عافیت از آفت!

پیش از این تصور می‌شد علت بروز آفت بعضی ویروس‌ها یا میکروب‌ها هستند، اما تحقیقات نشان می‌دهد این تصور اشتباه است. در حقیقت علت بیماری آفت دهان ناشناخته است، اما عواملی مانند ژنتیک، اختلالات خونی و نقص ایمنی، استرس، خراشیدگی، کمبود ویتامین B12 و حساسیت غذایی در به‌وجود آمدن آن در افراد دخیل هستند. تا امروز روش‌های متعددی برای بهبود این بیماری پیشنهاد و آزموده شده است که اولین هدف همه آنها، کاهش درد، بازگشت به تغذیه طبیعی، بهبود کامل و جلوگیری از تکرار تشکیل آفت است. درمان علامتی آفت شامل بی‌حس‌کننده‌ها و مواد پانسمان‌کننده است که معمولا زمانی استفاده می‌شوند که آفت کوچک و تعداد آن محدود باشد. این درمان‌ها برای کاهش درد و تسهیل در غذا خوردن کاربرد دارد.

ژل لیدوکائین معمول‌ترین بی‌حس‌کننده موضعی است که موقع لزوم (قبل از غذا) با پنبه یا گوش پاک‌کن به مدت چند ثانیه روی موضع قرار می‌گیرد. این دارو با رفع کامل درد به مدت چند دقیقه، باعث تسهیل غذاخوردن فرد می‌شود. همچنین استفاده از شربت دیفن هیدرامین (به علت دارا بودن اثرات بی‌حس‌کنندگی موضعی) به صورت دهانشویه یا مصرف موضعی با پنبه و نیز ترکیب 50:50 با شربت منیزیم هیدروکساید در کاهش درد موثر است. لازم به ذکر است ترکیبات مذکور اثرات تسکینی کوتاه‌مدت دارند و باعث کوتاه شدن دوره درمان آفت نمی‌شوند.

برای درمان آفت می‌توان از خمیرهای دهانی یا فرآورده‌های مخاط چسب نیز بهره گرفت. این ترکیبات غالبا به عنوان پانسمان عمل کرده و با کاهش التهاب ناشی از آفت باعث بهبود علائم بیماری می‌شوند. از مهم‌ترین این فرآورده‌ها می‌توان به خمیرهای دهانی تریامسینولون، خمیرهای دهانی حاوی عصاره گیاه مورد و مخاط چسب‌های حاوی عصاره شیرین بیان اشاره کرد.

استفاده از دهانشویه‌ها نیز یکی از روش‌های قابل استفاده در درمان آفت است.از موثرترین دهانشویه‌ها می‌توان به کلرهگزیدین و دهانشویه‌های حاوی عصاره گیاهان نعناع و بومادران اشاره کرد.

اما یکی از موثرترین ترکیبات موجود برای درمان آفت، ژل‌های حاوی عصاره گیاه شیرین‌بیان است. امروزه اثرات معجزه‌آسای گیاه شیرین‌بیان در ترمیم انواع زخم و کاهش التهاب اثبات شده است. گلیسیریزیک اسید موجود در این گیاه علاوه بر اثرات ضد درد و ضد التهاب (شبیه به کورتیکواستروئیدها)، خواص ضدباکتری، ضدقارچ و ضدویروس را نیز همزمان دارد و برخلاف داروهای کورتیکواستروئیدی که احتمال بروز قارچ در دهان را افزایش می‌دهند، این دارو از رشد قارچ و باکتری در دهان جلوگیری می‌کند و با سرعت قابل توجهی باعث قطع درد و کوچک شدن ضایعات آفت و در نهایت بهبود بیماری می‌شود.

دکتر کاوه سالارمند

داروساز