راه‌های طلایی برای حفظ مایه حیات

اگرچه عمده هدررفت آب در بخش کشاورزی اتفاق می‌افتد، اما اگر میزان هدررفت آب در منازل مسکونی هم کنترل شود، آن‌گاه می‌توان به حفظ منابع آب در کشور امیدوار بود.

در کشور ما زخم خشکسالی، روز‌به‌روز عمیق‌تر و این چالش ملی، روزبه‌روز به مرز بحران نزدیک می‌شود. با توجه به این که بیش از 85 درصد کشور ما جزو مناطق خشک و نیمه‌خشک به حساب می‌آید، بحران آب در ایران، اتفاق دور از انتظاری نیست، طوری که کارشناسان عقیده دارند اگر با همین روال فعلی حرکت کنیم، در 25 سال آینده ایران شاید به بیابانی خشک و بی‌آب و علف تبدیل ‌شود.

پیشتر نیز علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هشدار داده بود: بحران آب عملا وارد مقوله امنیتی شده است. در 38 سال گذشته به این مساله بی‌توجه بودیم و در بسیاری دیگر از نقاط کشور بی‌توجه هستیم. کشور به لحاظ منابع آبی بسیار محدود بوده و جزو کشورهای کم‌آب دنیا هستیم و در این زمینه بحران داریم.

ابوالفضل ابوترابی، نماینده مردم نجف‌آباد در مجلس هم تاکید می‌کند: بحران آب به مرحله حساسی رسیده که این بحران نمود خود را هم در رای اعتماد به وزرا نشان می‌دهد. به همین دلیل پیش‌بینی می‌کنم بحث بحران آب در رای اعتماد وزیر پیشنهادی بعدی نیز تاثیر بگذارد.

این نماینده مجلس تصریح می‌کند: بحران آب یکی از معضلات کشور است که امیدواریم وزیر پیشنهادی بعدی، برنامه و راهکارهایی برای حل این معضل در چهار سال آینده ارائه کند. به همین دلایل، صرفه‌جویی آب در منازل، یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است که می‌تواند همان میزان محدود منابع آبی در کشور را برای نسل‌های آینده نیز به یادگار بگذارد. در این نوشتار به برخی مهم‌ترین راهکارهای صرفه‌جویی در مصرف آب در منازل اشاره شده است که آگاهی‌بخشی و اطلاع رسانی در این حوزه می‌تواند بسیار راهگشا باشد.

استحمام طولانی، منابع آب را می‌بلعد

همان‌طور که اشاره کردیم، یکی از مهم‌ترین راهکارهای صرفه‌جویی آب در منازل، استفاده از کنتورهای مجزای آب برای هر واحد آپارتمان است. این کار می‌تواند ناخودآگاه مصرف آب را کنترل کند و مانع هدررفت آب شود. استفاده از درختان و گل‌هایی که نیاز به آب کمتری دارد و جلوگیری از شست‌و‌شوی حیاط با آب شرب نیز می‌تواند میزان مصرف آب شرب در منازل را کاهش دهد.

راهکار دیگر این است که مصرف آب در حمام را معقول و منطقی سازیم. قطعا میزان هدررفت آب بین فردی که به مدت پنج دقیقه استحمام می‌کند، به نسبت فردی که هر روز نیم‌ساعت از وقتش را به استحمام می‌گذراند، تفاوت فاحشی وجود دارد. در ضمن می‌توان از سردوش‌های جدید با قابلیت جلوگیری از هدررفت آب استفاده کرد. همچنین باید این فرهنگ نهادینه شود که در حین حمام کردن نباید شیر آب از اول تا آخر استحمام باز باشد.

باید به بچه‌ها آموخت باز کردن شیر آب حمام و مدت‌ها آب بازی کردن، می‌تواند به ضرر همه کودکان ایرانی تمام شود. اگر کودک را به این درک برسانیم که با باز کردن شیر آب در حق سایر بچه‌ها ظلم می‌کند، آن‌گاه یاد می‌گیرد باز‌کردن شیر آب به‌هیچ‌وجه یک بازی خوب نیست.

پارکینگ را به کارواش تبدیل نکنیم

شاید بدترین اتفاقی که ذخایر آب را در منازل مسکونی تحت تاثیر قرار می‌دهد، استفاده از آب شرب مصرفی برای شست‌و‌شوی خودروست. استفاده از آب آشامیدنی برای شست‌و‌شوی خودرو، اجحاف در حق سایر شهروندان است و منابع ارزشمند آب شرب را هدر می‌دهد. وقتی می‌توان با پرداخت مبلغی اندک به کارواش ها، آب غیرآشامیدنی را صرف شست‌و‌شوی ماشین کرد، شست‌و‌شوی خودرو با آب آشامیدنی در پارکینگ منازل، نادیده گرفتن حقوق سایر همسایه‌ها و مغایر با وظایف شهروندی است که بر دوش همه ما قرار دارد.

