یک بام و دو هوای جایزه صلح نوبل

در این شرایط، دریافت‌کننده جایزه صلح نوبل هم به آرمان‌هایش پشت می‌کند و دربرابر کشتار و آواره شدن اقلیتی در کشورش سکوت می‌کند. اگر چه تا 10 دسامبر (19 آذر) که جایزه صلح نوبل به یکی از چهره‌های فعال صلح اهدا می‌شود، بیش از سه ماه مانده است، اما به بهانه روز جهانی صلح ـ که 21 سپتامبر (30 شهریور) هر سال گرامی داشته می‌شود ـ و همچنین جنایات ارتش میانمار علیه مردم روهینگیا، به بررسی طرح پس گرفتن جایزه صلح نوبل آنگ سان سوچی پرداختیم.

آنگ سان سوچی که سال 1991 به دلیل تلاش صلح‌آمیزش به منظور دستیابی به دموکراسی و حقوق بشر برای مردم میانمار جایزه صلح نوبل را دریافت کرد، سال‌ها در حصر خانگی بود و 20 سال بعد توانست شخصا جایزه‌اش را دریافت کند. او که حالا نقش مؤثری در دولت میانمار دارد، سکوت معناداری در برابر جنایات ارتش این کشور علیه مسلمانان روهینگیا اختیار کرده تا جایی که صدای دبیر کل سازمان ملل درآمده و از او درخواست کرده، واکنشی در برابر جنایات ارتش کشورش نشان بدهد.

طومار اینترنتی برای پس گرفتن جایزه

ابعاد جنایات ارتش و مهاجمان میانماری علیه مسلمانان روهینگیا آن‌قدر وسیع است که صدای خیلی‌ها را درآورده است. در واکنش به سکوت آنگ سان سوچی، کارزاری در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی برای پس گرفتن جایزه صلح نوبل او برپا شد. تاکنون بیش از 425 هزار نفر این طومار اینترنتی را در پایگاه اینترنتی Change.Org امضا کرده‌اند. در متن طومار آمده است: آنگ سان سوچی، رهبر دموکراسی خواه میانمار هیچ کاری برای از میان برداشتن جرایم علیه بشریت و نقض آن انجام نداده و آن را متوقف نکرده است. با این حال کمیته نروژی صلح نوبل هرگونه اقدام برای پس گرفتن جایزه صلح نوبل از آنگ سان سوچی، رهبر دموکراسی خواه میانمار را رد کرده است.

بنیانگذاری جایزه صلح توسط تاجر مرگ

اگر چه امروزه جایزه صلح نوبل به عنوان معتبرترین جایزه در حوزه صلح شناخته می‌شود، گاهی اعضای کمیته پنج نفره پارلمان نروژ ملاحظات سیاسی را در اهدای این جایزه از نظر دور نداشته‌اند و همین ملاحظات جایزه صلح نوبل را با تناقضات آشکاری مواجه کرده است؛‌ جایزه‌ای که بنیانش نیز بر اساس یک تناقض گذاشته است. آلفرد نوبل اگر چه شخصا اقدامی علیه صلح صورت نداده، اما ماده‌ای اختراع کرد و با آن به ثروت و مکنت رسید که سبب کشتار مردم بسیاری شد.

نوبل، کاشف دینامیت و دیگر مواد منفجره وجهه خوبی در میان مردم نداشت. وقتی برادر نوبل درگذشت، یک روزنامه فرانسوی او را با برادرش اشتباه گرفت و از تیتری با عنوان تاجر مرگ استفاده کرد و سپس ادامه داد، نوبل با یافتن راهی برای سریع‌تر کشتن مردم ثروتمند شده است. این بدنامی سبب شد تا نوبل راهی برای رهایی از آن بیابد و با تأسیس بنیاد نوبل و اهدای جایزه به فعالان صلح، داغ ننگ را از نام خانوادگی‌اش پاک کند.

مخترع سوئدی در وصیت‌نامه خود نوشت، این جایزه باید به کسی داده شود که بهترین یا بیشترین کوشش را در راه برادری ملل، انحلال یا کاهش ارتش‌ها یا تشکیل و ترغیب کنفرانس‌های صلح کرده باشد.

دستان آلوده برخی برندگان جایزه صلح نوبل

چیزی نگذشت که جایزه نوبل شهرتی جهانی یافت و کم‌کم ملاحظات سیاسی در اهدای آن نقش پررنگی ایفا کرد . شاید باورش سخت باشد که مهاتما گاندی هیچ گاه این جایزه را دریافت نکرد، اما در کمال ناباوری نام ژوسف استالین رهبر اتحاد جماهیر شوروی در سال‌های 1945 و 1948 به عنوان نامزد دریافت این جایزه مطرح بود. حتی یک بار نام آدولف هیتلر در میان نامزدها به چشم خورد. سال 1973 هنری کیسینجر،‌ وزیر امور خارجه آمریکا و لی دوک تو، رهبر کمیته سازماندهی مرکزی حزب کمونیست ویتنام شایسته دریافت جایزه صلح نوبل معرفی شدند، اما لی دوک تو از دریافت جایزه امتناع کرد. از سوی دیگر، جایزه صلح سال 1978 در حالی به مناخیم بگین، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی اهدا شد که اقدامات غیرانسانی او بر کسی پوشیده نیست. سال 2009 نیز این جایزه به باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا اهدا شد در حالی که بر‌اساس آمارها حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی در دوران ریاست جمهوری او به طور غیرقابل باوری نسبت به گذشته افزایش یافت و کودکان و غیرنظامیان زیادی را به خاک و خون کشید.

حالا هم شاید جای تعجب نداشته باشد، اگر یکی از دریافت‌کنندگان این جایزه چشم بر جنایت نظامیان کشورش علیه اقلیت مسلمان ببندد و به کشتار و آواره کردن مردم روهینگیا چراغ سبز نشان دهد.