«یزد» جهانی شد

به گزارش جام‌جم، اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که هر سال در یک کشور برگزار می‌شود، تا یک اثر تاریخی و طبیعی از هر کشور را (در صورت ارائه) به ثبت جهانی برساند، در حالی این روزها چهل و یکمین نشست خود را در شهر کراکوف لهستان برگزار می‌کند، که یک خروجی خوب و اتفاق مبارک هم برای کشورمان به همراه داشت و آن ثبت شهر تاریخی یزد، به‌عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و یکی از بزرگ‌ترین شهرهای خشتی جهان و البته با اجماع و نظر مثبت اعضای یونسکو در فهرست میراث جهانی بود.

ثبت شهر یزد در میراث جهانی درحالی صورت گرفت که پیش از این ثبت آن با موانع متعددی از جمله ساخت و سازهای جدید در محله زرتشتی‌ها و باغ دولت‌آباد روبه‌رو شده و نگرانی‌هایی را ایجاد کرده بود؛ ساخت و سازهایی که کارشناسان آن را به عنوان مهم‌ترین مانع ثبت این شهر مطرح کرده و گفته بودند اگر یزد بتواند از سد این ساخت و سازها بگذرد، می‌تواند نخستین شهر تاریخی کشورمان باشد که در فهرست جهانی جای می‌گیرد و البته تحقق این اتفاق را بسته به چانه‌زنی و رایزنی‌های محمدحسن طالبیان ، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و هیات همراه وی برای جلب نظر 21 عضو یونسکو منوط کرده بودند که خوشبختانه این تلاش‌ها صورت گرفت و نظر اعضای یونسکو جلب شد و نام یزد بر پیشانی شهرهای تاریخی جهان نشست.

مدافعان خارجی جهانی شدن یزد

علاوه بر معاون میراث فرهنگی کشورمان، باید اعضای دیگر یونسکو نیز در تائید واجد شرایط بودن یزد برای ثبت جهانی، سخن می‌گفتند که در این راستا سفیر جمهوری آذربایجان که کشورش عضو کمیته مذکور است، به عنوان نخستین سخنران این نشست، با برشمردن ویژگی‌های تاریخی و منحصر به فرد یزد و حیات اجتماعی و فرهنگی این شهر از ثبت این شهر در فهرست جهانی دفاع کرد. سفیر کویت، دومین سفیر حامی ثبت یزد بود.

وی نیز با اشاره به ساختار تاریخی و بناهای خشتی شکوهمند این شهر، ثبت این شهر منحصر به فرد در فهرست جهانی یونسکو را امری مسلم دانست.

سفیر ترکیه دیگر سخنران این اجلاس بود که به ویژگی چند فرهنگی یزد و همزیستی مسالمت‌آمیز و غنای بخش ادیان اسلام، زرتشتی و کلیمی اشاره کرد و یزد را دارای شرایط یک اثر بزرگ میراث ارزشمند جهانی دانست. کشورهای ویتنام، تونس و لبنان نیز با تاکید مجدد روی ارزش جهانی شهر یزد، بر ثبت این شهر صحه گذاشتند و در نهایت با اجماع اعضای این کمیته، شهر یزد در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.

دلایل علمی و منطقی برای جلب نظر اعضای یونسکو

محمدحسن طالبیان، معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، که به‌نمایندگی از ایران در این اجلاس حضور دارد و خبر جهانی‌شدن یزد را به کشورمان مخابره کرد، روز گذشته دراین باره به جام‌جم گفت: دلایل منطقی و علمی نسبت به اهمیت یزد در طول تاریخ جهان و اجرای روح کنوانسیون 1972 را در اجلاس یونسکو مطرح کردیم تا بتوانیم نظر موافق اعضا را جلب کنیم.

طالبیان با اشاره به تشریح تلاش‌های صورت گرفته برای جلب نظر اعضای یونسکو افزود: علاوه بر موارد مذکور، همه موارد موردنظر یونسکو را در برنامه مدیریتی این شهر دیده و لحاظ کرده بودیم، زیرا مهم این بود که آنها به لحاظ علمی قانع شوند که درنهایت با 21 کشور صحبت و نظر موافق آنها جلب شد، ضمن این‌که خود ایکوموس (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی) هم با جلسه‌ای که داشتیم این مهم را پذیرفت.

وی با بیان این‌که مسلما این اولین ثبت شهر ایرانی است و باید از ظرفیت این اتفاق بهره برد، تاکید کرد: از این به بعد کارهای بزرگ‌تری پیش رو داریم، زیرا یزد باید الگویی برای دیگر شهرها شود، و اتفاقات دیگری از جمله معرفی یزد در دنیا با زبان‌های مختلف و همکاری کارشناسی با شهرهای جهانی که از این پس صورت می‌گیرد.

جاری بودن زندگی در یک بافت اصیل تاریخی

پرونده بافت تاریخی یزد درحالی در فهرست آثار جهانی قرار گرفت که این شهر تاریخی نزدیک به 1000 هکتار وسعت دارد و از این گستره، 200 هکتار مربوط به هسته و عرصه تاریخی شهر می‌شود و نزدیک به 650هکتار هم حریم آن را تشکیل می‌دهد.

معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور، وسعت بافت تاریخی، یکپارچگی و حفظ اصالت این بافت را در کنار زنده بودن و ادامه حیات اجتماعی ساکنان آن، دلیل معرفی‌اش به یونسکو و ثبت جهانی آن اعلام کرد و با اشاره به ویژگی‌های معماری شهر تاریخی یزد گفت: استفاده از مصالح بومی و مصرف کمترین انرژی در تولید بناهای خشتی و هماهنگی کامل با اقلیم سخت و خشن کویری از ویژگی‌های بارز معماری شهر تاریخی یزد به‌شمار می‌رود.

زندگی مسالمت‌آمیز ادیان مختلف در یزد

زهرا احمدی‌پور، رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز به کار رفتن همان فنون و مصالح کهن در زنده ماندن این شهر بزرگ خشتی، ادامه حیات شهر براساس استفاده از تکنولوژی گذشته، هم‌زیستی بشر و طبیعت در شهر کویری یزد و در نهایت زندگی مسالمت آمیز و بدون چالش پیروان سه دین اسلام، زرتشت و یهود در شهر یزد را از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های این شهر برای ثبت جهانی آن عنوان کرد. فاطمه دانش یزد، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد نیز ثبت جهانی این شهر را نه پایان راه جهانی شدن، بلکه آغاز راهی بی‌پایان به‌سوی نقطه‌های اوج در پیوستگی مسیری تاریخی دانست که از گذشتگان به ‌ارث رسیده و امانت فرزندان و آیندگان است.

فاطمه مرادزاده

ایران