پس لرزه‌های «نه» قطر به رئیس قبیله

روز گذشته خبرگزاری رسمی عربستان اعلام کرد کشورهای عربستان سعودی، مصر، بحرین و امارات متحده عربی به دلیل آنچه آنها «حمایت قطر از تروریسم»یاد کردند، روابط دیپلماتیک و هرگونه ارتباط زمینی، دریایی و هوایی خود را با این کشور قطع کردند. فرماندهی ائتلاف تجاوزگر عربستان در یمن نیز با صدور اطلاعیه‌ای به مشارکت قطر در این ائتلاف پایان داد.

همزمان بحرین از اتباع خود در قطر خواست ظرف مدت 14 روز این کشور را ترک کنند. بحرین همچنین اعلام کرد همه مسیرهای هوایی و دریایی این کشور به قطر و بالعکس را ظرف 24 ساعت آینده مسدود خواهد کرد. این کشور به دیپلمات‌های قطری 48 ساعت فرصت داد تا خاک بحرین را ترک کنند. به دنبال آن مصر اعلام کرد برای حفظ امنیت ملی این کشور، آسمان و بنادر خود را روی همه وسایل حمل و نقل قطری بسته است. دولت امارات نیز دیروز اعلام کرد تمام روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کرده است. به دنبال این کشورها، دولت مستعفی یمن به ریاست عبد ربه منصور هادی، دولت مالدیو و دولت لیبی مستقر در طبرق به رهبری ژنرال حفتر نیز اعلام کردند که روابط خود را با قطر قطع کرده‌اند .

به دنبال شروع تنش‌ها، دولت کویت درصدد میانجیگری برآمد، اما به نظر می‌رسد این میانجیگری کارساز نبوده است. قطع رابطه برخی کشورهای عربی نزدیک به عربستان با قطر بهای نفت را در بازارهای جهانی افزایش داد و شاخص بورس قطر هم بیش از 8 درصد سقوط کرد .

«نه» به قیمومیت

به دنبال لغو پروازهای امارات و عربستان به دوحه، خطوط هوایی قطر نیز در اقدامی متقابل پروازهای خود را به عربستان لغو کرد. وزارت امورخارجه قطر در بیانیه‌ای اعلام کرد: این اقدامات غیرقابل توجیه و براساس ادعاهای بی‌اساس و دروغ اتخاذ شده است و ما تلاش می‌کنیم اقداماتی را که هدف از آنها تأثیرگذاری بر جامعه و اقتصاد مردم قطر است، به شکست بکشانیم. براساس این بیاینه گفته شده: «کاملا آشکار است که هدف از این اقدامات که با هماهنگی مصر اتخاذ شده، تحمیل قیمومیت بر قطراست.»

دعوت ایران به گفت‌وگوهای شفاف

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان در واکنش به این تنش‌ها گفت: افزایش تنش در روابط میان دولت‌های همجوار در شرایطی که منطقه و جهان همچنان از تبعات گسترده بحران تروریسم و افراط‌گرایی و تداوم اشغال فلسطین توسط رژیم صهیونیستی رنج می‌برد، به سود هیچ‌یک از دولت‌ها و ملت‌های منطقه نبوده و مصالح همگان را تهدید می‌کند. وی افزود: راه‌حل اختلافات تنها از طریق روش‌های سیاسی و مسالمت‌آمیز و گفت‌وگوهای شفاف و صریح میان طرفین امکان‌پذیر است. سخنگوی وزارت خارجه ایران ضمن تاکید بر حفظ حاکمیت ملی و تمامیت ارضی دولت‌های مستقل و عدم مداخله در امور داخلی آنها خاطرنشان کرد: احترام به مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی اصول بنیادین حقوق و روابط بین‌الملل است و استفاده ابزاری از تحریم در جهان به‌هم پیوسته کنونی ضمن ناکارآمدی، امری مذموم، مردود و غیرقابل پذیرش است.

رکس تیلرسون، وزیر امورخارجه آمریکا در واکنش به این تحولات از کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس خواست اختلافات را حل و فصل و اتحاد خود را همچنان حفظ کنند. وی که در سیدنی بود، افزود: ما همگی به تمام طرف‌های حوزه خلیج‌فارس تاکید می‌کنیم با یکدیگر بر سر میز مذاکره بنشینند و این اختلاف‌نظرها را مورد بررسی قرار دهند. به نظر ما تنها مساله مهم برای این کشورها، همکاری و متحد ماندن است.

در این میان اتحادیه عرب برعکس انتظاراتی که می‌رفت، اعلام کرد «پای خود را از اختلاف‌های کنونی بین برخی کشورهای عربی و قطر کنار کشیده و قصد بررسی آن را ندارد». سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه نیز قطع روابط برخی کشورها با قطر را مساله‌ای مربوط به خود این کشورها دانست.

علی عبدالله صالح، رئیس‌جمهور پیشین یمن در واکنش به تحولات اخیر کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس گفت: اختلافات عربستان و قطر زاییده اختلافات انباشته شده در گذشته است هر چند هر دو دنباله‌روی مکتب وهابیت هستند. در همین حال انصارالله یمن قطع رابطه کشورهای عربی را با قطر، محکوم و اعلام کرد که آماده همکاری با قطر است، زیرا در میانجیگری‌های قطر برای پایان دادن به جنگ یمن، آنها را افرادی صادق و وفادار یافت.

سلیم الجبوری، رئیس مجلس عراق در دیدار روز دوشنبه خود با امیر قطر، ارتقای روابط با دوحه را خواستار شد.

رژیم صهیونیستی نیز هرچند واکنشی رسمی تاکنون نداشته اما موشه یعلون، وزیر جنگ پیشین اسرائیل در این خصوص گفت: «آنچه اکنون روی داده است، کمتر از کودتای جدید عربی نیست.

نتیجه رقص شمشیر

حمید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور به تحولات پیرامون قطر و تحرکات تازه عربستان سعودی، بحرین، امارات و مصر علیه این کشور واکنش نشان داد و در صفحه توییتر خود نوشت: نوشته بودم دوران ائتلاف‌سازی و برادر بزرگ‌تری به پایان رسیده و سلطه گری سیاسی، قبیله‌بازی امنیتی، اشغال و تجاوز نتیجه‌ای جز بی‌ثباتی در برندارد. امروز می‌نویسم زمان تحریم نیز به پایان رسیده و قطع رابطه دیپلماتیک، بستن مرزها، محاصره کشورها، اخراج از همان ائتلاف و... راه خروج از بحران نیست.

شکاف و فروپاشی ائتلاف نخستین نتیجه رقص شمشیر در ریاض است؛ نمی‌توان یک‌ جا با شمشیر رقصید و جای دیگر به معاشقه پرداخت! جای برادر بزرگ‌تر عوض شده است!؟ عربستان، مصر، امارات و بحرین که در برابر کشوری کوچک به این میزان شکننده‌اند! راهی جز دموکراسی در داخل و گفت‌وگو در منطقه ندارند؛ عصر قبیله پایان یافته است.»