منابع «بنیاد» در خدمت فقرزدایی قرار گیرد

مجموعه‌های انقلابی از جمله بنیاد مستضعفان که در ابتدای انقلاب تاسیس شد تا چه اندازه در رفع محرومیت و رسیدگی به مستضعفان موفق عمل کرده‌اند؟

یکی از اهداف نظام اسلامی پیاده‌سازی عدالت است و اساسا یکی از وظایف دولت اسلامی پیاده‌سازی عدالت اجتماعی در تمامی زمینه‌هاست. چون دولت در نظام اسلامی نقش هدایتگر دارد نهادهای عمومی،‌ نهادهای خصوصی و غیردولتی و ... باید تابع سیاست‌های نظام باشند. مقام معظم رهبری در سخنانشان به این نکته اشاره داشتند که در اجرای عدالت موفق نبودیم. یکی از دلایل این موضوع این است که دولت اعتقاد قوی به عدالت ندارد. معنایی ندارد که در چنین وضعیتی شاهد پرداخت حقوق‌های نجومی و دریافت پول‌های نامشروع از سوی برخی مدیران باشیم. افزایش قیمت انرژی برای قوی و ضعیف در لایحه بودجه جدید دولت با عدالت اجتماعی سازگاری ندارد. چرا در پیاده کردن طرح هدفمندسازی یارانه‌ها به ثروتمندان نیز یارانه پرداخت می‌شود؟ وجود چنین مسائلی خلاف عقل و عدل است. از فحوای کلام امام علی(ع) در می‌یابیم که عقل و عدل هر دو یک معنا دارند. بنابراین باید عاقلانه و عادلانه رفتار کرد. لازمه اجرایی کردن عدالت توسل به ابزارهایی برای پیاده‌سازی آن است. وقتی دولت میلی به اجرای عدالت ندارد از بقیه نهادهای عمومی چه انتظاری می‌توان داشت. اما در مورد فعالیت نهادهای انقلابی مثل بنیاد مستضعفان باید بگویم از منابعی که در اختیار این نهاد در طول چند سال گذشته و بویژه در دوره مسئولیت روسای پیشین بنیاد مستضعفان قرار داشت در برخی از موارد بدرستی استفاده نشد. مثلا مدیریت یکی از کارخانه‌ها به شخص ناسالمی سپرده شد و به نظر می‌رسد بخشی از منابعی که روسای پیشین بنیاد داشتند با چنین رویکردهایی به هدر رفت. اما مدیریت فعلی بنیاد عملکرد خوبی از خود نشان داده و بسیاری از آشفتگی‌ها در امور از سوی ایشان سامان داده شده است. تا پیش از این بنیاد مستضعفان زیر بهره‌وری کار می‌کرد و در این مجموعه چندان حرکت مفیدی برای استفاده از منابع در اختیار صورت نمی‌گرفت. استفاده از این منابع به نحو شایسته می‌توانست در خدمت فقرزدایی و پیاده‌سازی عدالت قرار گیرد. در شرایط کنونی استفاده از بنیاد برکت، برکاتی را در راستای رفع محرومیت در جامعه داشته است.

طرح برخی ادعاها مبنی بر دریافت حقوق‌های نجومی در چنین مجموعه‌هایی تا چه اندازه صحت دارد؟

اگر بپذیرید که پرداخت حقوق‌های نجومی ظلم به ضعفا و خلاف عدالت است، طبعا در چنین شرایطی هیچ مجموعه‌ای استثنابردار نیست. باید سازمان بازرسی و دیوان محاسبات و مجلس شورای اسلامی که پیگیر بحث حقوق‌های نجومی بود،‌ بدون ملاحظه‌ شخص یا افراد بررسی‌های دقیق در این زمینه انجام دهند. اگر هم در چنین مجموعه‌هایی شبهاتی در این زمینه وجود دارد، باید مورد بررسی قرار گیرد. من اطلاع دقیقی از این موضوع ندارم.

شاید طرح چنین شبهاتی بیشتر مربوط به این می‌شود که اطلاع‌رسانی درست و دقیقی در حوزه فعالیت‌های بنیاد مستضعفان صورت نمی‌گیرد. اگر این اطلاع‌رسانی به صورت شفاف صورت می‌گرفت شاید مردم بیشتر در جریان فعالیت‌های این نهاد در راستای محرومیت‌زدایی قرار می‌گرفتند. نظر شما چیست؟

به نظر من بهتر این است مثل الان که ستاد اجرایی فرمان امام با عنوان بنیاد برکت فعالیت خود را با شفافیت با مردم در میان می‌گذارد، بنیاد مستضعفان هم می‌توانست از همان ابتدا این مسیر را طی کند و مجموعه‌‌ای از فعالیت‌های خود را در هاله‌ای از ابهام قرار نمی‌داد. بنابراین گمان می‌کنم این نهاد نیازمند تجدید ساختاری در تشکیلات مدیریتی خود است. این مجموعه نیازمند شفاف‌سازی است. بالاخره بسیاری از منابعی که در اختیار بنیاد مستضعفان است، می‌تواند در رفع خلأ‌های بازار و در اقتصاد ما بسیار کارساز باشند و حتی این منابع می‌توانند بسیاری از خلأ‌های سرمایه‌گذاری در حوزه کالا و خدمات را حل کنند. ما واردکننده بسیاری از کالاها هستیم. بنیاد می‌تواند با در نظرگرفتن صندوق‌هایی، سرمایه‌هایی را در اختیار کارآفرینان قرار دهد و بنیاد مستضعفان با این کارآفرینان مشارکت کند. چنین همکاری‌هایی باعث ترغیب کارآفرینان برای تولید کالاهایی خواهد بود که در شرایط کنونی مورد نیاز ماست و متاسفانه از خارج وارد می‌شود. چنین رویکردی باعث خودکفایی ما در بسیاری از عرصه‌های تولید خواهد شد و حتی زمینه صادرات این کالاها را به خارج از کشور فراهم خواهد آورد.

حضور برخی چهره‌های سیاسی و افرادی که چند شغله هستند در برخی مسئولیت‌های بنیاد مستضعفان، یکی از موضوعاتی است که در حوزه کاری این نهاد مشاهده‌ می‌شود. آیا چنین روندی می‌تواند به عنوان یکی از نقایص در حوزه فعالیت بنیاد محسوب می‌شود؟

واقعیت این است که برخی حقایق را نباید نادیده انگاشت. مشکل در چندشغله بودن افراد نیست. مشکل این است که این افراد چندشغله از چند جا به صورت جداگانه حقوق دریافت نکنند. ولی اگر کسی توان و تجربه داشته باشد و بخواهد چند جا خدمت کند این مساله هیچ اشکالی ندارد. مگر این‌که چنین افرادی با دریافت‌ حقوق‌‌های جداگانه به‌واسطه حضور در برخی مسئولیت‌ها در حق دیگران اجحاف کنند و جای افراد شایسته دیگری را اشغال کنند. استفاده از نیروهای باتجربه و کاردان و حتی بازنشسته از شیوه‌هایی است که در دیگر کشورهای دنیا نیز تجربه شده و باید از تجارب افراد خبره در سطوح مختلف استفاده کرد. این افراد باید در اتاق‌های فکر حضور یافته و دیگر مسئولان از تجربیات آنان استفاده کنند. بهره نبردن از سرمایه‌های انسانی خلاف عقل است.