اعلام استقلال، تامین‌کننده منافع کردهای سوریه نیست

موضع سوریه در قبال این همه‌پرسی چیست و در صورت برگزاری این همه‌پرسی، آیا تأثیری بر کردهای سوریه خواهد گذاشت؟

موضع سوریه در قبال رفراندوم کردستان عراق را باید به دو بخش تقسیم کرد. بخش اول موضع رسمی دولت سوریه است که باید گفت، دولت سوریه همراه با دولت‌های ترکیه و عراق و جمهوری اسلامی ایران با انجام این رفراندوم مخالف هستند و آن را عامل جدیدی برای ایجاد تنش بیشتر در منطقه می‌دانند. سابق بر این و قبل از بحران جاری در سوریه نیز نشست‌های چهارجانبه بین کشورهای مذکور در رابطه با زمینه‌های مشترک چهار کشور برای مقابله با تهدیدات ناشی از دخالت بیگانگان در منطقه با استفاده از برگه کردی برگزار شد و اقدامات موثری انجام ‌گرفت. در عین حال که در رقابت میان ترکیه و سوریه در آن زمان، استفاده از برگه کردی در دستور کار آنها قرار داشت، به گونه‌ای که روابط دو کشور بشدت به مرحله بحرانی نزدیک و منطقه، شاهد لشکرکشی ترک‌ها به نزدیکی مرزهای سوریه و نهایتا دستگیر شدن عبدالله اوجالان رهبر کردهای ترکیه شد.

در حال حاضر، مقامات سوریه از رشد برگه کردی در داخل خاک سوریه که با حمایت و پشتیبانی مستقیم آمریکا صورت می‌گیرد، بسیار نگرانند. بنابراین موضع دولت سوریه، مخالفت با هر نوع هویت‌بخشی به پدیده کردی در منطقه است و در این راستا تا قبل از بحران هیچ‌گونه اعترافی به هویت اکراد ساکن سوریه نکرده، آنها را مهاجریای می‌دانست که به دلیل تهدیدات خارجی به خاک سوریه پناهنده شده‌اند که به ترکیه باز خواهند گشت. در آستانه بحران سوریه و متشنج شدن اوضاع در مناطق کردی، دولت این کشور به طور نسبی به حقوق کردهای سوری اعتراف و برخی مزایای شهروندی، ازجمله هویت سوری را به آنها اعطا کرد.

کردهای سوریه چه واکنشی به این همه‌پرسی نشان داده‌اند؟

در رابطه با موضع اکراد سوریه با تحولات جاری در صحنه کردی منطقه باید گفت، کردهای سوریه به طور سنتی از رهبری اکراد ترکیه پیروی می‌کنند و در رابطه با موضوع استقلال، به همگرایی با دولت‌های مرکزی و تشکیل فدرالی تمایل دارند. این گروه، اعلام استقلال را تامین‌کننده منافع کردی نمی‌دانند. به همین سبب، کردهای سوریه در طول بحران سوریه، به طور ضمنی با سیاست‌ها و رویکرد دولت مرکزی سوریه همراهی کردند و دولت مرکزی سوریه نیز در مراحلی از بحران که کردهای سوریه در معرض تهدیدات خطرناکی قرار گرفتند، اقدام به ارسال کمک‌های تسلیحاتی و انسانی به مناطق کردنشین سوریه کرد. در عین حال سرعت تحولات و موضع برتر کردها در کلان تحولات منطقه از یک سو و حمایت‌ گسترده آمریکا از آنها و رشد و توانمندی نظامی و سیاسی کردهای سوریه، زمینه‌هایی را برای تجدید نظر در رویکرد آنها در قبال اصل استقلال کردی فراهم کرده است. در حال حاضر شاهدیم کردهای سوریه موضع صریحی در محکومیت رفراندوم یا درخواست تاخیر رفراندوم ندارند. کردهای سوریه، سیاست صبر و انتظار را در پیش گرفته‌اند و با خوابیدن در باد کردهای عراق، مترصد نتیجه اقدامات بخش کردی در عراق هستند. در صورت موفقیت کردهای عراق در دستیابی به اهدافشان، همراهی کردهای سوریه و ترکیه با این روند قابل انتظار خواهد بود.

آیا در این زمینه، تنشی بین نیروهای کرد و نیروهای دولتی سوریه در اطراف رقه و دیرالزور به وجود آمده است؟

دولتمردان سوریه از روند قدرت‌گیری کردها در مناطق شمالی کشور دلنگران هستند. رشد قدرت و نفوذ کردهای سوریه که با دخالت مستقیم آمریکا صورت می‌گیرد، به هدف توانمندسازی کردهای سوریه در مقابله با خطر تروریسم داعش در دستور کار آمریکا قرار گرفت لیکن هدف اصلی آمریکا از این اقدام، تکمیل بخش دوم سناریوی طراحی شده آنهاست که بخش اول آن در خلال بحران عراق و اعطای خودمختاری به اکراد عراق شکل گرفت. بدیهی است، پیشروی نظامی کردها در محیط پیرامونی مناطق کردی سوریه مطلوب دولت مرکزی سوریه نبوده و در صورت عدم مخالفت روس‌ها، آمادگی و انگیزه لازم در برخورد و توقف کردها در جبهه‌های مختلف را دارند. در حال حاضر، به دلیل اولویت مبارزه با داعش برای دولت سوریه و هم‌پیمانان آن از یک سو و تمایل نداشتن روس‌ها به فتح این جبهه در خاک سوریه از سوی دیگر و احتمالا توافق آمریکایی ـ روسی، دو طرف در نقطه تماس با یکدیگر در مناطق رقه و دیرالزور متوقف مانده‌اند.

کمیل انتظاری