این درد جگرسوز

نکته مهم این بیماری که هپاتیت به دنبال ایجاد التهاب در کبد بروز می‌کند که این التهاب می‌تواند به شکل حاد، طی کمتر از شش ماه و به شکل مزمن در مدت بیش از شش ماه بهبود یابد‌. ولی در صورتی که هپاتیت مزمن درمان نشود، می‌تواند باعث پیشرفت بیماری به سمت سیروز کبدی و در برخی افراد باعث سرطان کبد شود. به بهانه هفته سلامت گوارش پای صحبت‌های دکتر حسین پوستچی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران نشستیم تا درباره این بیماری خطرناک اما قابل درمان بیشتر بدانیم .

هپاتیت به معنی وجود التهاب در کبد است. اصولا هشت نوع ویروس می‌تواند باعث ایجاد بیماری در کبد شوند که از مهم‌ترین آنها ویروس هپاتیت C, B‌،A هستند. همچنین عواملی چون اضافه وزن و چاقی، مصرف الکل، استفاده از داروهای گیاهی وشیمیایی غیر استاندارد، بیماری‌های سیستم ایمنی و برخی بیماری‌های نادر و مادر زادی نیز در ابتلا به هپاتیت نقش دارند. بعد از ورود ویروس در خون، عفونت وارد کبد شده و در سلول‌های کبدی لانه گزینی و شروع به تکثیر می‌کنند و دوباره وارد چرخه خونی می‌شوند. به همین دلیل، خون افراد مبتلا به هپاتیت ویروسی آلوده است. وجود ویروس در بافت کبد و پاسخ ایمنی بدن به وجود ویروس باعث ایجاد التهاب در کبد و آسیب رسیدن به سلول‌های کبدی می‌شود.

آلودگی با ویروس، چگونه ؟

عمده راه انتقال هپاتیت B از طریق تماس با خون آلوده و فرآورده‌های خونی آلوده است. دریافت خون آلوده یا تماس تصادفی با خون آلوده می‌تواند باعث انتقال بیماری شود که عمده روش‌های آن شامل:

ـ انتقال از مادر آلوده به فرزند در حین زایمان

ـ دریافت خون یا فرآورده‌های خونی آلوده

ـ تماس اتفاقی با اشیای نوک تیز آلوده مثل سوزن

ـ تماس‌های جنسی (غیر محافظت شده) با افراد مبتلا

ـ حجامت و سوراخ کردن بدن در مراکز غیر بهداشتی

اما انتقال هپاتیت C معمولا بین معتادان مواد مخدر تزریقی صورت می‌گیرد و از طریق سوزن و سرنگ‌های مشترک است. گرچه تماس جنسی با افراد مبتلا و تماس‌های اتفاقی با سوزن‌های آلوده نیز منجر به ابتلا می‌شود .

وقتی نباید از ابتلا به هپاتیت بترسید

ویروس‌های هپاتیت از طریق تماس‌های معمولی در زندگی قابل انتقال نیست. مواردی که هپاتیت از طریق آنها قابل انتقال نیست، عبارتند از:

ـ دست دادن، بغل کردن، بوسیدن و شیر دهی

ـ سرفه، عطسه و تنفس در یک محیط

ـ استفاده مشترک از وسایل غیر برنده مثل حوله، قاشق یا لیوان استفاده از ابزار مشترک در محیط کار .

اگر مادر باردار هپاتیت بگیرد

معمولا هپاتیت B از مادر باردار به جنین منتقل نمی‌شود. در طول بارداری مادر باید تحت نظر پزشک باشد تا در صورت نیاز برای کاهش انتقال بیماری، دارو مصرف کنند.

ایمونوگلوبولین و واکسن هپاتیت B بلافاصله بعد از زایمان به نوزاد تزریق می‌شود که در بیشتر موارد باعث جلوگیری از انتقال بیماری به نوزاد می‌شود. بعد از زایمان هیچ منعی برای شیردهی وجود ندارد و انتقال بیماری از طریق شیردهی صورت نمی‌گیرد.

خود را نسبت به هپاتیت ایمن کنید

موثرترین راه پیشگیری از هپاتیت B تزریق واکسن هپاتیت است .این واکسن در سه نوبت تزریق می‌شود و 100 درصد باعث جلوگیری از انتقال بیماری می‌شود. البته هم‌اکنون درکشور ما به همه نوزادان در بدو تولد واکسن هپاتیت B تزریق می‌شود.

همچنین رعایت نکات بهداشتی هنگام مواجهه با خون و فرآورده‌های خونی (چه آلوده و چه غیر‌آلوده) مثل استفاده از دستکش و دقت در استفاده از وسایل یکبار مصرف هنگام تزریق باعث جلوگیری از انتقال انواع هپاتیت می‌شود. ناگفته نماند هپاتیت C واکسن ندارد، اما خوشبختانه کاملا قابل درمان است. امروزه درمان هپاتیت C بسیار ساده بوده و این بیماران با دریافت روزانه یک قرص به مدت سه ماه کاملابهبود یافته و ویروس از بدن آنها خارج می‌شود.

ابتلای خاموش به هپاتیت

معمولاً هپاتیت B در مرحله اول بدون علامت است بخصوص بیماری معمولا در مراحل اولیه زندگی منتقل می‌شود. اما اگر ابتلا به هپاتیت در مراحل بلوغ و بعد از آن که سیستم ایمنی بدن فعال است، صورت بگیرد معمولا علائم زیر به ترتیب بروز می‌کند:

ـ احساس کوفتگی و حالتی شبیه سرماخوردگی طولانی
به مدت چند هفته

ـ زرد شدن سفیدی چشم و بدن

ـ تهوع، استفراغ، ضعف، بی‌حالی و بی‌اشتهایی

ـ پررنگ شدن ادرار / درد ناحیه شکم / درد مفاصل

البته همه افراد ممکن است تمام این علائم را تجربه نکنند.

اگر ناقل هپاتیت B باشید ...

بعد از ورود ویروس هپاتیت به بدن دو حالت اتقاق می‌افتد؛ ابتلا به بیماری حاد یا مزمن. در مرحله حاد، بیماری علامت دار می‌شود و بیمار به فکر درمان می‌افتد اما در مرحله مزمن معمولا علامتی مشاهده نمی‌شود و ممکن است فرد در آزمایشات دوره‌ای یا به طور اتفاقی متوجه آلودگی شود. ناقل به فردی گفته می‌شود که عفونت هپاتیت در آنها بیش از شش ماه طول کشیده باشد. معمولا هپاتیت حاد نیاز به درمان ندارد، چون ممکن است در مواردی بیماری خود به خود بهبود یابد، اما بیمار باید تحت نظر باشد. این که فرد دراین مرحله نیاز به درمان دارد یا نه به شرایط خاصی بستگی دارد که باید پزشک در مورد آن تصمیم بگیرد. در حال حاضر، درمانی برای
ریشه کنی هپاتیت B نداریم و درمان‌های حاضر، بیماری را کنترل و از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند. اما لازم است بیماران تحت نظر باشند تا هنگام نیاز درمان شوند.

پونه شیرازی

دانش و سلامت