مهر و ماه به دل همه می‌نشیند

در تابلوی «میلاد یاس» برای به تصویر کشیدن تولد حضرت فاطمه(س) از چه سبکی بهره برده‌اید؟

میلاد یاس، اولین تابلو از مجموعه 20 تابلویی مهر و ماه را تشکیل می‌دهد. تکمیل این تابلو که همان ابتدای کار یعنی سال 93 به تصویر کشیده شد حدود دو ماه به طول انجامید. این تابلو برخلاف سایر تابلوهای مجموعه به صورت رئال مینیاتور کار شده و بقیه به صورت اکسپرسیونیسم. میلاد یاس یکی از پرکارترین و شلوغ‌ترین تابلوهای این مجموعه است که قرار دادن آن ابتدای کار به‌منظور خطا و آزمونی بود که در صورت تکمیل تابلو، تضمین‌کننده ادامه به تصویر کشیدن سایر تابلوهای این مجموعه می‌شد، زیرا ابتدا مطمئن نبودم این کار شدنی باشد. میلاد یاس، صحنه تولد فاطمه را به تصویر کشیده است؛ صحنه‌ای که در آن خدیجه در حالی که از زنان قریش اندوهگین است که به دلیل ازدواج وی با مردی یتیم در این شرایط او را تنها گذاشته و از کمک به او سرباز زده‌اند، ناگهان چهار زن بهشتی به سراغش می‌آیند تا او را در وضع حمل یاری کنند. فرشته‌هایی که در تابلو به تصویر کشیده شده فرشته‌هایی هستند که پس از تولد فاطمه همراه با تشت و ابریقی مملو از آب کوثر از آسمان فرود آمدند.

انتخاب بخش‌هایی از زندگی حضرت علی(ع) و فاطمه(س) که برای تهیه این مجموعه هنری انتخاب کرده‌اید بر چه مبنایی است؟

آن فرازهایی از زندگی این دو بزرگوار که برای شیعه بسیار مهم است در خلق این اثر گنجانده شده است. تولد حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س)، عیدغدیر خم، گردنبند پر برکت فاطمه، جنگ احد و حضور فاطمه در آن، جنگ صفین و قرآن بر نیزه کردن لشکر معاویه برخی موضوعاتی است که در تابلوهای مهروماه به تصویر در آمده است. بیشتر تابلوها را زندگی پر فراز و نشیب علی همراه با به تصویر کشیدن ابعاد مختلف شخصیتی وی همچون عطوفت و مهربانی، تنهایی و درددل کردن با چاه و شجاعت و دلاوری به خود اختصاص داده است. برای مهروماه در مجموع 25 طرح زده ام که در نهایت با توجه به این که 14 تابلو آماده شده از 11 طرح باقیمانده فقط شش طرح را انتخاب خواهم کرد.

تابلوهای مجموعه مهرو ماه که در دو سال اخیر به جشنواره ملی نقاشی آیات راه یافته، دوستداران هنر را به تماشای سایر تابلوهای این مجموعه نیز ترغیب کرده، اما به نظر می‌آید تکمیل این مجموعه کمی به طول انجامیده است.

