استانداردسازی در ارزیابی برنامه‌ها عامل موفقیت جشنواره

دکتر حسن خجسته با اعلام مطلب فوق بر لزوم انتخاب بهترین‌های آثار تلویزیونی تاکید کرده و می‌گوید: هر جشنواره تلویزیونی مزایا و معایب خود را دارد. مزیت جشنواره‌ها در ایجاد رقابت و رسیدن به افق‌های رسانه‌ای خلاصه می‌شود، اما در مورد معایب می‌توان با استانداردسازی انتخاب صحیح آن را به حداقل رساند.

وی توجه به فرآیند جشنواره را از چهار منظر داوران، مخاطبان، تولید‌کنندگان آثار و تلویزیون جمهوری اسلامی توصیه کرده و اضافه می‌کند: اصولا برنامه‌های تلویزیونی در طول جشنواره توسط داوران خبره و مجرب مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اینها افراد کارشناسی هستند که براساس اصولی به ارزیابی آثار می‌پردازند و به برنامه‌های تلویزیونی از نگاه حرفه‌ای امتیاز می‌دهند. امتیازاتی که بعضا ممکن است با دیدگاه مخاطب، صاحب اثر یا حتی تلویزیون متفاوت باشد. در نهایت براساس رای این هیات در اختتامیه جشنواره به تعدادی از آثار جوایزی اهدا می‌شود.

این استاد دانشگاه همگرایی چهار محور هیات داوران، مخاطبان، تولیدکنندگان و سازمان صداوسیما را نتیجه استانداردسازی متقن دانسته و تاکید می‌کند: هر اندازه به استانداردهای دقیق‌تری دست یابیم می‌توان امیدوار بود که چهار وجه اصلی در جشنواره به هم نزدیک‌تر شده و حاشیه‌ها کمرنگ‌تر شود.

وی با مقایسه جشنواره تولیدات تلویزیونی با دیگر جشنواره‌های مشابه در نوع رقابت می‌داند و خاطر‌نشان می‌کند: در جشنواره تلویزیون رقابتی پنهان وجود دارد و شاید بزرگ‌ترین مزیت آن در نوع نگاه تولیدکننده اثر نهفته است. در سینما شاهد آن هستیم که یک صاحب اثر مدت‌ها کاری ندارد و یک کار برای جشنواره تولید می‌کند در حالی که آنتن تلویزیون طی شبانه‌روز نیازمند خوراک مناسب است پس تولیدکننده زمانی برای اندیشیدن به جشنواره ندارد و تمام خلاقیت و هنر خود را در تولید سریع و به روز هزینه می‌کند.

جشنواره جام‌جم شاخصی در عملکرد برنامه‌های سیما

دکتر عبدالکریم خیامی، رئیس مرکز طرح، برنامه و ارزیابی سیما هم چهارمین جشنواره تلویزیونی جام‌جم را مروری بر عملکرد آثار پخش شده در چند سال اخیر توصیف کرده و آن را تجربه و میثاقی می‌داند که به برنامه‌ریزی‌های آینده در تلویزیون یاری می‌دهد.

دکتر خیامی با اشاره به رقابتی بودن این دوره از جشنواره می‌گوید: اصولا شبکه‌ها در ذات خود با یکدیگر رقابتی پنهان دارند، حتی در شبکه‌ها مشاهده می‌کنیم برنامه‌های متعدد در رقابت با یکدیگر هستند و تلاش می‌کنند مخاطبان بیشتری را جذب کنند.

وی افزاید: در جشنواره‌های تخصصی که در سیما برگزار می‌شود مانند مستند، پویانمایی و... هر کسی می‌تواند آثار خود را به این جشنواره‌ها ارسال و پس از قبولی اثر در بخش مسابقه شرکت می‌کند، اما در جشنواره جام‌جم هریک از شبکه‌ها تعدادی از آثار خود را برای شرکت در جشنواره انتخاب کرده‌اند.

وی درباره شباهت محتوایی بعضی از آثار باهم نیز می‌گوید: با هدف جلوگیری از مشابهت در تولید آثار نمایشی برنامه‌ای مدون شده است. براساس این برنامه هر یک از شبکه‌ها به فراخور رسالتشان تفکیک کاری و تولیدی خواهند داشت.

رئیس مرکز طرح، برنامه و ارزیابی سیما در تشریح سازوکار جدید تصویب طرح برنامه‌ها هم می گوید: در آینده‌ای نزدیک تلاش خواهیم کرد به استانداردهای لازم در زمینه تصویب طرح‌ها برسیم.

دکتر خیامی با اشاره به توقعات بالایی که از جشنواره جام‌جم دارد، می‌گوید: جشنواره یک مکث تامل برانگیز برای همه دست‌اندرکاران تلویزیون باید باشد، یک مشارکت جمعی در آن دیده شود ارزیابی گذشته و درس‌آموزی برای آینده و مهم‌تر آن‌که برنامه‌سازان زحمتکش در شبکه‌های سیما باید یک‌بار در تلویزیون دیده شوند.

