روی دیگر تغییرات هورمون‌های زنانه

اولین نشانه عدم تعادل هورمونی در زنان و دختران چیست؟

تغییر سیکل قاعدگی معمولا نتیجه عدم تعادل هورمونی است. در دوران بلوغ چون هنوز سیستم کنترل کننده سیکل قاعدگی تکامل پیدا نکرده و به لحاظ هورمونی کامل نشده این اختلالات شایع هستند. در دوران نزدیک به سن یائسگی هم به دلیل پیر شدن اعضا مجدد تخمک‌گذاری‌ها دستخوش تغییر قرار می‌گیرند واین خود سبب اختلالا ت قاعدگی بخصوص بی‌نظمی و تغییر میزان ومدت خونریزی می‌شود. درطول 10-8 سال پیش از بروز یائسگی نیز مدت متوسط سیکل‌ها افزایش می‌یابد وتخمک‌گذاری نامنظم‌تر وکم تعداد‌تر می‌شود.آیا چاقی نیز منجر به هم ریختنتعادل هورمون‌های زنانه می‌شود؟

در زنانی که ساختار و توده بدن آنها در دوسر طیف قرار دارد میانگین مدت سیکل‌ها بیشتر است. هم بالا بودن وهم پایین بودن شاخص توده بدن (BMI) با افزایش میانگین طول مدت سیکل همراه است.

در دوران بعد از زایمان نیز این عدم تعادل هورمونی دیده می‌شود وممکن است تا برگشت تخمک‌گذاری‌ها به وضعیت نرمال پیش از حاملگی چند ماهی زمان نیاز باشد.

چه زمانی باید به فکر پیگیری تغییرات قاعدگی باشیم؟

زنانی که با دفعات بیشتر از هر24 روز یکبار یا با دفعات کمتر از هر 35 روز یکبار قاعده می‌شوند و نیز زنانی که به طور ثابت هفت روز یا بیشتر خونریزی می‌کنند یا میزان خونریزی قاعدگی آنان بیشتر از حد طبیعی است یا زنانی که بین سیکل‌های قاعدگی یا قبل و بعد از قاعدگی دچار لکه‌بینی یا خونریزی هستند نیاز به بررسی دارند و باید حتما به پزشک مراجعه کنند.اگر پزشک بخواهد خانمی را برای خونریزی غیرطبیعی بررسی کند نکته مهمی که برای تشخیص علت درنظر می‌گیرد این است که سن بیمار چقدر است.

آیا خونریزی نوزادان دختر طبیعی است‌؟

گاهی اوقات بعضی مادران متوجه می‌شوند داخل پوشک نوزاد دخترشان لکه‌ خون وجود دارد. دلیل خونریزی این است که چون جنین در رحم مادر تحت‌تأثیر هورمون‌ استروژن بیش از حد وی که در دوران بارداری ترشح می‌شود، قرار می‌گیرد و بعد از تولد، این هورمون استروژن مادر، ناگهان قطع می‌شود. به این ترتیب، ریزش سلول‌های داخل رحم برای نوزاد اتفاق می‌افتد که ممکن است خود را به‌صورت خونریزی روزهای اول تولد‌ نشان دهد البته این مساله خیلی نگران‌کننده نیست و به اقدام خاصی نیاز ندارد و اصولا بعد از مدت کوتاهی رفع می‌شود.

آیا خونریزی تناسلی دختران در کودکی خطرناک است‌؟

خونریزی غیرطبیعی از ناحیه تناسلی کودکان دختر باید تحت پیگیری جدی پزشکی قرار بگیرد‌؛ مثلا بر اثر خارش می‌تواند ضایعاتی به‌وجود ‌آید. حتی ممکن است کودک دچار بیماری‌های پوستی باشد که خود را با خونریزی غیرطبیعی در ناحیه تناسلی نشان می‌دهد .

البته برخی کودکان به‌دلیل کنجکاوی و بی‌دقتی والدین جسم خارجی مثل دستمال توالت، اسباب‌بازی یا شی دیگری را وارد واژن می‌کنند و در نتیجه موجب خونریزی در ناحیه دستگاه تناسلی می‌شود. علاوه بر این موارد، ضربه‌هایی که به بدن کودک وارد می‌شود مثل افتادن از بلندی و دوچرخه نیز موجب عفونت و خونریزی می‌شود.

