم گل تشنه است؟

در حالت کم‌آبی و تشنگی، گیاه نمی‌تواند مواد غذایی خود را از خاک گلدان یا باغچه تأمین کند برای همین در رشد آن اختلال ایجاد می‌شود. حتی ممکن است منجر به مرگ آن شود. تشنگی بدترین کاری است که می‌توانیم در حق گیاه انجام دهیم. با هم نشانه‌های تشنگی گیاه را مرور می‌کنیم:

پژمردگی برگ اولین نشانه تشنگی شدید گیاه است. در این مرحله می‌توان با آبیاری منظم، سلامت را به آن برگرداند.

گیاهانی که آب کافی نمی‌خورند از پایین ساقه برگ‌هایشان شروع به زرد یا خشک‌شدن می‌کند. در این حالت اولویت اول گیاه حفظ رطوبت ریشه و ساقه است و دیگر نمی‌تواند به برگ‌ها آبرسانی کند. در نتیجه زرد و پژمرده می‌شود.

گیاهان تشنه اغلب از کناره‌های گلدان فاصله می‌گیرند. برگ‌ها هم پیش از موعد از گیاه جدا شده و می‌ریزند.

در مراحل حاد ریشه‌های گیاه به سطح خاک آمده و شروع به رشد سطحی می‌کنند. این حالت در گل‌های باغچه‌ای بیشتر اتفاق می‌افتد.

ماسه خوب است یا بد؟

ماسه، سبک‌ترین خاک گلدانی و باغچه‌ای است. آب را زیاد در خود نگه نمی‌دارد برای همین نمی‌گذارد گیاه دچار پوسیدگی شود. ولی همین خاک نمی‌تواند در ماه‌های گرم تابستانی رطوبت را در خود نگه دارد و آب کافی را به گیاه برساند. پس بهتر است با مقداری خاک برگ مخلوط شود تا گیاه را تشنه نکند.

نشانه‌های آبیاری بیش از اندازه کدامند؟

شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد وقتی گیاه مریض و بی‌حال به نظر می‌رسد وسوسه می‌شوید به آن آب بدهید تا سرحال شود. خیلی‌ها فکر می‌کنند گیاهان بیشتر از کم‌آبی آسیب می‌بینند تا پرآبی. البته علائم هر دوی اینها شبیه هم است و بیشترما در تشخیص دچار اشتباه می‌شویم. به طور کلی آب زیاد باعث کمبود اکسیژن خاک، رنگ پریدگی، زرد شدن برگ‌ها و ریزش آنها می‌شود. بهتر است این نشانه‌ها را جزئی‌تر با هم مرور کنیم:

برگ‌های گیاه شما در حال پژمرده شدن است. چون ریشه‌های گیاه در آب غرق شده‌اند و اکسیژن کافی برای نفس کشیدن ندارند.

نوک برگ‌ها قهوه‌ای می‌شوند. یکی از سریع‌ترین و اولین نشانه‌ها مشاهده نوک برگ است.

برگ‌ها قهوه‌ای و پژمرده می‌شوند. فرق آن با حالت تشنگی در این است که اگر برگ‌ها را در دست‌تان نگه دارید احساس می‌کنید نرم و شل هستند. به عبارت دیگر وقتی به گل‌هایتان آب می‌دهید سرحال به نظر نمی‌آیند و همچنان حالتی افتاده دارند.

برگ‌های پایینی گیاه زرد و کم‌رشد می‌شوند. چون آبیاری زیاد، باعث شست‌وشوی مواد غذایی خاک شده و آنها را از دسترس ریشه دور می‌کند. همچنین تهویه خاک را محدود می‌کند در نتیجه ریشه‌ها دچار کمبود اکسیژن شده و نمی‌توانند آب و مواد غذایی را بخوبی جذب کنند.