آنچه باعث شده از سال 93 تاکنون همچنان در حال تکمیل این مجموعه باشم یکی حساسیت زیادی است که برای کیفیت کار به خرج داده‌ام و دیگری مسائل معیشتی است که باید در کنار پرداختن به کارهنری به آنها نیز پرداخت. شاید اگر وعده‌های نهاد‌های مختلفی چون حوزه هنری، اوقاف، ارشاد، شهرداری، پارس جنوبی و سایر نهاد‌ها محقق می‌شد این کار خیلی زودتر از اینها به اتمام می‌رسید. برای تهیه این اثر تاریخی باید از بهترین ابزار و رنگ‌ها استفاده می‌کردم که اینها خود هزینه‌های کار را بالا می‌برد. تداوم کار به واسطه بالا بودن هزینه ابزار‌های کار، مسائل معیشتی و گاهی جشنواره‌هایی که باید بر اساس موضوع آنها اثری ساخته و پرداخته می‌شد از بین می‌رفت. لذا کار برای مدتی تعطیل و دوباره از سر گرفته می‌شد. از سوی دیگر کیفیت کار در این اثر برایم بسیار مهم است تا آنجا که حتی گاهی یک تابلو را تا به انتها پیش برده ام امضا هم کرده‌ام، اما دقیق‌تر که می‌شوم نقاشی را بازسازی آنچه در تصورم بوده نمی‌یابم به همین دلیل کل تابلو را از نو بازسازی می‌کنم. نظیر این مورد مربوط به تابلویی بود که سال گذشته در جشنواره ملی نقاشی آیات مقام اول را در اهواز کسب کرد، اما با وجود این کل تابلو را بازسازی و از زاویه‌ای دیگر به نقاشی صحنه پرداختم تا آنچه مد نظرم هست به تصویر درآورم. هرچه برای تهیه این اثر جلوتر می‌روم تمام کردن آن تا یک مدت زمان خاصی برایم کم اهمیت‌تر می‌شود، چون می‌خواهم اثری ماندگار شکل گیرد. با وجود این تاکنون 14 تابلو از 20 تابلویی که برای مهروماه در نظر گرفته ام به اتمام رسیده است و در تلاشم سال جاری تابلوهای باقیمانده را نیز تکمیل کنم.

آموختن نقاشی را از چه زمانی و با کدام استاد آغاز کردید؟

همیشه داشتن یک استاد برایم آرزو بود. اما در نهایت تجربه‌هایم استادان من بودند. آن قدر می‌کشیدم و می‌کشیدم تا نقاشی‌هایم بهتر و بهتر شوند. از همان کودکی نقاشی می‌کشیدم. در آن روزها دغدغه والدین من هم مانند بسیاری از والدین دیگر درس خواندن بچه‌ها بود، لذا نه تنها مشوقی نداشتم، بلکه سرزنش هم می‌شدم. حتی یک بار پیش آمد پدرم تمام برگه‌های دفتر نقاشی ام را پاره کرد، اما گویا نقاشی جزو جدانشدنی وجود من بود. وقتی پی بردم در این زمینه می‌توانم رشد کنم و حرفی برای گفتن داشته باشم هر چه مخالفت بود را پشت سر گذاشتم. اوایل تا حدود 13 سالگی برای حسینیه ها، مساجد و پایگاه‌ها نقاشی می‌کشیدم تا این که بعدها مستقل تر شدم و به صورت حرفه‌ای تر کارم را آغاز کردم.حدود 30 سال پیش که تصمیم گرفتم به صورت حرفه‌ای کارم را ادامه دهم، در روستایی که من زندگی می‌کردم وسایل آموزشی و کتاب‌های هنری بندرت یافت می‌شد. در استان هم کلاسی برگزار نمی‌شد که بخواهد استادی داشته باشد. اما بعدها در رشته نقاشی دانشگاه فرهنگ و هنر بوشهر تحصیل کردم. اولین دوره کلاس‌های هنری استان را در سال 79 خودم برگزار کردم و به آموزش تخصصی و حرفه‌ای نقاشی رنگ و روغن و طراحی پرداختم.

خب پس امروز خودتان تدریس می‌کنید و شاگرد دارید؟

بله، تاکنون حدود 800 شاگرد پرورش داده‌ام که تعدادی از آنان هم‌اکنون نقاشی را به علاقه‌مندان این رشته می‌آموزند. از سال 86 تاکنون نیز مسئول انجمن هنرهای تجسمی بسیج هنرمندان استان هستم و در کنار شرکت در بسیاری از جشنواره‌های ملی و بین‌المللی، جشنواره‌های تجسمی استانی را نیز داوری کرده‌ام. در آخرین رویداد هنری که شرکت کردم جشنواره ملی نقاشی آیات بود که در بهمن امسال به میزبانی گرگان برگزار شد. برای شرکت در جشنواره تابلوهای «عید غدیر خم»، «غربت حضرت فاطمه(س)» و «غربت حضرت علی(ع)» را از مجموعه «مهر و ماه» ارائه دادم و مقام دوم را کسب کردم. سال گذشته نیز که جشنواره ملی نقاشی آیات در اهواز برگزار شد، سه تابلو از این مجموعه که «میلاد یاس» هم یکی از آنها بود مقام اول را کسب کرد.

