تهدیدهای راهبرد جدید آمریکا در افغانستان

سال 2010، براساس توافق ناتو و افغانستان در اجلاس ناتو در لیسبون قرار شد که نیروهای خارجی از سال 2011 تا سال 2014 از افغانستان خارج شده و بتدریج برقراری امنیت در این کشور به دست نیروهای امنیتی افغانستان سپرده شود. با این همه هنوز نه‌تنها اقدامی عملی در جهت خروج نظامیان آمریکا از افغانستان انجام نشده، بلکه احتمال افزایش این نیروها نیز قوت گرفته است. با این وصف، راهبرد جدید آمریکا که منجر به طولانی شدن حضور این کشور در افغانستان خواهد شد به عنوان یک تهدید جدی، برای امنیت منطقه و بخصوص همسایگان افغانستان به شمار می‌رود .

در راهبرد جدید ترامپ گفته شده که مبارزه با تروریست‌های القاعده و داعش، تشدید و از افراط‌گری در افغانستان، جلوگیری خواهد شد، اما واقعیت این است که داعش یک پروژه آمریکایی است تا آمریکا از این اهرم علیه کشورهای چین، روسیه، آسیای مرکزی و قفقاز استفاده کند.

در راهبرد آمریکا، پاکستان به عنوان حامی اصلی طالبان و تهدید جدی برای امنیت افغانستان معرفی شده است. این بخش از راهبرد آمریکا به همان میزان که موجب خرسندی افغان‌ها شده، می‌تواند در تشدید اختلافات افغانستان و پاکستان نیز موثر باشد. از سوی دیگر ترامپ به هند وعده اعطای امتیازات مالی داده و در عین حال از این کشور خواسته تا در افغانستان سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهد. این حرکت ترامپ نیز در جهت تشدید اختلافات هند و پاکستان بوده و به نظر می‌رسد در راهبرد جدید آمریکا، ایجاد و افزایش اختلاف بین پاکستان و افغانستان و همچنین هند و پاکستان جدی‌تر شده است.

در ماه‌های اخیر، اختلاف دولت افغانستان و تعداد زیادی از همراهان داخلی خود افزایش یافته است. امروز مخالفین دولت در ترکیه به دنبال تشکیل یک ائتلاف جدید تحت عنوان ائتلاف برای نجات افغانستان هستند. طالبان هم بخوبی از این اختلافات به نفع خود و جهت تضعیف دولت مرکزی بهره‌برداری می‌کند.

طبیعی است که کشورهای همسایه حضور نیروهای خارجی در افغانستان را یک تهدید منطقه‌ای تلقی می‌کنند. پس استقبال دولت افغانستان از تقویت حضور آمریکا، می‌تواند روی روابط کابل با کشورهای پیرامونی تاثیر منفی خود را داشته باشد.

در مجموع تداوم حضور نظامی آمریکا در افغانستان با منافع مردم این کشور و مصالح منطقه‌ای سازگاری نداشته و راهبرد ترامپ، بدون اعتنا به تحقق صلح و روی جنگ و رقابت در افغانستان و حتی منطقه تمرکز دارد. امروز جامعه جهانی و کشورهای همسایه افغانستان باید نسبت به تهدیدات امنیتی آمریکا که در راهبرد جدید این کشور مستتر است، حساس و هشیار باشند و با اقدامات جدی و هماهنگ از تحقق اهداف ناپسند کاخ سفید ممانعت کنند.

محسن پاک‌آیین

کارشناس ارشد روابط بین‌الملل