امداد و نجات در خانه!

شکستگی استخوان، یکی از اتفاقاتی است که در خانه می‌تواند اتفاق بیفتد و معمولا خانم‌ها بویژه در سنین بالا به‌دلیل ابتلا به پوکی استخوان، بیشتر دچار آن می‌شوند. برای این‌که بدانید در زمان بروز شکستگی چه اقداماتی ضروری است، صحبت‌های دکتر امیرحسین خسروی‌، مسئول آموزش و پژوهش هلال احمر شمیرانات را بخوانید.

درد و رنج را کم کنید

یکی از نکاتی که در کلاس‌های آموزش کمک‌های اولیه به آن می‌پردازیم این است افرادی که می‌خواهند به مصدوم کمک کنند، نباید در امور درمانی مداخله کنند. همچنین اقدام کمک‌دهنده باید به‌گونه‌ای باشد که بتواند درد و رنجی را از مصدوم بکاهد، ضمن این‌که مانع از دست دادن جان مصدوم شود. اگر این موارد رعایت نشود و فرد بدون آموزش یا با دخالت در امور درمانی اقدامی انجام دهد، این مساله می‌تواند جان مصدوم را به خطر بیندازد یا صدمات جدی برای او در پی داشته باشد.

شکستگی باز و بسته چیست؟

زمانی که مقدار فشار و انرژی وارده به استخوان بیش از حد تحمل استخوان باشد، بافت و تراکم استخوان دچار مشکل خواهد شد، در نتیجه شکستگی اتفاق می‌افتد. برخی منابع، شکستگی را به دو دسته باز و بسته تقسیم‌بندی می‌کنند و برخی دیگر انواع آن را بیشتر دانسته‌اند. هنگام بروز شکستگی باز، احتمال خونریزی شدید و خفیف وجود دارد در نتیجه استریل نگه‌داشتن محل زخم در چنین شرایطی ضروری است.

شکستگی از هر نوعی که باشد، علائمی را به همراه دارد؛ برای مثال درد شدید، محدودیت در حرکت اندام به‌دلیل درد، تورم همراه با کبودی یا بدون کبودی، تغییر شکل عضو آسیب دیده، تغییر رنگ و دمای پوست برخی علائم شکستگی است.

همچنین تغییر رنگ و دمای پوست نیز ممکن است وجود داشته باشد. این علائم می‌تواند با شدت و ضعف متفاوت ایجاد شود و نبود یک یا چند علامت، دلیلی بر عدم شکستگی نیست.

وقتی جان مصدوم در خطر است

شاید شکستگی در نگاه اول مساله مهمی به نظر نرسد، ولی گاهی می‌تواند تهدید کننده حیات باشد. گاهی برخی شکستگی‌ها مانند شکستگی لگن می‌تواند منجر به خونریزی داخلی شود، در برخی موارد شاید حتی علائمی هم از خونریزی وجود نداشته باشد.

شکستگی بخش‌های حیاتی بدن مانند جمجمه، گردن و ستون فقرات نیز جان فرد را به خطر می‌اندازد. همچنین همراه با شکستگی، امکان پارگی رگ‌های اطراف استخوان نیز وجود دارد و در چنین مواردی خون‌رسانی و نبض اندام ممکن است قطع شود.

کنترل علائم حیاتی

زمانی که فردی دچار هر نوع آسیبی شود، باید از نظر علائم حیاتی مورد بررسی قرار بگیرد و شکستگی هم از این امر مستثنا نیست. گردش خون، باز بودن راه هوایی و تنفس مصدوم، پیش از هر چیز باید بررسی شود.

علاوه بر این، در صورت وجود خونریزی باید آن را با یک دستمال یا گاز استریل کنترل کرد. برای یافتن آسیب‌های وارده به مصدوم باید به دنبال تورم، بدشکلی، لمس دردناک و وجود زخم باز در سراسر بدن باشید. مقایسه دو اندام هم می‌تواند در تشخیص شکستگی موثر باشد؛ برای مثال اگر احتمال شکستگی در ناحیه دست باشد، باید دو دست را با دقت نسبت به یکدیگر سنجید.

این ارزیابی‌ها باید از سر و گردن شروع شود و مصدوم را نباید به هیچ عنوان حرکت داد مگر این‌که خطری مانند قطع گردش خون یا تنفس، انفجار ماشین یا خانه مطرح باشد که این کار نیز باید با احتیاط و با شیوه اصولی انجام شود.

چند کار مهم

کارهای دیگری هم در شکستگی‌ها باید انجام داد که مهم‌ترین آنها ثابت کردن عضو شکسته و تغییر ندادن وضعیت شکستگی است. همچنین گاهی اوقات استفاده از یخ می‌تواند در کاهش درد و جلوگیری از تورم مفید باشد البته باید توجه داشت یخ را نباید در پشت جمجمه یا نزدیک به چشم قرار داد.

ضمن این‌که گذاشتن یخ نباید بیشتر از 10 تا 20 دقیقه طول بکشد. علاوه بر این نباید روی شکستگی باز یا عضو تغییر شکل داده فشار وارد شود.

به هیچ عنوان نباید سعی کرد استخوان شکسته را به جای اول آن بازگرداند و به جای این‌کار باید اندام شکسته را با کمترین حرکت ثابت کرد. برای این منظور چون در خانه آتل نیست، می‌توان از یک تخته، چوب یا بطری آب معدنی که دو طرف آن بریده شده، بهره گرفت. بعد از انجام این کارها مصدوم را باید به مراکز درمانی منتقل کرد.

پیشگیری پیش از ضرر

حادثه هیچ‌گاه خبر نمی‌کند، ولی افراد نباید این مساله را از یاد ببرند که با انجام برخی تمهیدات کوچک می‌توان از بسیاری حوادث، حتی شکستگی پیشگیری کرد. ایمن‌سازی محل زندگی و محیط کار جزو آن دسته از مواردی است که کمتر کسی به آن توجه دارد.

جمع‌آوری وسایل دست و پا گیر از وسط خانه، می‌تواند بسیار مفید باشد. با انجام این‌کار علاوه بر این‌که فرد به آنها برخورد نمی‌کند و براثر زمین خوردن آسیب نمی‌بیند، در هنگام بروز حوادث نیز تبدیل به مانع نخواهد شد. احتمال سر خوردن در سرویس‌های بهداشتی یا حمام‌هایی که کف آنها نامناسب است، می‌تواند زیاد باشد. برای ایمن‌سازی محل زندگی خود حتما نیاز نیست هزینه زیادی شود و با انجام کارهای ساده هم می‌توان این مساله را انجام داد. برای مثال، اگر قرار است سالمندی در خانه‌تان حمام کند و احتمال زمین خوردن او وجود دارد، می‌توان در کف حمام یک موکت انداخت تا فرد براثر سر بودن کف حمام زمین نخورد. همچنین می‌توان در کف حمام، از کفپوش‌های پلاستیکی چسبناک که غالبا ارزان قیمت هستند، بهره گرفت. پوشیدن دمپایی‌هایی که کف آنها لیز نباشد، می‌تواند مانع سر خوردن روی سرامیک شود. اگر خانم‌ها می‌خواهند بنا بر هر دلیل بالای نردبان بروند، بهتر است از یک نفر دیگر برای این منظور کمک بگیرند و از او بخواهند پایه نردبان را نگه دارد. زمانی که افراد می‌خواهند بالای نردبان یا چهارپایه بروند، باید در اطراف آن بالش‌های نرم بگذارند تا در صورت افتادن از بالای نردبان احتمال آسیب و شکستگی به حداقل ممکن برسد.

بهاره جلالوند