برگ‌ها می‌ریزند که این زنگ خطری برای هر دو شرایط آب بیش از حد و تشنگی است، اما تفاوت‌شان در چیست؟ در حالت اول برگ‌های جوان و قدیمی هر دو در حال افتادن هستند و جوانه تازه نمی‌زنند.

در بعضی موارد رنگ خاک سبز به نظر می‌رسد، این نشان‌دهنده رشد خزه روی سطح خاک است. خزه‌ها بی‌خطرند اما وجودشان نشان‌دهنده آبیاری بیش از حد است.

در حالت خیلی پیشرفته ممکن است کپک خاکستری روی گیاه رشد کند. چون قارچ‌ها عاشق رطوبت‌اند. همچنین ریشه‌های آسیب‌دیده نمی‌توانند در برابر ورود قارچ‌های پوسیدگی مقاومت کنند و ممکن است گیاه از پوسیدگی ریشه بمیرد.

اگر دیدید گیاه در حال خشک شدن است رطوبت خاک را بررسی کنید تا ببینید که آب آن بیش از حد کم یا زیاد نباشد.

در اثر آبیاری زیاد ممکن است گیاه در طول روزهای آفتابی پژمرده شود و عصر دوباره به حالت عادی برگردد.

یک نکته!

حواس‌تان باشد این نشانه‌ها ممکن است در همه گل‌ها و گیاهان یکسان نباشد. آبیاری زیاد هم شامل میزان آب زیاد در یک نوبت آبیاری است هم تعداد دفعات زیاد آبیاری. وقوع این علائم بستگی به هردوی اینها، بافت گیاه یعنی مقدار تردی و گوشتی بودن آن و شرایط نگهداری گیاه از لحاظ دمایی دارد. مثلا در دیفن باخیا زرد شدن برگ‌های پایینی و در لیندا لخت و شل شدن برگ‌های بالایی آن را داریم یا این‌که گیاهان گوشتی و آبدار خاک خشک را ترجیح می‌دهند در حالی که برخی دیگر مانند گل تاج‌الملوک خاک همیشه مرطوب را دوست دارند. با این حال تقریبا همه گیاهان به گردش هوا در اطراف ریشه خود نیاز دارند و در صورت خیس شدن بیش از اندازه در معرض پوسیدگی ریشه قرار می‌گیرند.

چند توصیه

بهترین راهنما برای اندازه‌گیری رطوبت گلدان، لمس خاک آن است که باید آن را به طور مرتب چک کنید. قانونی وجود دارد که می‌گوید رطوبت خاک با سایز دهانه گلدان هم مرتبط است که کم باشد یا زیاد. اگر قطر دهانه گلدان 15 سانتی‌متر است، باید هنگامی آب بدهید که پنج سانتی‌متر بالای خاک هنگام لمس خشک باشد. در مورد گلدان‌های بزرگتر که 20 تا 25 سانتی‌متر قطر دارند، زمانی که خاک تا عمق یک تا سه سانتی‌متری خشک شد، باید آن را آبیاری کنید، اما روش ساده و تجربی آن این است: انگشت‌تان را در خاک گلدان فروکنید ببینید چقدر مرطوب است. یک بند انگشت یا پایین‌تر؟ اگر رطوبت خاک بالاتر از آن بود، یک هشدار است تا آبدهی را کاهش دهید.

با بیلچه، چوب و میخ هم می‌توانید این کار را انجام دهید. وقتی میخ را بیرون می‌کشید، اگر خاک به آن نچسبیده بود یعنی خشک است ولی اگر خاک خیس باشد مقداری از آن به میخ می‌چسبد.

نیاز آبی همه گل‌ها شبیه هم نیست پس برنامه آبیاری‌شان هم متفاوت است.

توجه داشته باشید جمع شدن آب در زیرگلدانی مضر است و آب اضافی بلافاصله باید تخلیه شود.