«مهروماه» باوجود این که صحنه‌هایی از زندگی حضرت علی(ع) و فاطمه(س) را به نمایش درآورده و طبیعتا برای مخاطبان و هنرمندان شیعه جذاب است، اما توانسته توجه هنرمندان مذاهب دیگر را نیز به خود جلب کند. دلیل این گرایش‌ها را چه می‌دانید؟

این دقیقا همان چیزی است که در این اثر به‌دنبال آن هستم. حضرت علی(ع) و فاطمه(س) به واسطه داشتن کمالات و فضایل والای انسانی به تمام افراد بشر تعلق دارند. کمالات و فضایلی که برای همه انسان‌ها از هر کیش و مذهبی قابل ستایش است. تمام تلاشم را به کار گرفته‌ام تا از مهرو ماه اثری هنری ـ دینی بسازم. اثری که نه فقط جنبه هنری داشته باشد و نه صرفا جنبه دینی؛ بلکه به‌گونه‌ای باشد که هر بیننده از هر کیش و مذهب که با فوت و فن هنری آشناست از آن خوشش بیاید و لذت ببرد و یک فرد شیعه نیز به این دلیل که صحنه‌های این تابلو‌ها برایش یادآور باورهای دینی اش است، به آن عشق بورزد. در هر تابلو برای انعکاس فضایی که در تصورم بوده آنچنان با رنگ‌ها بازی شده تا صحنه را به گونه‌ای بسیار زیبا بدون دخل و تصرف در اصل وقایع به نمایش درآورم. استفاده از تکنیک‌های خاص هنری که در نتیجه تجاربم به آنها دست یافته‌ام این اثر را برای بسیاری از هنرمندانی که علاقه‌ای به مذهب شیعه ندارند نیز جذاب کرده است و همین امر باعث شده تا حدودی در شناساندن شخصیت این دو بزرگوار ثمربخش واقع شوم.

برجسته ترین نقاشی‌های شما در سال‌های اخیر به نقاشی‌هایی اختصاص یافته که صحنه‌هایی از زندگی اهل بیت را بازگو می‌کند. موضوع تابلوهای شما چگونه به این سمت و سو کشیده شد؟

آن زمان که نامگذاری سال‌ها آغاز شد، دومین سال یعنی سال 79 را که دو عید غدیر در آن وجود داشت به نام امام علی(ع) نامگذاری کردند. این نامگذاری مرا بر آن داشت که تا پایان آن سال بخش‌هایی از زندگی امام علی(ع) را در قالب نقاشی‌هایم به تصویر در آورم و این‌گونه شد که مجموعه «ساقی» با 20 تابلو تا پایان آن سال به پایان رسید. پس از آن به مجموعه «فصل سرخ» پرداختم. این مجموعه نیز که صحنه‌هایی از زندگی امام حسین(ع) را به تصویر کشیده در قالب 20 تابلو در سال 84 خلق شد. مجموعه‌ای که بعدها توسط انتشارات دانشگاه تهران به صورت کتاب در آمد. «ساقی» و «فصل سرخ» به‌عنوان اولین کارهای من در زمینه اهل بیت با وجود این‌که در نمایشگاه‌های استان‌های دیگر نیز به نمایش درآمدند و به جشنواره‌های مختلف راه یافتند، اما بعدها که تکنیک خاص خودم را در نقاشی پیدا کردم دیگر برایم راضی کننده نبودند. تا این‌که در سال 93 مجموعه «ساقی» را به طور کامل بایگانی و به مجموعه «مهرو ماه» پرداختم که تاکنون نیز در حال تکمیل آن هستم.

متن کامل این گفت‌وگو را در سایت جام جم آنلاین بخوانید