رویای آمریکا برای شهر رقه

روند خروج داعش از شهر رقه

به گزارش جام جم آنلاین عناصر داعش در حین خروج از شهر رقه، شهروندان غیرنظامی را به عنوان سپر انسانی به گروگان گرفته اند. خروج عناصر سوری داعش از رقه با وساطت سران عشایر منطقه صورت گرفته است، اما شمار محدودی از عناصر خارجی داعش هنوز در نقاطی از شهر رقه حضور دارند، و نبرد با این عناصر تروریستی همچنان ادامه دارد.

سخنگوی ائتلاف آمریکایی ضدداعش گفته است عملیات تخلیه عناصر داعش در 85 درصد از مناطق شهر رقه به پایان رسیده و نبرد در 10 تا 15 درصد از شهر ادامه دارد.

شهر رقه، در آستانه خروج کامل داعش

شهر رقه در هفدهم اسفند سال 1392 برابر با 7 مارس 2013 میلادی به اشغال گروه‌های تروریستی «جبهه النصره، آزادی‌طلبان شام و شاهین‌های سنی» درآمد، و بعدها عناصر تروریستی داعش بر این شهر مسلط شده و آن را پایتخت خلافت ادعایی خود در سوریه قرار دادنده‌اند.

استان و شهر رقه از معدود مناطق سوریه است که ارتش سوریه از سال 2013 تا کنون هیچ حضوری در آن نداشته است.

طبق برآوردها، جمعیت استان رقه حدود 850 تا 900 هزار نفر و جمعیت شهر رقه حدود 240 هزار نفر برآورد می‌شود. بیشتر ساکنان استان و شهر رقه از اعراب هستند و اقلیتی از کرها و ترکمن هم در این منطقه سکنی دارند.

عملیات جنگی ضد داعش در شهر رقه با نام «عملیات خشم فرات» از روز یکشنبه 16 آبان سال 1305 برابر با 6 نوامبر 2016 آغاز شد، اما توفیق چندانی نداشت. به همین دلیل دور جدید عملیات در این منطقه با مشارکت «نیروهای دموکراتیک سوریه» و پشتیبانی ائتلاف ضدآمریکا داعش از دهم تیر ماه امسال آغاز شد.

نیروهای دموکراتیک سوریه که تحت حمایت آمریکا قرار دارند، متشکل از حدود 30 تا 40 هزار شبه نظامی از نیروهای حزب دموکرات کردستان سوریه و دیگر نیروهای شبه‌نظامی کرد و ترکمن و عرب سوری است.

اهداف ائتلاف آمریکایی در رقه

شهر رقه از محدود مناطقی است که ائتلاف آمریکایی ضدداعش در عملیات آن مشارکت داشته و به پشتیبانی تاکتیکی از نیروهای دموکراتیک سوریه در این نبرد پرداخته است.

ائتلاف آمریکایی در این عملیت علاوه بر هدف قرار دادن نیروهای ارتش سوریه، حملاتی هم علیه غیرنظامیان داشته که با اعتراض گسترده دولت‌های سوریه و روسیه و گروه‎های حقوق بشری مواجه شده است.

روس‌ها می‌گویند مناطق مسکونی رقه که محل پناه گرفتن مردم این شهر از جنگ داعش و نیروهای دموکراتیک سوریه است، این روزها هدف بمباران آمریکایی‌هاست.

وزارت دفاع روسیه از بمباران گسترده مناطق مسکونی شهر رقه با جنگنده‌های آمریکایی خبر داد و افزود: بمباران مناطق مسکونی توسط جنگنده‌های آمریکایی و تخریب تعمدی منابع آب طبیعی شهر رقه هیچ نتیجه‌ای جز کشتار هزاران شهروند سوری نداشته است.

یکی از ویژگی‌های مهم عملیات ضد داعش در شهر رقه توافق نظامیان آمریکایی و نیروهای دموکراتیک سوریه در مخالفت با مشارکت ارتش ترکیه در این عملیات است. آنکارا با انتقاد شدید به سیاست‎های ارتش آمریکا در حمایت از کردهای سوریه، درباره نیات جدایی طلبانه کردها در شرق رود فرات هشدار داده است.