فیلمنامه پاشنه آشیل همه آثار نمایشی است

خشایار الوند، فیلمنامه‌نویس سینما و تلویزیون نیز با اشاره به ویژگی‌های جشنواره جام‌جم می‌گوید: برای این‌که یک سریال پرمخاطب داشته باشیم باید پارامترهای مختلفی در آن رعایت شود.

خشایار الوند، فیلمنامه‌نویس سریال‌های تلویزیونی با اشاره به انتقادهایی که در زمینه ضعف فیلمنامه‌های آثار نمایشی در تلویزیون وجود دارد می‌گوید: به هر حال هر حوزه‌ای در تلویزیون ضعف‌هایی دارد و فیلمنامه‌نویسی هم از این قاعده جدا نیست. همه چیز نسبی است. افرادی که اعتقاد دارند تمام مشکلات سریال‌ها به دلیل فیلمنامه است ابتدا باید آماری ارائه دهند که چقدر بازیگر، کارگردان و تهیه‌کننده خوب و درجه یک داریم، بعد به این پاسخ برسیم که آیا به همان نسبتی که کارگردان خوب داریم، نویسنده خوب هم داریم؟

وی با اشاره به نقش کلیدی فیلمنامه در ساختار تولید تاکید می‌کند: هر یک از عوامل یک مجموعه تلویزیونی در حوزه کاری خود قضاوت می‌شوند، اما ضعف فیلمنامه در تمام طول داستان به چشم آمده و قضاوت می‌شود.

این نویسنده در خصوص جایگاه سریال‌های تلویزیونی در جذب مخاطب با اشاره به رسالت اصلی یک رسانه فراگیر مانند صداوسیما در خبر رسانی و فرهنگسازی نیز می‌گوید: یکی از رسالت‌های اصلی تلویزیون سرگرمی است و در این بین سریال‌های تلویزیونی در صف اول برنامه‌های سرگرمی قرار می‌گیرند و باید بتوانند مخاطبان را جذب کنند.

الوند فیلمنامه را پاشنه آشیل همه آثار نمایشی می‌داند و می‌افزاید: باید این موضوع را به یاد داشت که یک فیلمنامه نویس در طول سال محدود می‌تواند بنویسد و بعد در شوراها اشخاص متعددی روی کار نظر می‌دهند. به عبارت دیگر یک فیلمنامه از هفت‌خان می‌گذرد تا جلوی دوربین برود، اما از این زمان به بعد دیگر نظارتی وجود ندارد.

الوند در پایان ضمن امیدواری برای برگزاری هرچه بهتر جشنواره جام‌جم می‌گوید: از این‌که دو تا از کارهای من «علی البدل» و «دیوار به دیوار» در این جشنواره شرکت داده شده خوشحالم و حس خوبی دارم و از دست‌اندر‌کاران جشنواره تشکر می‌کنم.

تلویزیون رسانه‌ای قدرتمند در میان ابزار ارتباطات جمعی

داریوش یاری، کارگردان مستند «آیینه ایمان» تلویزیون را رسانه‌ای قدرتمند در میان ابزار ارتباطات جمعی می‌داند و با اشاره به تاثیر و کارایی مستند؛ خواهان نگاه جسورانه و طرح‌های بکر و جذاب در تولید این قالب پرمخاطب است.

یاری تهیه‌کننده و کارگردان آثار مستند به نقش و جایگاه مستند در تلویزیون اشاره و اضافه می‌کند: با توجه به اهمیت این قالب از برنامه‌سازی در کنار پخش مستند از تمامی شبکه‌های سیما شاهد راه‌اندازی شبکه‌ای مستقل در زمینه تولید و پخش مستند هستیم. همین نکته نشان از تاثیر و کارایی فیلم مستند در دیدگاه مخاطبان امروز دارد.

وی می‌افزاید: آنچه تولید یک فیلم مستند را برای سازندگانش و تماشای آن را برای مخاطبانش جذاب تر می‌کند، نگاه جسورانه در طرح ایده‌های بکر و جذاب با ساختار متفاوت، مدرن و حتی دراماتیک در ساختار اثر مستند است. ولی متاسفانه تلویزیون کمتر توانسته از کلیشه‌هایش خارج شود به همین دلیل بینندگان این حوزه کمتر با آثار اقناع‌کننده تلویزیونی روبه‌رو هستند.

کارگردان مجموعه «هاتف» با اشاره به این‌که تلویزیون همچنان رسانه‌ای قدرتمند در میان ابزار ارتباطات جمعی در حوزه اطلاع‌رسانی است اضافه می‌کند: تلویزیون مهم‌ترین مدیوم پخش مستند است و این قالب برنامه‌سازی در سراسر جهان، جایگاه ویژه‌ای در میان مخاطبان دارد و البته در شبکه‌های تلویزیونی کشورهای دیگر در میان تولیدات مختلف نمایش، ترکیبی، مسابقات و سرگرمی و آثار مستند پیشتاز هستند.

این کارگردان مستند با اشاره به پیشرفت فیلم‌های مستند از تنوع موضوعات در این بخش ابراز خشنودی کرده و می‌گوید: مخاطب مستندی را دوست دارد که با آن نگاه و سلیقه‌ای متفاوت در شکل و روایت را تجربه کند و مهم‌تر و موثرتر از جشنواره تصمیم مدیران در حوزه تلویزیون است.