هر چند وقت یک بار نیز زهکش گلدان را انجام دهید تا مطمئن شوید کیپ نیست و آب از سوراخ ته آن به آرامی خارج می‌شود.‌

اگر می‌خواهید از زیبایی برگ‌ها یا گل‌های گلدان‌هایتان لذت ببرید باید به آبدهی آنها دقت کافی داشته باشید. این دوبا هم رابطه مستقیم دارند.

آشپزی برای گل‌ها

همیشه که نباید برای خودمان آشپزی کنیم. گل‌ها هم غذا می‌خواهند. هر گلدانی که می‌خریم لازم است به فکر تغذیه‌اش هم باشیم. مخصوصا در گل‌های خانگی. گل‌های باغچه‌ای نیاز غذایی کمتری دارند چون می‌توانند از طریق نور مستقیم، خاک بیشتر، آب باران و ... دسترسی بیشتری به مواد غذایی داشته باشند. برای گل‌هایتان قبل از آشپز خوب، مادر یا پدر خوبی باشید و مثل نوزادتان با آنها رفتار کنید. آنها نمی‌توانند گرسنگی‌شان را به زبان بیاورند. پس قبل از نشان دادن علائمش خودتان بروید سراغ‌شان. این کار مستلزم این است که قبل از خرید به فکرشان باشید و نکات لازم را درباره تغذیه گل و گیاهان آپارتمانی
بدانید.

‌ به کود به عنوان نیمه دوم خاک گلدان خود فکر کنید. گلدان‌های جدید به کود نیاز ندارند. ولی بعد از چند ماه، گیاه موادغذایی موجود در خاک را مصرف خواهد کرد. پس اگر دلتان می‌خواهد یک گیاه شاداب داشته باشید باید آن را شارژ کنید.

‌ ‌ گیاهان آپارتمانی و گیاهان باغچه‌ای کوددهی‌شان با هم فرق دارد. در آپارتمانی‌ها شما بایستی کود را با احتیاط به گلدان‌ها بدهید. کود زیاد باعث گیاه‌سوزی می‌شود. همچنین کوددهی‌شان از طریق ریشه است. بنابراین مثل فضای آزاد دست‌تان برای مصرف کود باز نیست.

‌ ‌ بهترین زمان کوددهی در دوران رشد گل‌ها یعنی بهار و تابستان است.

‌ ‌ چند وقت یکبار کود بدهیم؟ این بستگی به نوع گل، سن آن و قدرت رشدش دارد ولی به طور معمول همزمان با گرم شدن هوا، ماهی یک بار و نه بیشتر به گیاهان زینتی کود داده می‌شود.

‌ ‌ بهترین روش کوددهی به صورت محلول و همزمان با آبیاری گلدان‌هاست.

‌ ‌ بعد از دادن کود، آبی را که در زیر گلدانی جمع شده دوباره به گلدان برگردانید چون دارای مقداری کود است.

‌ ‌ این نکته را فراموش نکنید: اشتباه نکنید. گیاهان بیمار و آفت‌زده را نباید کود داد. چون سیستم ریشه‌ای ضعیفی دارند و نمی‌توانند کود را جذب کنند. اول عامل ضعیف را از بین ببرید بعد برنامه کوددهی را شروع کنید.

‌ ‌ گیاهان گل‌دار در زمان گل‌دهی، به کود بیشتری احتیاج دارند. در غیر این صورت گل‌هایشان ریز و پژمرده می‌شود.

‌ ‌ یک سرآشپز خوب در تغذیه گیاهی این اصل را همیشه رعایت می‌کند: غذا نخوردن بهتر از زیاد خوردن است. زیاد بودن کود به ریشه‌ها آسیب می‌زند.

‌ بعد از تعویض گلدان تا یک ماه به آن کود ندهید و صبر کنید به خانه جدید عادت کند.

‌ ‌ حواس‌تان باشد اگر می‌خواهید گل‌هایتان رشدشان چشمگیر باشد اول شرایط محیطی مناسب را برایشان فراهم کنید بعد به کوددهی‌شان بپردازید.

زینب خزایی

جامعه