همچنین با راهکارهای ساده دیگری هم می‌توان مصرف آب شرب در منازل را کاهش داد. به طور مثال، میزان هدر رفت آب در دستگاه‌های ظرفشویی، بسیار کمتر از زمانی است که خودمان به شست‌و‌شوی ظرف‌ها اقدام می‌کنیم.

نگذاریم آب کولر بی‌دلیل تبخیر شود

با توجه به این که گفته می‌شود بهتر است آب جوشیده در کتری را دوباره مصرف نکنیم، بنابراین می‌توان با انتخاب دقیق میزان آب مصرفی در کتری، مانع از این شویم که آب اضافی در کتری دور ریخته شود. حتی می‌توان همین آب اضافی در کتری یا آب مانده از پخت برخی غذاها، مثل آب برنج یا سیب‌زمینی را به پای گیاهان ریخت تا حداقل استفاده مفیدی از این آب شود.

همین‌طور می‌توان هنگام ترک منزل به منظور رفتن به مسافرت، شیر فلکه آب کولر را ببندیم تا آب هدر نرود.

نباید از خاطر برد که حتی کولر خاموش هم می‌تواند بخشی از منابع آب شرب را تبخیر کند، بنابراین هنگام ترک چند روزه منزل بهتر است شیر فلکه آب کولر را ببندیم.

ریزه‌کاری‌های حیاتی برای کنترل مصرف آب

مسواک زدن اصولی و علمی حدود سه دقیقه طول می‌کشد. اگر در همین سه‌دقیقه، شیر آب را باز بگذاریم، بخش زیادی از منابع آب سوخت می‌شود. به همین منظور باید به کودکان آموزش دهیم می‌توان با بستن شیر آب، مسواک زد و آب کمتری را مصرف کرد.

همچنین نباید از آب شرب برای آب‌شدن یخ گوشت منجمد یا سبزی‌های یخزده استفاده کنیم، بلکه می‌توان با بیرون گذاشتن گوشت و سبزی در محیط باز و بدون استفاده از آب، یخ این محصولات غذایی را آب کرد.

برای خرید اسباب بازی برای کودکان نیز یادمان باشد اسباب بازی‌هایی برای کودکان بخریم که نیازی به استفاده مدام از منابع آبی نباشد. علاوه بر آن، باید به طور مداوم، شیرهای آب و لوله‌کشی آب منازل را کنترل کنیم تا آب شرب منازل هدر نرود. حتی عایق بندی لوله‌های آب هم می‌تواند میزان هدررفت آب شرب را تا حد زیادی بکاهد.

مصرف آب در ماشین لباسشویی را کنترل کنیم

اگر ماشین لباسشویی را در روزهای متفاوت هفته روشن کنیم، همین کار می‌تواند موجب هدررفت آب به شکل جدی شود. برای ممانعت از این اتفاق بهتر است لباس‌های کثیف را تا پایان هفته جمع کنیم و ماشین لباسشویی را تا حد امکان، فقط یک بار در هفته روشن کنیم. این کار، علاوه بر این که در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کند، در کاهش مصرف برق نیز تاثیر جدی دارد.

برای آبیاری باغچه‌ها هم بهتر است این کار اوایل صبح یا شب انجام شود، زیرا در این زمان ها تبخیر آب کمتر است و آب مورد نیاز این گیاهان، بهتر جذب خاک می‌شود. اگر شیلنگ آب را در کنار باغچه بگذاریم تا آب به همه گل‌ها و گیاهان باغچه برسد، همین کار می‌تواند بخش زیادی از منابع آبی را هدر دهد. اگر آن قدر باغچه منزلتان بزرگ است که باید شیر آب را ساعت‌ها باز بگذارید تا گیاهان آب بخورند، در این صورت بهتر است آبیاری قطره‌ای را در کنار باغچه خود راه بیندازید تا در مصرف آب صرفه‌جویی شود.

نصب کولر در سایه، بستن شیر فلکه آب در حین رفتن به مسافرت، تعویض مداوم واشر شیر آب برای جلوگیری از چکه کردن شیرهای آب هم از دیگر راهکارهایی است که می‌تواند مصرف آب شرب در منازل را منطقی کند.

امین جلالوند