حال سئوالی که مطرح است اینکه آمریکا در مناطق شرقی رود فرات که عمدتا در تصرف کردهای سوری است چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

برای پاسخ به این سئوال باید توجه داشت که «نیروهای دموکراتیک سوریه» در سال 2015 با حمایت مستقیم آمریکا تشکیل شد. این گروه متشکل 13 گروه مبارزه کُرد، عرب و ترکمن در شمال شرقی سوریه است و در دو سال گذشته توانسته با استفاده از پشتیبانی لجستیک، هوایی و مالی آمریکا بخش قابل توجهی از شرق رود فرات را در اختیار بگیرد.

در این چارچوب مستندات زیادی از سخنان مقامات آمریکایی وجود دارد که بر ضرورت تشکیل مناطق خودمختار در بخش‌هایی از سوریه از جمله مناطق کردنشین تاکید دارد.

«رکس تیرلسون » وزیر خارجه آمریکا در فروردین ماه امسال طی سخنانی از ایجاد مناطق مستقر خودمختار موقت حمایت کرد.

عبدالباری عطوان، نویسنده و تحلیلگر عرب هم با اشاره به نیات خطرناک تیم جدید حاکم بر کاخ سفید درباره سوریه نوشت: آهنگ حاکم در واشنگتن و برخی از پایتخت‌های اروپایی که در رسانه‌های غربی بازتاب پیدا کرده است تقسیم سوریه با ایجاد مناطق «خودمختار موقت» برای گروه‌های نژادی و دینی است.

در همین چارچوب نظامیان آمریکایی بارها مواضع ارتش سوریه و مسیرهای ارتباطی به شهر رقه را هدف قرار دادند و تلاش کرده‌اند مانع از پیشروی ارتش سوریه در استان رقه شوند و با هرگونه تهدید مواضع نیروهای دموکراتیک سوریه از سوی ارتش این کشور مقابله کرده‌اند.

تحلیل گران سیاسی و منطقه‌ای از دو سناریوی تجزیه سوریه و یا تحمیل نظام فدراتیو به این کشور به عنوان دو اولویت پیش روی آمریکا در سوریه یاد می کنند، و معتقدند که اقدامات ارتش آمریکا در حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه در شهر رقه مقدمه ای برای اجرای یکی از این دو سناریو است.

در این چارچوب جداسازی شهر رقه از دولت مرکزی سوریه گام نخست برای ایجاد حکومت مستقل یا فدرالی خودمختار در شرق فرات به شمار می‌آید که از نگاه آمریکا می‌تواند تا مرزهای غربی عراق و مرزهای جنوبی ترکیه امتداد پیدا کند.

این سناریو از جهت اجرایی و عملیاتی شبیه برنامه‌ای است که اقلیم کردستان عراق در سیاست استقلال طلبانه خود پیش گرفته و با استفاده از بحران نفوذ داعش در مناطق مورد ادعا با دولت مرکزی، در گام اول شهرهای کرکوک، خانقین و بخش هایی از استان های صلاح الدین و الانبار را از دست داعش خارج کرد و در گام دوم با برگزاری همه پرسی استقلال در این مناطق، داعیه حکومت بر این مناطق را مطرح کرد.

به همین دلیل دولت مرکزی سوریه از ابتدا در برابر عملیات ضدداعش در شهر رقه و مشارکت ائتلاف آمریکایی ضد داعش با نیروهای دموکراتیک سوریه در این عملیات مخالفت کرد. در این چارچوب مقامات دمشق در خصوص هر گونه اشغالگری در شهر رقه هشدار دادند و تاکید کردند که هرگز سیاست خودمختاری نیروهای دموکراتیک سوریه در شهر رقه را به رسمیت نمی‌شناسد.

در همین چارچوب نائب رئیس شورای استانداری رقه با اشاره به مشکلات شهروندان غیرنظامی در شهر رقه تأکید کرد که دمشق اجازه نمی‌دهد این استان «اشغال» شود. «محمد حجازی» افزود:

مسئولان سوریه از اقداماتی که همسو با تجزیه این کشور صورت می‌گیرد، بیم دارند.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین