هفته مجمع

مجمع تشخیص مصلحت نظام، یک نهاد بالادستی است که به ابتکار امام راحل و به منظور گره‌گشایی در مسائل و چالش‌های کشور ایجاد شده و وظیفه مهم مصلحت‌اندیشی را برای بقای کشور به دوش می‌کشد. طبعا در نهادی که بسیاری از چهره‌های مجرب نظام حضور دارند انتظار چنین گره‌گشایی‌هایی نابجا نیست و در بسیاری از مقاطع، تصمیمات مجمع تشخیص مصلحت نظام، گره‌های زیادی را از امور کشور باز کرده است. اما با این وصف به نظر می‌رسد که شاید تنوع و سطح موضوعات و همچنین میزان علاقه‌مندی مردم نسبت به پیگیری برخی از تصمیمات مجمع باعث شده که عامه مردم کمتر در جریان فعالیت‌های این نهاد قرار گیرند. در عین حال باید پذیرفت که بخش رسانه‌ای مجمع نیز آنچنان که باید در مسیر اطلاع‌رسانی فعالیت‌های این نهاد تلاش موثری را انجام نداده است تا جایی که تا پیش از این در برخی از حوزه‌های عمومی و رسانه‌ای کشور انتقاداتی نسبت به عملکرد مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح بود و حتی این تصور برای برخی ایجاد شده بود که اعضای مجمع عمدتا شامل بازنشستگان سیاسی هستند که بعد از پایان دوره مسئولیتشان در امور اجرایی، صرفا به ارائه مشاوره می‌پردازند.

در چنین شرایطی رهبر معظم انقلاب در حکم اعضای جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام که در مرداد سال قبل صادر کردند بر ضرورت چابک‌سازی تشکیلات مجمع تاکید کردند و در دیدارشان با اعضای جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام، فرمودند: «به وجود نیروهای جدید در مجمع امید بستیم و امیدواریم خون تازه‌ای در رگ‌های مجمع به گردش بیفتد.» از این رو به نظر می‌رسد که در چنین شرایطی اعضای مجمع به صورت موثرتری به ایفای نقش و رسالت خود بپردازند و منشا اثرات بیشتری برای نظام جمهوری اسلامی ایران باشند.

اکنون در یک‌سالگی دور جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام، شاهد یک هفته پرخبر از سوی این نهاد بودیم و چند روز پس از انتشار نامه‌های رئیس‌مجمع تشخیص مصلحت نظام به دبیر شورای نگهبان در رد لایحه پالرمو، روز شنبه اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام به بازگشت سپنتا نیکنام، عضو زرتشتی شورای شهر یزد که موضوع تعلیقش از سوی شورای نگهبان، حاشیه‌هایی به همراه داشت داد تا باردیگر نشان دهد بن‌بستی در نظام جمهوری اسلامی وجود ندارد.

البته چنین تصمیم‌گیری‌هایی در مجمع تشخیص مصلحت، واکنش‌هایی نیز به همراه دارد و به عنوان مثال پس از انتشار نامه مجمع در خصوص لایحه پالرمو، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در سخنانی از انتقاد رئیس‌جمهور نسبت به این مساله خبر داد و اعلام کرد که به اعتقاد دولت، بخش‌هایی از مطالبی که در آن نامه مطرح شده ارتباطی با مجمع تشخیص مصلحت نظام ندارد و مربوط به شورای عالی امنیت ملی است.

این در حالی است که اعلام نظر مجمع تشخیص درباره طرح‌ها و لوایح، وظیفه‌ای است که در چارچوب ابلاغیه رهبر انقلاب صورت می‌گیرد که مجمع را مکلف کرده طرح‌ها و لوایح را با سیاست‌های کلی نظام، تطبیق داده و موارد مغایرت آن را به مجلس و شورای نگهبان اعلام کند.

بنابراین اقدام مجمع تشخیص مصلحت نظام در اعلام نظر درباره لوایح مرتبط با FATF کاملا مطابق با ابلاغیه رهبری است و به نظر می‌رسد انتقاداتی که نسبت به اعلام نظر مجمع در برخی موارد صورت می‌گیرد بیشتر ماهیت سیاسی داشته باشد تا حقوقی.

