لزوم تسریع در اجرای مرحله دوم طرح «پیمایش»

به گزارش عیارآنلاین، یکی از کارهای هوشمندانه در خصوص ایجاد شفافیت در توزیع و جلوگیری از قاچاق گازوئیل در کشور، اجرا شدن طرحی با عنوان اختصاری «طرح پیمایش» بوده است. تفاوت بالای قیمت این فرآورده نفتی در ایران و سایر کشورهای همسایه ایران موجب افزایش قاچاق این فرآورده شده است. این طرح نیز به منظور مبارزه با قاچاق به اجرا در آمده است.

قیمت هر لیتر گازوئیل در کشور عربستان حدود 450 تومان، ترکمنستان 950 تومان، کشورهای آذربایجان، کویت، بحرین و قطر 1300 تا 1550 تومان (35 تا 41 سنت)، کشورهای عمان و امارات 1900 تومان، افغانستان 2200 تومان، پاکستان 2900 تومان و کشور ترکیه حدود 4800 تومان برای هر لیتر است. به عبارتی قیمت گازوئیل در بیشتر همسایگان ایران همچنان بین سه تا ده برابر قیمت داخلی آن است و قاچاق آن صرفه اقتصادی بسیار مناسبی دارد.

قاچاقچیان و سودجویان با شناخت از این تفاوت قیمت، آن را قاچاق می‌کردند و حجم بالای یارانه پرداختی برای این فرآورده نفتی به جیب قاچاقچیان می‌رفت. با وجود افزایش قابل توجه قیمت گازوئیل در بخش حمل‌ونقل همزمان با اجرای فازهای مختلف هدفمندی یارانه‌ها، مصرف گازوئیل برخلاف بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی نه‌تنها کاهش نیافت، بلکه عموما روندی صعودی داشت و از روزانه 8/92 میلیون لیتر در سال 88 به روزانه 2/100 میلیون لیتر در سال 93 رسید.

این موضوع به دلیل تداوم روند فزاینده مصرف گازوئیل در بخش حمل‌و‌نقل، به سبب گسترش قاچاق این فرآورده نفتی به کشورهای همسایه در این سال‌ها بود. علاوه بر سود بالای قاچاق گازوئیل، شیوه نامناسب عرضه و توزیع این فرآورده نفتی در بخش حمل‌ونقل نیز دلیلی برای دامن زدن به قاچاق آن بود، زیرا سهمیه‌های گازوئیل تعیین شده برای خودروهای سنگین به‌مراتب بیشتر از مصرف واقعی این خودروها بود. مطابق با آمارهای اعلام شده توسط ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، حجم قاچاق گازوئیل در سال 92 به حدود 20 میلیون لیتر در روز رسیده بود و
ارزشی حدود هفت میلیارد دلار در سال داشت.

برای اصلاح این وضعیت، بحث اجرای طرح عرضه گازوئیل به خودروهای دیزلی براساس مسافت طی شده توسط این خودروها یا همان طرح «پیمایش» مطرح شد. این طرح که در 5 بهمن 93 به تصویب دولت رسید شامل دو مرحله است. در مرحله اول این طرح که از مهر 94 به اجرا درآمد، گازوئیل به خودروهای دیزلی برون‌شهری براساس اسناد حمل، شامل بارنامه و صورت وضعیت تخصیص گرفت که نتایج بسیار مطلوبی در کاهش قاچاق این فرآورده نفتی به همراه داشت. به طوری که تنها در یک دوره شش ماهه از بهمن سال 95 تا مرداد 96 حدود دو میلیارد لیتر در تخصیص سهمیه گازوئیل کاهش صورت گرفت و از ابتدای اجرای طرح تا تیر ماه سال 96 ارزش کاهش مصرف سوخت بیش از 4000 میلیارد تومان بوده است.

براساس مصوبه دولت قرار بود مرحله دوم این طرح از ابتدای مهرماه سال 95 اجرایی شود. در این مرحله قرار است تخصیص گازوئیل به خودروهای دیزلی براساس اطلاعات سامانه موقعیت‌یاب جغرافیایی(GPS) صورت بگیرد. در این صورت نه‌تنها شفافیت بسیار بالایی در تخصیص یارانه گازوئیل صورت می‌گیرد که امکان اجرایی‌سازی انواع سیاست‌های تشویقی در راستای ارتقای ناوگان وسایل نقلیه گازوئیل‌سوز نیز مهیا خواهد شد.

اجرای مرحله دوم این طرح و تعمیم آن به خودروهای گازوئیل‌سوز درون شهری نیازمند همکاری متولیان این دسته از خودروهای درون‌شهری ازجمله شهرداری و وزارت کشور است، چراکه شهرداری مسئول حمل و نقل داخل شهر است. در صورت اجرای مرحله دوم این طرح، نه تنها یارانه پنهان پرداختی در این حوزه به‌واسطه قاچاق به جیب قاچاقچیان نمی‌رود، که از محل کاهش مصرف این فرآورده نفتی امکان صادرات بیش از پیش این فرآورده نفتی مهیا می‌شود. بنابراین لازم است برای جلوگیری از قاچاق این فرآورده نفتی و ایجاد شفافیت در عرضه گازوئیل کشور، دستگاه‌های متولی این طرح اعم از وزارت نفت، وزارت راه و شهرسازی، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز شهرداری و وزارت کشور اهتمامی ویژه داشته باشند.