آیا خونریزی غیرطبیعی دختران می‌تواند ناشی از بلوغ زودرس باشد‌؟

تومور‌های واژن و بلوغ زودرس کودکان نیز از دلایل خونریزی‌های طبیعی در کودک است. تومورهای تخمدان نیز البته با درصد بسیار کمی در این سن موجب خونریزی می‌شود البته بیماری‌های تومور تخمدان بندرت در سنین پایین رخ می‌دهد.

چرا برخی نوجوانان قاعدگی ندارند‌؟

عدم‌تخمک‌گذاری در نوجوانان بسیار شایع است که علل مختلفی دارد. غیر از عدم‌تکامل محورتخمک‌گذاری تحت تاثیر هورمون‌های زنانه، ورزش‌های سنگین، استرس‌های شدیدی که به نوجوان وارد می‌شود، بیماری‌هایی مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی، بیماری مزمن و ناراحتی‌های هورمونی مثل تیروئید و قند همگی می‌توانند علت عدم‌تخمک‌گذاری و خونریزی غیرطبیعی باشند.

آیا مشکلات انعقادی اختلال قاعدگی می‌دهد‌؟

گاهی اوقات نیز بعضی نوجوانان که مشکلات انعقادی دارند در این سن دچار خونریزی‌های غیرطبیعی و طولانی‌مدت زیاد می‌شوند. معمولا در این موارد خانواده‌ها از مشکلات انعقادی فرزندشان مطلع نیستند و ناگهان با خونریزی شدید دخترشان روبه‌رو می‌شوند و بعد از انجام آزمایش‌ها و معاینات متوجه مشکل انعقادی فرزند خود می‌شوند.

چه بیماری‌هایی با اختلال قاعدگی همراه است؟

عفونت‌های دستگاه تناسلی مثل رحم ودهانه رحم یا لوله‌های رحمی هم ممکن است باخونریزی غیرطبیعی رحمی خود را نشان دهند.

پولیپ‌های دهانه رحم یا خود رحم ومیوم‌های رحمی (که توده‌های خوش خیم رحم هستند) نیز باخونریزی غیرطبیعی رحم همراه هستند.

سیکل‌های غیرطبیعی قاعدگی گاهی اوقات یکی از نشانه‌های اولیه اختلال تیروئید هستند (هم پرکاری و هم کم‌کاری تیروئید.)

افزایش هورمون شیردهی (پرولاکتین) که در دوران بارداری وشیردهی طبیعی و در سایر موارد غیر طبیعی است .

دیابت نیز ممکن است از دلایل عدم تخمک‌گذاری و خونریزی غیرطبیعی باشد.

تعدادی از داروهای مختلف مثل قرص‌های جلوگیری از بارداری یا داروهای هورمونی،برخی داروهای ضد تشنج و ضد انعقاد هم می‌توانند باعث خونریزی غیر طبیعی شوند. حتی بعضی گیاهان دارویی مثل جنسان به علت داشتن فعالیت استروژنی ممکن است با خونریزی غیرطبیعی همراه باشند.

درمورد نقش استرس و اضطراب یا خستگی در بروز اختلال قاعدگی باید گفت این مسائل روحی ـ روانی ممکن است با ایجاد اختلال هورمونی سبب اختلال در تخمک‌گذاری و در نتیجه اختلال قاعدگی شوند.

آیا خونریزی غیر طبیعی در سنین یائسگی خطرناک است؟

در سنین حوالی یائسگی و بعد از یائسگی همیشه باید به بیماری‌های جدی‌تر فکرکرد. البته در این سنین هم بیشترین دلیل خونریزی غیرطبیعی رحم همچنان بیماری‌های خوش‌خیم و عدم تخمک‌گذاری ناشی از پیر شدن هستند. اما در این زمان، احتمال وجود ضایعات ساختاری مثل میوم و پولیپ بیشتر است. البته میوم‌ها همیشه نیاز به مداخله جراحی ندارند و فقط زمانی که رشد بسیار سریع دارند یا در محلی قرار گرفته‌اند که خونریزی شدید می‌دهند یا روی اعضای دیگر فشار می‌آورند در آوردن آنها با جراحی ضروری است.

به خاطر داشته باشید خونریزی شدید در یک دختر نوجوان ممکن است فقط به یک نسخه دارویی نیاز داشته باشد، ولی خونریزی کم حتی درحد لکه‌بینی در یک خانم یائسه ممکن است نیازمند بررسی بیشتر از طریق نمونه‌برداری از داخل رحم باشد، چون در این سن احتمال بدخیمی‌ها بیشتر است.

پونه شیرازی

دانش و سلامت