فلسفه وجودی مجمع، بن‌بست‌شکنی است

سید محمد صدر

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام

‌فلسفه وجودی مجمع تشخیص مصلحت نظام، بن‌بست‌شکنی است. این مسئولیتی است که از سوی امام خمینی(ره) بر عهده مجمع گذاشته شد تا در موضوعات مختلفی از جمله موارد اختلافی میان مجلس و شورای نگهبان وارد عمل شود. مجمع تشخیص مصلحت نظام برای جلوگیری از ایجاد مشکلات عدیده برای نظام ایجاد شد و بعدها در قانون اساسی نیز جایگاه یافت.

از جمله اقدامات اخیر مجمع می‌توان به موضوع عضویت اقلیت‌های دینی در شوراهای شهر اشاره کرد که نمونه اخیر آن پرونده سپنتا نیکنام بود. این موضوع از جمله ماجراهایی بود که مجمع، زمان بسیاری را صرف بررسی آن کرد و در کمیسیون‌های مختلف مجمع مورد بحث قرار گرفت و در نهایت با وجود برخی نظرات منفی، مجمع تصمیمی ملی و در جهت مصالح نظام اتخاذ کرد.

مجمع تشخیص مصلحت نظام همیشه تصمیمات عاقلانه‌ای اتخاذ کرده و در صورت ادامه این روند و انجام مسئولیت از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام، نظام با هیچ مشکلی مواجه نخواهد شد و این نقش مهمی است که بر عهده مجمع قرار دارد.

یکی از وظایف مجمع، تعیین سیاست‌های کلی نظام است که رهبری با مشاوره مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام می‌دهند و تاکنون در موضوعات مختلفی این کار ادامه داشته است. وظیفه بعدی مجمع، حل معضلات نظام است که از طرف رهبری به مجمع ارجاع می‌شود. همچنین مجمع می‌بایست بر اجرای سیاست‌های کلی که از سوی رهبری به دستگاه‌ها ابلاغ می‌شود، نظارت داشته باشد.

طبیعتا مجمع باید اقداماتی در جهت پیشرفت امور داشته باشد و نباید برخی مباحث مربوط به چند سال قبل که به عنوان مثال دو سال از تصویب آن گذشته باشد دوباره در مجمع تشخیص مطرح شود.

برخلاف تصور بعضی‌ها بر کمرنگ بودن نقش مجمع تشخیص مصلحت نظام، جلسات شورای مجمع هر دو هفته یک‌بار و کمیسیون‌ها هر هفته برگزار شده و در حد وظایف خود فعالیت داشته است اما در عین حال باید توجه کنیم که مجمع، مکان اجرایی نیست که هر روز صبح و عصر جلسه داشته باشد. به همین دلیل همه اقداماتش نمی‌تواند نمود اجرایی داشته باشد. در عین حال امیدواریم روز به روز شاهد فعالیت بهتر از سوی مجمع تشخیص مصلحت باشیم.

برخی مسائل بین مردم نمود ندارد

آیت‌الله محسن مجتهدشبستری

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام

مجمع تشخیص مصلحت نظام در هفته‌های اخیر فعال‌تر شده است که از جمله فعالیت‌های هفته‌های اخیر می‌توان به بررسی و اعلام نظر اعضای مجمع درباره موضوعات مهمی چون شرکت و حضور اقلیت‌های دینی در شوراهای اسلامی شهر و روستا و همچنین بررسی طرح تمدید مهلت جذب اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی سال 1396 کل کشور اشاره کرد. مجمع تشخص مصحلت در دوره جدید به وظایفش عمل می‌کند منتها گاهی دستور جلسه یا دستور کمیسیون‌ها، اصلاح آیین‌نامه است و طبعا در چنین مواردی ممکن است اساسا این موضوعات برای مردم از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار نباشد.

اما گاهی سلسله مسائلی مطرح می‌شود که مربوط به مسائل جاری است و مورد توجه مردم قرار می‌گیرد و در بین عامه نمود دارد. البته ضعف اطلاع‌رسانی پیرامون فعالیت‌های مجمع یکی از عوامل ناآگاهی بخشی از مردم از فعالیت‌های این نهاد است و در عین حال مجمع تشیخص مصلحت باید با توجه به توصیه‌های مقام معظم رهبری فعالیت بیشتری از خود نشان بدهد و بیش از گذشته به وظایف محوله خود عمل کند.

فتاح غلامی
سیاسی